Skład Axotretu
1 kaps. zawiera 10 mg lub 20 mg izotretynoiny; kapsułki zawierają olej sojowy.
Reklama
Jak działa Axotret?
Lek przeciwtrądzikowy z grupy retynoidów. Poprawa obrazu klinicznego w leczeniu ciężkiego trądziku jest związana z hamowaniem aktywności gruczołów łojowych i zmniejszeniem ich wielkości; ponadto izotretynoina działa przeciwzapalnie na skórę. Biodostępność izotretynoiny jest 2 razy większa, gdy podawana jest razem z pokarmem.
W znacznym stopniu wiąże się z białkami osocza (99,9%). Stężenia izotretynoiny w naskórku są o połowę mniejsze niż w surowicy krwi. Główne metabolity izotretynoiny to: 4-oksoizotretynoina, tretynoina (kwas all-trans-retynowy) i 4-oksotretynoina, które są aktywne biologiczne.
W metabolizmie uczestniczy kilka izoenzymów CYP. Do innych, mniej ważnych metabolitów, należą glukuronidy. Izotretynoina i tretynoina ulegają wzajemnym odwracalnym przemianom jedna w drugą (interkonwersja). Szacuje się, że 20%-30% dawki izotretynoiny ulega izomeryzacji. Jest wydalana z moczem i kałem. izotretynoiny wynosi średnio 19 h, a 4-oksoizotretynoiny - średnio 29 h.
Reklama
Dawkowanie Axotretu
Izotretynoinę może przepisywać jedynie lekarz mający doświadczenie w stosowaniu działających ogólnie retynoidów, pełną wiedzę o ryzyku związanym ze stosowaniem izotretynoiny oraz wymogach dotyczących monitorowania pacjenta. Doustnie. Dorośli (w tym młodzież i pacjenci w podeszłym wieku): początkowo 0,5 mg/kg mc. na dobę.
Konieczne jest indywidualne dostosowanie dawkowania. Dla większości pacjentów dawka wynosi 0,5-1 mg/kg mc. na dobę. Uzyskanie długotrwałej remisji oraz częstość występowania nawrotów choroby bardziej zależą od całkowitej podanej dawki, niż od czasu leczenia lub dawki dobowej.
Przekroczenie dawki skumulowanej 120-150 mg/kg mc. nie przynosi istotnych dodatkowych korzyści. Czas leczenia jest uzależniony od indywidualnej dawki dobowej. Leczenie trwające od 16 do 24 tyg. zwykle wystarcza do uzyskania remisji.
U większości pacjentów, całkowite ustąpienie objawów trądziku uzyskuje się po jednorazowym cyklu leczenia. W przypadku wyraźnego nawrotu choroby, można rozważyć powtórzenie cyklu leczenia, stosując taką samą dawkę dobową i skumulowaną.
Ze względu na to, że dalsze ustępowanie objawów trądziku może wystąpić w czasie do 8 tyg. po zakończeniu leczenia, nie należy podejmować kolejnego cyklu leczenia przed upływem tego czasu
pacjentów z objawami ciężkiej nietolerancji leku po zastosowaniu zalecanej dawki, można kontynuować leczenie mniejszą dawką; powoduje to przedłużenie terapii oraz wiąże się z większym ryzykiem nawrotu choroby; aby osiągnąć maksymalną możliwą skuteczność leczenia u tych pacjentów, należy kontynuować leczenie stosując największą dawkę tolerowaną przez pacjenta.
Szczególne grupy pacjentów. U pacjentów z ciężką niewydolnością nerek leczenie należy rozpoczynać od mniejszej dawki (np. 10 mg/dobę), którą należy następnie zwiększać do wartości nie większej niż 1 mg/kg mc. na dobę lub do maksymalnej dawki tolerowanej przez pacjenta.
Izotretynoina nie jest wskazana w leczeniu trądziku przed okresem dojrzewania i nie zaleca się jej stosowania u dzieci poniżej 12 lat.
Sposób podania:Kapsułki należy przyjmować z pokarmem, raz lub 2 razy na dobę.
Reklama
Wskazania do przyjmowania Axotretu
Ciężkie postaci trądziku (trądzik guzkowy, skupiony, trądzik z ryzykiem powstawania trwałych blizn) oporne na odpowiednio przeprowadzone standardowe leczenie działającymi ogólnie lekami przeciwbakteryjnymi i lekami stosowanymi miejscowo.
