Krwiak nadtwardówkowy jest to obecność krwi pomiędzy kością czaszki a oponą twardą. Występuje najczęściej na skutek urazu głowy.
Krwiak nadtwardówkowy - przebieg choroby
Charakterystyczna jest dwukrotna utrata przytomności przedzielona okresem, kiedy chory jest przytomny (tzw. interwał jasny – intervallum lucidum).
Po urazie głowy następuje chwilowa utrata przytomności, następnie poszkodowany odzyskuje przytomność – uraz jest na tyle silny, by spowodować wstrząśnienie mózgu – mogą wystapić typowe objawy:
- ból,
- zawroty głowy,
- nudności,
- wymioty.
Wynaczyniająca się (czyli wypływająca poza naczynie) krew gromadzi się w przestrzeni pomiędzy oponą twardą a kośćmi czaszki – dochodzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, występują objawy ogniskowe, na przykład porażenie połowicze – po przeciwnej stronie niż krwiak oraz poszerzenie źrenicy po stronie krwiaka i zwolnienia akcji serca.
Po kilku godzinach od urazu pacjent ponownie traci przytomność. Stan chorego wymaga obserwacji, zależy on od wielkości krwiaka i szybkości jego narastania.
Wzrost ciśnienia śródczaszkowego jest bardzo niebezpieczny, gdyż gromadząca się krew uciska mózg. Mózg otoczony jest kośćmi czaszki, może jedynie przemieścić się w bok lub w dół, w kierunku rdzenia kręgowego. Jeśli jednak do tego dojdzie – mówi się o wgłobieniu – następuje zatrzymanie oddechu, zaburzeń krążenia i zgon chorego.
Reklama
Krwiak nadtwardówkowy - przyczyny
Przyczyną wystąpienia krwiaka nadtwardówkowego jest uraz głowy. Na skutek urazu następuje złamanie kości czaszki i uszkodzenie naczyń biegnących po ich wewnętrznej powierzchni. Dochodzi do wynaczynienia krwi tętniczej tętnic oponowych – najczęściej z tętnicy oponowej środkowej mózgu lub jej odgałęzień.
Rzadziej zdarza się, że krew formująca krwiak nadtwardówkowy jest pochodzenia żylnego. Dzieje się tak w przypadku uszkodzenia żył śródkościa – gdy dochodzi do:
- złamania kości ciemieniowych lub kości potylicznej
- uszkodzenia zatok żylnych opony twardej.
Reklama
Krwiak nadtwardówkowy - objawy i postępowanie
Natychmiast po urazie głowy z następującą po nim utratą przytomności należy zgłosić się do lekarza Najlepiej jechać bezpośrednio na izbę przyjęć do szpitala. W szpitalu należy spodziewać się rozmowy z lekarzem, wyjaśnienia mu okoliczności wypadku. Lekarz zleci badanie tomograficzne głowy.
Jeśli najpierw wystąpiła utrata przytomności (najczęściej poprzedzona zawrotami głowy), a następnie upadek i uderzenie w głowę, może to być objawem niedokrwienia mózgu, na przykład na skutek udaru mózgu bądź niedostarczenia wystarczającej ilości krwi do tkanki mózgowej na skutek zwężenia tętnic szyjnych lub kręgowych.
Ponadto zawroty głowy, zaburzenia równowagi poprzedzające upadki i urazy głowy mogą być objawem:
- innych chorób neurologicznych,
- zwyrodnienia kręgosłupa szyjnego
- zaburzeń funkcji błędnika.
W celu dokładnego wyjaśnienia dolegliwości – właściwej diagnostyki i leczenia, należy zgłosić się do lekarza.
- Dowiedz się wiecej o: Krwotoki
Reklama
Krwiak nadtwardówkowy - czynniki ryzyka i występowanie
W warunkach normalnych opona twarda ściśle przylega do kości czaszki, nie zawiera żadnego płynu, jej objętość jest równa zeru. Po powierzchni opony twardej, a w rowku kostnym po wewnętrznej stronie kości czaszki znajdują się tętnice oponowe. Na skutek urazu głowy i pęknięcia kości może dojść do uszkodzenia rowka kostnego i rozerwania naczynia. W wyniku uszkodzenia naczyń krew wydostaje się do przestrzeni nadtwardówkowej i powoduje odwarstwienie opony twardej i gromadzi się w przestrzeni pomiędzy oponą twardą a kośćmi czaszki.
W miarę starzenia się organizmu opona twarda coraz ściślej łączy się z kośćmi czaszki i coraz trudniej ją od kości oddzielić, dlatego krwiaki nadtwardówkowe rzadko występują u osób starszych.
