Sulfasalazin - skład
1 tabl. zawiera 500 mg sulfasalazyny.
Reklama
Sulfasalazin - działanie
Sulfasalazyna wywiera działanie przeciwzapalne, immunosupresyjne i przeciwbakteryjne. Stosuje się ją w celu zahamowania stanów zapalnych, zwłaszcza błony śluzowej jelit i w leczeniu czynnego reumatoidalnego zapalenia stawów. Mechanizm działania w chorobach zapalnych jelit: za główne działanie sulfasalazyny uważa się działanie przeciwzapalne powstającej miejscowo mesalazyny. Dodatkowo wykryto działanie immunosupresyjne w wyniku zahamowania metabolizmu limfocytów i granulocytów oraz zahamowania różnych układów enzymatycznych przez wszystkie trzy związki (sulfasalazyna, sulfapirydyna, mesalazyna). Znaczenie kliniczne może mieć również działanie bakteriostatyczne sulfapirydyny powstającej miejscowo w okrężnicy. Lek wpływa zarówno na tlenową, jak i na beztlenową florę bakteryjną. Mechanizm działania w reumatoidalnym zapaleniu stawów nie został ustalony. Po podaniu doustnym lek częściowo wchłania się (w ok. 20% podanej dawki) w jelicie cienkim, a następnie podlega krążeniu jelitowo-wątrobowemu. Maksymalne stężenie w osoczu jest osiągane po 3-6 h, a stopień związania z białkami wynosi ok. 99%. Stwierdza się znaczne różnice osobnicze wartości stężenia leku w surowicy. Istnieje umiarkowana tendencja do kumulacji sulfasalazyny w organizmie. Niewielki procent dawki jest wydalany z moczem. Sulfasalazyna jest rozkładana przez bakterie w świetle okrężnicy na dwa główne metabolity: sulfapirydynę i mesalazynę (kwas 5-aminosalicylowy). Sulfapirydyna szybko się wchłania, jest częściowo metabolizowana w wątrobie do nieaktywnej acetylosulfapirydyny i jest wydalana przede wszystkim w postaci niezmienionej z moczem. Nieacetylowana sulfapirydyna jest częściowo związana z białkami surowicy, a maksymalne stężenie w surowicy osiąga po 12 h. Sulfapirydyna wykazuje pewną tendencję do kumulacji; przestaje się ją wykrywać w surowicy dopiero po upływie 3 dni od odstawienia leku. Stopień acetylacji sulfapirydyny jest determinowany genetycznie. Pacjenci z wolną acetylacją wykazują większe stężenie w surowicy wolnej sulfapirydyny, a w związku z tym stwierdza się u nich większą tendencję do występowania działań niepożądanych. Mesalazyna jest wchłaniana w mniejszym stopniu. 15% dawki jest wydalane z moczem. Większa część podanej dawki, 75%, pozostaje w świetle okrężnicy i ulega wydaleniu z kałem jako kwas 5-aminosalicylowy.
Reklama
Sulfasalazin - wskazania
Reumatoidalne zapalenie stawów, oporne na leczenie z zastosowaniem NLZP. Choroby zapalne jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna).
Reklama
Sulfasalazin - przeciwwskazania
Nadwrażliwość na sulfasalazynę lub pozostałe składniki preparatu. Nadwrażliwość na sulfonamidy i salicylany. Porfiria ostra przerywana, porfiria mieszana. Niedrożność dróg moczowych lub jelit. Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 2 lat.
Reklama
Sulfasalazin - ostrzeżenia
Należy zachować ostrożność podczas stosowania u pacjentów: z ciężką alergią i astmą oskrzelową, z niedoborem G-6-PD (ryzyko wystąpienia niedokrwistości hemolitycznej). Sulfasalazyny nie należy stosować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby lub nieprawidłowym składem krwi, chyba, że potencjalne korzyści przeważają nad ryzykiem. W przypadku pacjentów z łagodną nadwrażliwością należy rozważyć odczulanie. W przypadku ciężkich reakcji nadwrażliwości należy przerwać stosowanie leku. W przypadku stosowania dawki 70 mg/kg mc./na dobę, stężenie leku we krwi może osiągać poziom uważany za próg toksyczności (50 µg/ml). Istnieją doniesienia o ciężkich reakcjach skórnych (w niektórych przypadkach prowadzących do zgonu) podczas stosowania sulfasalazyny, takich jak złuszczające zapalenie skóry, zespół Stevensa-Johnsona (SJS) i martwica toksyczno-rozpływna naskórka (TEN). Pacjenci powinni zostać poinformowani o objawach przedmiotowych i podmiotowych, oraz poddani ścisłej obserwacji pod kątem reakcji skórnych; największe ryzyko złuszczającego zapalenia skóry, zespołu Stevensa-Johnsona lub martwicy toksyczno-rozpływnej naskórka istnieje na wczesnym etapie leczenia, w większości przypadków w pierwszym miesiącu leczenia. Jeśli wystąpią przedmiotowe lub podmiotowe objawy złuszczającego zapalenia skóry, zespołu Stevensa-Johnsona lub martwicy toksyczno-rozpływowej naskórka (np. wysypka skórna, zmiany śluzówkowe lub jakiekolwiek objawy nadwrażliwości) należy przerwać leczenie sulfasalazyną i nigdy ponownie go nie podejmować. Obserwowano również ciężkie, zagrażające życiu reakcje nadwrażliwości układowej, takie jak osutka polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi. Należy mieć na uwadze wczesne objawy nadwrażliwości (gorączka, limfadenopatia, z wysypką lub bez) i ewentualnie przerwać podawanie leku.
Reklama
Sulfasalazin - ciąża
Lek może być stosowany w okresie ciąży, jedynie w przypadku bezwzględnej konieczności. Sulfasalazyna podawana doustnie hamuje wchłanianie i metabolizm kwasu foliowego, co może spowodować jego niedobory. Odnotowano przypadki wad rozwojowych cewy nerwowej u niemowląt, których matki przyjmowały sulfasalazynę w czasie ciąży, jednak nie ustalono bezpośredniego związku między ekspozycją na sulfasalazynę a wystąpieniem tych wad. Sulfasalazyna przenika do mleka matki, ale ilości leku obecne w mleku matki nie powinny stanowić zagrożenia dla zdrowego dziecka. U wcześniaków i u noworodków z żółtaczką fizjologiczną wskazana jest ostrożność. Zgłaszano występowanie krwawych stolców lub biegunki u niemowląt karmionych piersią przez matki leczone sulfasalazyną, które ustąpiły po zakończeniu stosowania sulfasalazyny przez matkę.
Reklama
Sulfasalazin - efekty uboczne
Bardzo często: zaburzenia żołądkowe, nudności. Często: leukopenia, utrata apetytu, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia smaku, szum w uszach, kaszel, bóle brzucha, biegunka, wzdęcia, wymioty, świąd, bóle stawów, proteinuria, gorączka. Niezbyt często: trombocytopenia, depresja, duszność, łysienie, pokrzywka, obrzęk twarzy, zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych. Rzadko: żółtaczka, zmiany w obrębie paznokcia. Bardzo rzadko: ciężkie działania niepożądane dotyczące skóry: pęcherzowy rumień wielopostaciowy (zespół Stevensa-Johnsona), toksyczna nekroliza naskórka (zespół Lyella). Częstość nieznana: aseptyczne zapalenie opon mózgowych, rzekomobłoniaste zapalenie okrężnicy, agranulocytoza, niedokrwistość aplastyczna, niedokrwistość hemolityczna, makrocytoza, niedokrwistość megaloblastyczna, pancytopenia, wstrząs anafilaktyczny, choroba posurowicza, encefalopatia, neuropatia obwodowa, zaburzenia węchu, zapalenie osierdzia, sinica, włókniejące zapalenie pęcherzyków płucnych, śródmiąższowa choroba płuc, nacieki eozynofilowe, zaostrzenie objawów w przebiegu wrzodziejącego zapalenia okrężnicy, zapalenie trzustki, niewydolność wątroby, piorunujące zapalenie wątroby, zapalenie wątroby, osutka polekowa z eozynofilią i objawami ogólnymi, obrzęk naczynioruchowy, toksyczne, krostkowe zapalenie skóry, rumień, wysypka, złuszczające zapalenie skóry, liszaj płaski, nadwrażliwość na światło, układowy toczeń rumieniowaty, zespół Sjogrena, zespół nerczycowy, śródmiąższowe zapalenie nerek, krystaluria, krwiomocz, przemijająca oligospermia, żółte zabarwienie skóry i płynów ustrojowych, indukowanie autoprzeciwciał. W przypadku wystąpienia ciężkich działań niepożądanych należy przerwać leczenie.