Reklama
Przeciwwskazania do stosowania Axotretu
Nadwrażliwość na substancję czynną, olej sojowy (orzeszki ziemne lub soję) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Ciąża i okres karmienia piersią, ponadto izotretynoina jest przeciwwskazana u kobiet w wieku rozrodczym, o ile nie są spełnione wymagania Programu Zapobiegania Ciąży. Niewydolność wątroby. Znacznie zwiększone stężenie lipidów we krwi. Hiperwitaminoza A. Jednoczesne stosowanie tetracyklin.
Reklama
Axotret a ciąża
Stosowanie izotretynoiny w ciąży jest bezwzględnie przeciwwskazane (lek teratogenny). Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję w czasie leczenia oraz do 4 tyg. po jego zakończeniu. Jeśli podczas leczenia pacjentka zajdzie w ciążę, leczenie musi być przerwane, a pacjentka skierowana do lekarza specjalizującego się w teratologii. Jest bardzo prawdopodobne, że izotretynoina przenika do mleka kobiecego - ze względu na ryzyko działań niepożądanych dziecka (i matki), stosowanie leku w okresie karmienia piersią jest przeciwwskazane
Reklama
Axotret a efekty uboczne
Bardzo często: niedokrwistość, podwyższone OB, małopłytkowość, nadpłytkowość; zapalenie powiek, zapalenie spojówek, zespół suchego oka, podrażnienia oka; zwiększenie aktywności aminotransferaz; zapalenie czerwieni warg, zapalenie skóry, suchość skóry, miejscowe złuszczanie się naskórka, świąd, wysypka rumieniowa, nadwrażliwość skóry (ryzyko urazu w wyniku tarcia); ból stawów, ból mięśni, ból pleców (szczególnie u pacjentów w wieku dojrzewania); zwiększenie stężenia triglicerydów we krwi, zmniejszenie stężenia lipoprotein o dużej gęstości.
Często: neutropenia; ból głowy; krwawienie z nosa, suchość błony śluzowej nosa, zapalenie jamy nosowo-gardłowej; zwiększenie stężenia cholesterolu we krwi, zwiększenie stężenia glukozy we krwi, krwiomocz, białkomocz.
Rzadko: skórne reakcje alergiczne, reakcje anafilaktyczne, nadwrażliwość, depresja, pogłębienie objawów depresji, skłonność do agresji, lęk, zmiany nastroju; łysienie. Bardzo rzadko: zakażenia skóry i błon śluzowych bakteriami Gram-dodatnimi; limfadenopatia; cukrzyca, hiperurykemia; samobójstwo, próby samobójcze, myśli samobójcze, zaburzenia psychotyczne, zaburzenia zachowania; łagodne nadciśnienie wewnątrzczaszkowe, drgawki, senność, zawroty głowy; niewyraźne widzenie, zaćma, ślepota na barwy (ograniczenie widzenia barw), nietolerancja soczewek kontaktowych, zmętnienie rogówki, osłabienie widzenia w nocy, zapalenie rogówki, tarcza zastoinowa (objaw łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego), światłowstręt, zaburzenia widzenia; zaburzenia słuchu; zapalenie naczyń (np. zapalenie ziarniniakowe Wegenera, alergiczne zapalenie naczyń); skurcz oskrzeli (szczególnie u pacjentów z astmą), chrypka; zapalenie okrężnicy, zapalenie jelita krętego, suchość błony śluzowej gardła, krwotoki żołądkowo-jelitowe, biegunka krwotoczna, zapalenie jelita, nudności, zapalenie trzustki; zapalenie wątroby; trądzik piorunujący, zaostrzenie trądziku (nawrót trądziku), rumień (na twarzy), wykwity, zaburzenia dotyczące włosów, hirsutyzm, dystrofia paznokci, zanokcica, reakcja nadwrażliwości na światło, ziarniniak ropotwórczy, przebarwienia skóry, nasilone pocenie się; zapalenie stawów, wapnica, przedwczesne zrastanie nasad kości, wyrośle kostne, zmniejszenie gęstości kości, zapalenie ścięgien, rabdomioliza; kłębuszkowe zapalenie nerek; nadmierne tworzenie się ziarniny, złe samopoczucie; zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej we krwi. Częstość nieznana: rumień wielopostaciowy, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka, zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych, zapalenie cewki moczowej, zaburzenia czynności seksualnych, w tym zaburzenia erekcji i zmniejszenie libido, ginekomastia, suchość pochwy i sromu.