U dzieci natomiast rowki kostne na wewnętrznej powierzchni kości czaszki nie są jeszcze do końca wykształcone. W wyniku urazu głowy u dzieci najczęściej nie dochodzi do rozerwania ściany tętnic oponowych i dlatego krwiaki nadtwardówkowe u dzieci należą do rzadkości.
Narażenie na uraz głowy:
- wypadki samochodowe,
- prace budowlane,
- prace na wysokościach,
- uprawianie sportów, w których występuje duże ryzyko urazu głowy (hokej, futbol, jazda na rowerze, wspinaczka), bez kasku ochronnego,
- uprawianie sportów ekstremalnych.
Reklama
Krwiak nadtwardówkowy - badania
Tomografia komputerowa (TK) głowy
Każdy pacjent po urazie głowy, po którym nastąpiła utrata przytomności, lub pacjent, u którego po urazie występują ogniskowe objawy neurologiczne lub anizokoria – czyli nierówne źrenice, wymaga wykonania tomografii komputerowej głowy. Badanie może uwidocznić ognisko krwiaka.
W badaniu tomograficznym uzyskujemy przekroje przez głowę chorego. Krwiak podtwardówkowy ma kształt soczewkowaty, a jego gęstość odpowiada gęstości krwi. Czasami widoczna jest szczelina złamania kości czaszki.
Badanie to pozwala na uzyskanie warstwowych zdjęć czaszki. Podobnie jak RTG wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie. Aby wykonać tego typu obrazy, lampa rentgenowska oraz kaseta z kliszą rentgenowską znajdują się w zsynchronizowanym ruchu, podczas gdy pacjent pozostaje nieruchomy.
Opis badania: Tomograf komputerowy składa się ze stołu, na którym układany jest pacjent, obręczy (w której znajduje się lampa rentgenowska oraz detektory promieniowania) oraz konsoli programującej badanie. Wspomniana obręcz jest dużej średnicy i stosunkowo małej szerokości, dlatego osoby obawiające się małych przestrzeni nie powinny się czuć zaniepokojone.
Pacjent proszony jest o ułożenie się na stole, który podczas badania będzie przesuwał się w kierunku wnętrza obręczy. Podczas badania pacjent jest instruowany o sposobie zachowania się.
Przed badaniem należy zgłosić: ostatnio wykonywane zdjęcia rentgenowskie oraz w przypadku kobiet – ciążę. U kobiet będących w drugiej połowie cyklu miesiączkowego (po owulacji), u których zaistniała możliwość zapłodnienia, badanie nie powinno być wykonywane. Jeśli wymaga tego badanie, pacjentowi podany zostaje kontrast – może być podawany dożylnie lub do jamy ciała.
- Czy wiesz jakie są: Rodzaje znieczuleń
Reklama
Leczenie krwiaka nadtwardówkowego
W zależności od stanu chorego, objętości krwiaka i tempa jego narastania możliwe są dwa typy leczenia.
Zachowawcze
Jeśli stan chorego jest dobry, w badaniu tomograficznym krwiak jest wielkości < 15 mm i jego obecność nie powoduje przemieszczenia struktur mózgu w linii środkowej > 5 mm. Leczenie polega na obserwacji chorego i pozostawania w stanie gotowości w razie koniecznej interwencji. Oczekuje się do momentu, aż krwiak ulegnie upłynnieniu, a wówczas można usunąć go poprzez wykonanie jednego otworu trepanacyjnego. Specjalnym wiertłem wykonuje się otwór, przewiercając kość czaszki w miejscu, w którym jest obecny krwiak.
Operacyjna ewakuacja krwiaka
W przypadku gdy do szpitala trafia pacjent po drugiej utracie przytomności i szybko narastającymi objawami, a jego stan kliniczny gwałtownie się pogarsza – taki pacjent, nawet bez wykonywania tomografii komputerowej jest kwalifikowany do natychmiastowego leczenia operacyjnego.
Zapobieganie urazom głowy
- uprawianie sportów, w których występuje duże ryzyko urazu głowy, w kasku ochronnym.
Po urazie głowy z następującą po nim utratą przytomności należy natychmiast zgłosić się do lekarza!
Obecność krwiaka nadtwardówkowego jest stanem nagłym, może doprowadzić do zgonu, dlatego należy zaufać lekarzom, poddać się sugerowanym przez nich interwencjom i ściśle stosować się do zaleceń.
Przeczytaj także:
