Grupa krwi A – czym jest i jak można ją odziedziczyć?

Czym jest grupa krwi A?

W 1901 roku austriacki lekarz Karl Landsteiner odkrył, że na czerwonych krwinkach znajdują się dwie substancje polisacharydowe, wywołujące skierowaną ku sobie reakcję układu odpornościowego, czyli tak zwane antygeny. 

W kolejnych latach polski immunolog Ludwik Hirszfeld, wraz z niemieckim internistą Emilem von Dungernem nadali owym związkom nazwy A oraz B, a następnie stworzyli na tej podstawie pierwszy, podstawowy układ krwi, nazwany ABO.

W 1928 roku został on oficjalnie uznany przez wszystkie państwa na świecie i od tej pory stanowi bazę dla rozwoju takich dziedzin medycyny, jak serologia, immunologia czy transplantologia.

Jakie są grupy krwi? W ramach układu ABO wyróżnia się cztery:

• krew A -  to taka, w której na erytrocytach znajdują się antygeny typu A, zaś w jej osoczu są przeciwciała anty-B;
• krew B - zawiera antygeny typu B oraz przeciwciała anty-A;
• krew AB - znajdują się w niej zarówno antygeny A, jak też B, jeśli zaś chodzi o przeciwciała, nie ma ich w ogóle lub występują anty-A;
• krew O - nie zawiera antygenów A ani B, są w niej natomiast przeciwciała anty-A i anty-B.

Krew A to najczęstsza grupa krwi. Oznaczana jest u 38 procent populacji. Kolejne miejsce pod względem częstotliwości występowania zajmuje krew grupy 0 (37 proc.). Krew B ma 17 procent osób, a AB – 8 proc.

Grupy krwi podlegają zasadom dziedziczenia według tak zwanego prawa Mendla. Dziecko może mieć grupę krwi A, jeśli w przypadku jednego choćby z rodziców występują antygeny A, aczkolwiek możliwe jest też zupełnie inne rozwiązanie. Nie ma ani jednej krzyżówki, w przypadku której dziedziczenie grupy A byłoby pewne w 100 procentach.

Zagadnienie to szczegółowo prezentuje poniższa tabela:

Reklama

Grupa krwi A Rh+

Układ ABO był pierwszym zdefiniowanym, ale zdecydowanie nie ostatnim. Następne dziesięciolecia przyniosły szereg odkryć, jeśli chodzi o obecność antygenów w krwi. Za najważniejsze z nich uznaje się wyizolowanie antygenu oznaczonego symbolem D, nazwanego później czynnikiem Rh.

Osoby posiadające ten antygen nazywane są Rh+, pozostałe zaś to Rh-. Układ Rh jest niezależny od ABO, ale nakładający się nań.

W rezultacie powstaje kombinacja grup krwi, zawierająca oznaczenia z obu porządków. W związku z tym wyróżnia się krew:

• A Rh+
• A Rh-

Grupą krwi A rh+ nazywana jest taka, w składzie której znajdują się antygeny A oraz D. Jest to najbardziej typowa specyfikacja dla ogółu populacji. Krew A Rh+ ma 32 procent osób.

Uwaga: w terminologii medycznej można się spotkać także z oznaczeniem A RhD+. Ma ono takie samo znaczenie, jak A Rh+.

Kwestia dziedziczenia grupy krwi ArhD+ jest jeszcze bardziej skomplikowana, niż w przypadku zależności występujących w obrębie samego tylko układu ABO. Należy bowiem uwzględnić schemat przekazywania czynnika Rh.

Dodatkowym utrudnieniem jest występowanie dwóch tzw. wariantów genu kodującego grupę krwi, przy czym dominującym zawsze jest czynnik Rh+ (oznaczony symbolem „D”, w odróżnieniu od Rh-, które oznacza się jako małe „d” ).

Nie wchodząc w zawiłości nauk genetycznych, wygląda to następująco :

Wszystko to oznacza, że możliwości otrzymania krwi A Rh+ u dziecka jest multum, finalnego rezultatu nie sposób zaś przewidzieć na etapie planowania potomstwa.

Reklama

Grupa krwi A Rh-

Grupa krwi A rh minus to taka, w której znajdują się antygeny A, lecz nie można zidentyfikować antygenów typu D. Jest ona zdecydowanie rzadszą odmianą, niż A Rh+ - oznacza się ją u 6 procent populacji.

Tak duża dysproporcja ma związek przede wszystkim z masowością występowania czynnika Rh+ u osób rasy białej: antygen D ma 85 procent populacji, nie ma go zaś jedynie 15 procent.

Dziedziczenie grupy A Rh- podlega tym samym skomplikowanym zasadom, jak opisane powyżej, przy czym trudniej jest o jej przekazanie z pokolenia na pokolenie, co ma związek z dominującym charakterem czynnika Rh+ i recesywnym Rh-.

W dużym uproszczeniu: istnieje 8 kombinacji, w których dziecko może odziedziczyć krew Rh+ i tylko 4, gdzie możliwe jest powstanie krwi Rh- (szczegóły: patrz tabela powyżej).

Reklama

Dieta dla grupy krwi A

W ostatnich latach lansowany był pogląd, jakoby istniała dieta zgodna z grupą krwi, a więc idealnie dostosowana dla osób zaliczanych do kategorii A, B, AB lub 0. Czy znajduje ta teza potwierdzenie w badaniach naukowych? Czy można mówić o dietach grup krwi?

Twierdzenie to spopularyzował Peter D'Adamo, który napisał i sprzedał w milionach egzemplarzy książkę zatytułowaną „Jedz zgodnie ze swoją grupą krwi”. Przekonywał on, że geny warunkujące grupę krwi jednocześnie określają kwestie dotyczące metabolizmu określonych pokarmów.

Dieta grupy krwi A miałaby być dietą wegetariańską, w odróżnieniu od np. menu wysokobiałkowego, idealnego dla grupy 0.

Stosowanie się do przedstawionych przez D’Adamo zaleceń ma stanowić skuteczny oręż między innymi na polu zapobiegania chorobom układu krążenia.

Co na to nauka? Jak podaje serwis laboratoria.net, naukowcy z uniwersytetu w kanadyjskim Toronto przebadali blisko 1500 osób pod kątem ewentualnych zależności między grupą krwi, dietą oraz stanem zdrowia.

Pod uwagę brane były takie parametry, jak wskaźnik BMI, ciśnienie tętnicze, stężenie glukozy i insuliny we krwi oraz poziom złego i dobrego cholesterolu.

Wynik: istotnie stwierdzono, że osoby trzymające się diety wegetariańskiej, jakoby stosownej dla grupy A, wykazywały się lepszymi zdrowiem (korzystniejsze wskaźniki dotyczące ryzyka wystąpienia otyłości, nadciśnienia, cukrzycy i miażdżycy).

Jak jednak skonstatował dr Ahmed El-Sohemy, szef wspomnianego projektu badawczego, nie miało to jednak żadnego związku z grupą krwi, a jedynie sposobem odżywiania.

Dania wegetariańskie zaś z takim samym powodzeniem mogą spożywać osoby mające krew A, jak też B, AB czy 0. Naukowiec z całą stanowczością stwierdził więc, że teza o dietach grup krwi jest całkowicie nieprawdziwa.