Interakcje Axotretu
Ze względu na ryzyko hiperwitaminozy A, nie przyjmować jednocześnie witaminy A. Nie stosować jednocześnie izotretynoiny i tetracyklin, ze względu na ryzyko wystąpienia łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego (rzekomy guz mózgu).
Z uwagi na ryzyko miejscowego podrażnienie skóry, w czasie leczenia izotretynoiną nie należy stosować środków przeciwtrądzikowych o miejscowym działaniu keratolitycznym lub złuszczającym.
Ostrzeżenia dla pacjentów
Ze względu na działanie teratogenne izotretynoiny, stosowanie leku u kobiet w wieku rozrodczym jest przeciwwskazane, chyba że są spełnione wszystkie wymienione poniżej warunki Programu Zapobiegania Ciąży:
u pacjentki występuje ciężka postać trądziku (trądzik guzkowy lub skupiony lub trądzik z ryzykiem powstawania trwałych blizn) oporna na odpowiednio przeprowadzone standardowe leczenie działającymi ogólnie lekami przeciwbakteryjnymi i lekami stosowanymi miejscowo;
pacjentka jest świadoma ryzyka działania teratogennego leku; pacjentka rozumie konieczność regularnego przeprowadzania kontroli lekarskiej co miesiąc; pacjentka rozumie i akceptuje konieczność stosowania w sposób ciągły skutecznej antykoncepcji, zaczynając na 1 mies. przed rozpoczęciem leczenia, podczas całego okresu leczenia oraz przez 1 mies. po zakończeniu terapii (pacjentka powinna stosować co najmniej jedną, a najlepiej dwie uzupełniające się metody antykoncepcji, w tym metodę mechaniczną);
nawet jeśli u pacjentki nie występują miesiączki, musi ona przestrzegać wszystkich zaleceń dotyczących skutecznej antykoncepcji; pacjentka jest zdolna do stosowania skutecznych metod antykoncepcji; pacjentka została poinformowana o potencjalnych konsekwencjach zajścia w ciążę, jest ich świadoma i rozumie konieczność natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w razie podejrzenia, że zaszła w ciążę;
pacjentka rozumie i akceptuje konieczność przeprowadzenia testów ciążowych przed leczeniem, w trakcie terapii oraz 5 tyg. po jej zakończeniu; pacjentka potwierdziła, że zna i rozumie zagrożenia wynikające z leczenia izotretynoiną i konieczność zachowania środków ostrożności związanych z leczeniem izotretynoiną.
Opisane wymagania dotyczą także kobiet, które aktualnie nie są aktywne seksualnie, z wyjątkiem przypadków, gdy lekarz przepisujący lek stwierdzi, że w danym przypadku nie ma ryzyka zajścia w ciążę. Zaleca się przeprowadzanie - pod nadzorem lekarza - testów ciążowych, z czułością co najmniej 25 mj. m./ml, w pierwszych 3 dniach cyklu miesiączkowego, w sposób opisany poniżej. Przed rozpoczęciem stosowania środków antykoncepcyjnych, należy przeprowadzić wstępny test ciążowy pod nadzorem lekarza, a datę i wynik testu należy odnotować w dokumentacji.
Termin wykonania testu ciążowego u pacjentek z nieregularnymi miesiączkami należy ustalić uwzględniając aktywność seksualną pacjentek i należy go przeprowadzić po upływie ok. 3 tyg. po ostatnim stosunku płciowym bez zabezpieczenia antykoncepcyjnego.
Podczas wizyty, w czasie której lekarz przepisze izotretynoinę lub w ciągu 3 dni przed tą wizytą, należy także przeprowadzić test ciążowy pod nadzorem personelu medycznego, a jeśli pacjentka nie stosowała skutecznej antykoncepcji co najmniej przez 1 mies., termin wizyty u lekarza należy odpowiednio przesunąć. Test ten powinien dać pewność, że pacjentka nie jest w ciąży w czasie rozpoczynania leczenia izotretynoiną.
Wizyty kontrolne należy przeprowadzać co 28 dni. O konieczności przeprowadzania co miesiąc testów ciążowych decyduje lekarz, biorąc pod uwagę aktywność seksualną pacjentki oraz wywiad dotyczący ostatnich cykli miesiączkowych (nieprawidłowe krwawienia miesiączkowe, brak cyklu miesiączkowego lub całkowity brak miesiączek). O ile to będzie konieczne, dalsze testy ciążowe należy przeprowadzać w dniu wizyty albo w okresie do 3 dni przed wizytą u lekarza przepisującego lek. 5 tyg. po zakończeniu leczenia izotretynoiną u pacjentek należy przeprowadzić ostatni test ciążowy. Izotretynoinę dla kobiet w wieku rozrodczym należy wypisywać w ograniczonej ilości - wystarczającej na 30 dni leczenia.
Najlepiej jest, gdy wykonanie testu ciążowego, przepisanie i wydanie leku mają miejsce w tym samym dniu. Zrealizowanie recepty powinno nastąpić nie później niż w ciągu 7 dni po przepisaniu izotretynoiny przez lekarza.
Narażenie kobiety na kontakt z izotretynoiną zawartą w nasieniu mężczyzny leczonego izotretynoiną jest zbyt małe, by izotretynoina powodowała uszkodzenie płodu. Pacjentów należy pouczyć, że nie wolno dzielić się preparatem z żadną inną osobą, szczególnie z kobietami, a niezużyte kapsułki należy po zakończeniu leczenia zwrócić do apteki. Podczas leczenia i w okresie 1 mies. po jego zakończeniu pacjenci nie powinni być dawcami krwi ze względu na potencjalne ryzyko uszkodzenia płodu, w przypadku gdyby ich krew została przetoczona kobiecie w ciąży.
U pacjentów leczonych izotretynoiną, zgłaszane były: depresja, nasilenie się depresji, lęk, skłonność do agresji, wahania nastroju, objawy psychotyczne oraz, bardzo rzadko, myśli samobójcze, próby samobójcze i samobójstwa. Szczególną ostrożność należy zachować podczas stosowania izotretynoiny u pacjentów z depresją w wywiadzie. Wszyscy pacjenci powinni być monitorowani pod kątem objawów depresji i w razie potrzeby kierowani na odpowiednie leczenie.
Przerwanie leczenia izotretynoiną może nie być wystarczające do złagodzenia objawów, dlatego może być konieczna ocena psychiatry lub psychologa. Na początku terapii niekiedy obserwuje się zaostrzenie objawów trądziku, jednak ustępuje ono wraz z kontynuacją leczenia, zwykle w ciągu 7-10 dni i przeważnie nie ma potrzeby zmiany dawkowania izotretynoiny. Należy unikać ekspozycji na intensywne promieniowanie słoneczne lub promieniowanie ultrafioletowe.
W razie konieczności, należy zastosować produkty zawierające filtry UV, co najmniej o wartości SPF 15. U pacjentów przyjmujących izotretynoinę oraz w okresie do 5-6 mies. po zakończeniu terapii należy unikać agresywnej chemicznej dermabrazji oraz leczenia skóry laserem, ze względu na ryzyko powstawania blizn o nietypowym umiejscowieniu oraz, rzadziej, pozapalnych przebarwień lub odbarwień w leczonych miejscach skóry.
Co najmniej do 6 mies. po zakończeniu leczenia izotretynoiną należy zaniechać depilacji z użyciem wosku, z uwagi na ryzyko zerwania naskórka. Należy unikać jednoczesnego stosowania izotretynoiny z podawanymi miejscowo lekami keratolitycznymi lub preparatami złuszczającymi stosowanymi w leczeniu trądziku, ponieważ mogłoby wystąpić nadmierne podrażnienie skóry.
Pacjentom należy doradzić stosowanie maści lub kremów nawilżających oraz balsamów do ust od początku leczenia, ponieważ izotretynoina może powodować suchość skóry i ust. Należy prowadzić szczegółową obserwację pacjentów w kierunku ciężkich reakcji skórnych; w przypadku podejrzenia ciężkiej reakcji skórnej, należy przerwać leczenie izotretynoiną. Opisywano rzadkie przypadki reakcji anafilaktycznych, w niektórych przypadkach po uprzednim miejscowym stosowaniu retynoidów.
Niezbyt często zgłaszano skórne reakcje alergiczne. Donoszono o ciężkich przypadkach alergicznego zapalenia naczyń, często z plamicą (siniaki i czerwone plamy) w obrębie kończyn oraz z innymi objawami niedotyczącymi skóry. W razie wystąpienia ciężkich reakcji alergicznych należy przerwać leczenie i starannie obserwować pacjenta. Występujące w trakcie leczenia objawy suchości oka można łagodzić stosując nawilżającą maść do oczu lub preparaty zastępujące łzy.
Może wystąpić nietolerancja soczewek kontaktowych, co powoduje konieczność noszenia okularów podczas leczenia. Pacjentów z zaburzeniami widzenia należy skierować do okulisty; może być konieczne przerwanie stosowania izotretynoiny. Opisywano występowanie bólów mięśni, bólów stawów oraz zwiększenie aktywności fosfokinazy kreatynowej w surowicy krwi u pacjentów przyjmujących izotretynoinę, szczególnie u osób wykonujących intensywny wysiłek fizyczny.
Po kilkuletnim stosowaniu izotretynoiny w bardzo dużych dawkach w leczeniu zaburzeń rogowacenia obserwowano zmiany kostne, w tym przedwczesne zarastanie chrząstek nasadowych, przerost kości i zwapnienia w ścięgnach i więzadłach.
W tej grupie pacjentów stosowano na ogół znacznie większe dawki, dłuższy czas leczenia i większe dawki skumulowane, w porównaniu do stosowanych w leczeniu trądziku. U pacjentów narażonych na izotretynoinę notowano zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych.
W celu odróżnienia zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych od innych przyczyn bólu pleców, u pacjentów z klinicznymi objawami zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych może być konieczna dalsza ocena obejmująca badania obrazowe, takie jak rezonans magnetyczny.
W przypadkach odnotowanych po wprowadzeniu leku do obrotu, objawy związane z zapaleniem stawów krzyżowo-biodrowych słabły po przerwaniu stosowania izotretynoiny i zastosowaniu odpowiedniego leczenia. W przypadku wystąpienia łagodnego nadciśnienia wewnątrzczaszkowego lek należy odstawić.
Należy kontrolować aktywność enzymów wątrobowych przed leczeniem, po upływie 1 mies. po rozpoczęciu leczenia, a następnie co 3 mies., o ile nie będzie wskazań klinicznych do częstszego ich kontrolowania. W przypadku wystąpienia utrzymującego się i klinicznie istotnego zwiększenia aktywności aminotransferaz, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub zaprzestanie leczenia izotretynoiną.
Należy kontrolować stężenia lipidów w surowicy (na czczo) przed leczeniem, po upływie 1 mies. po rozpoczęciu leczenia, a następnie co 3 mies., o ile nie będzie wskazań klinicznych do częstszego ich kontrolowania. Zaburzenia czynności nerek i niewydolność nerek nie mają wpływu na właściwości farmakokinetyczne izotretynoiny.
Lek można stosować u pacjentów z niewydolnością nerek. Zaleca się jednak rozpoczynanie leczenia od mniejszej dawki i stopniowe zwiększanie jej do maksymalnej dawki tolerowanej przez pacjenta. Stosowanie izotretynoiny wiązało się z wystąpieniem zapalnych chorób jelit (w tym choroby Leśniowskiego-Crohna) u pacjentów bez zaburzeń jelitowych w wywiadzie. W razie wystąpienia ciężkiej biegunki (krwotocznej) należy natychmiast zaprzestać leczenia izotretynoiną.
U pacjentów z cukrzycą, otyłością, u alkoholików lub u pacjentów z zaburzeniami metabolizmu lipidów może być konieczne częstsze kontrolowanie stężeń lipidów w surowicy i (lub) stężenia glukozy we krwi. Należy zaprzestać leczenia izotretynoiną, jeżeli nie udaje się ustabilizować hipertrójglicerydemii do osiągnięcia odpowiedniego stężenia trójglicerydów w osoczu lub kiedy występują objawy zapalenia trzustki.
Stężenia trójglicerydów ponad 800 mg/dl lub 9 mmol/l mogą wystąpić w przebiegu ostrego zapalenia trzustki, które może prowadzić do zgonu. Lek zawiera małe ilości etanolu (alkoholu), mniej niż 100mg na dawkę. Lek zawiera olej sojowy, nie stosować w razie stwierdzonej nadwrażliwości na orzeszki ziemne albo soję.
Ważne uwagi dla pacjentów
Należy zachować ostrożność w czasie prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn, ponieważ leczenie izotretynoiną może powodować osłabienie widzenia w nocy (w rzadkich przypadkach utrzymujące się także po zakończeniu leczenia).
Senność, zawroty głowy i zaburzenia widzenia obserwowano bardzo rzadko. Pacjentów należy ostrzec, że w przypadku wystąpienia powyższych objawów, nie powinni prowadzić pojazdów ani uczestniczyć w innych aktywnościach, gdzie mogliby narazić siebie lub innych na niebezpieczeństwo.