Sulfasalazin - interakcje
Może wystąpić zmniejszone wchłanianie digoksyny podczas jednoczesnego stosowania sulfasalazyny. Może wystąpić niedobór kwasu foliowego, ponieważ sulfasalazyna hamuje jego wchłanianie. Ryfampicyna zmniejsza stężenie w osoczu sulfapirydyny (jednego z metabolitów sulfasalazyny) - jest to prawdopodobnie związane z silnym działaniem ryfampicyny indukującym enzymy wątrobowe. Jednoczesne podanie doustne sulfasalazyny i merkaptopuryny lub azatiopuryny może spowodować supresję szpiku kostnego i leukopenię. Sulfasalazyna hamuje metylotransferazę tiopuryny, która bierze udział w metabolizowaniu merkaptopuryny.
Sulfasalazin - dawkowanie
Doustnie. Reumatoidalne zapalenie stawów. Dorośli i osoby w podeszłym wieku: dawkowanie należy dostosować indywidualnie. Zalecane dawkowanie wynosi 1-3 g na dobę. Najczęściej stosowaną dawką są 2 tabl. 2 razy na dobę. Zaleca się rozpoczęcie leczenia od mniejszych dawek i stopniowo je zwiększać zgodnie ze schematem: dzień 1.-4.: 1 tabl. rano, 2 tabl. wieczorem; dzień 5.-8.: 1 tabl. rano, 2 tabl wieczorem; dzień 9. i następne: 2 tabl. rano, 2 tabl. wieczorem. Jeśli reakcja pacjenta na leczenie jest niezadowalająca przez okres 2-3 mies., dobową dawkę sulfasalazyny można zwiększyć maksymalnie do 3 g. U pacjentów, u których wystąpiły działania niepożądane można czasowo zmniejszyć dawkę. Choroby zapalne jelit (tj. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna). Ostra postać choroby. Dorośli i osoby w podeszłym wieku: ciężkie zaostrzenia choroby: 2-4 tabl. 3-4 razy na dobę (3-8 g na dobę). Łagodne i umiarkowane rzuty: 2 tabl. 3-4 razy na dobę. Dzieci: 40-60 mg/kg mc./dobę w 3-6 dawkach podzielonych. Leczenie podtrzymujące. Dorośli i osoby w podeszłym wieku: 2 tabl. 2-3 razy na dobę. Leczenie tą dawką nie powinno być przerywane i należy je kontynuować długotrwale, jeśli nie wystąpią działania niepożądane. W razie zaostrzenia choroby dawkę zwiększa się do 2-4 tabl. 3-4 razy na dobę. Dzieci: 20-30 mg/kg mc./dobę w 3-6 dawkach podzielonych. Dawkowanie należy dostosować indywidualnie w zależności od stanu klinicznego, tolerancji leku przez pacjenta i reakcji na leczenie. Zaleca się, aby u pacjentów, którzy nigdy wcześniej nie byli leczeni sulfasalazyną, zwiększać dawkę stopniowo przez kilka tyg. Dawka dobowa powinna być rozłożona równomiernie na dawki podzielone. Sposób podania. Tabletki należy przyjmować podczas posiłków, popijając szklanką wody; połykać w całości, nie wolno ich kruszyć ani łamać.
Sulfasalazin - uwagi
Podczas stosowania leku należy przyjmować odpowiednią ilość płynów, ponieważ sulfasalazyna może spowodować obecność kryształów w moczu i tworzenie się kamieni nerkowych. W czasie leczenia należy kontrolować obraz krwi i czynność wątroby przed rozpoczęciem leczenia oraz co 2 tyg. w czasie pierwszych 3 mies. leczenia. Przez okres kolejnych 3 mies. należy przeprowadzać okresowe badania kontrolne co 4 tyg. Następnie, obraz krwi i czynność wątroby należy kontrolować co 3 mies. oraz w sytuacjach, gdy jest to wskazane ze względów klinicznych. Ocena czynności nerek (w tym analiza moczu) powinna być przeprowadzona u wszystkich pacjentów na początku leczenia, jak również co najmniej raz w miesiącu przez pierwsze 3 mies. leczenia. Następnie kontrola powinna być przeprowadzona, gdy jest to wskazane ze względów klinicznych. Wystąpienie objawów klinicznych, takich jak: ból gardła, gorączka, bladość, plamica lub żółtaczka podczas leczenia sulfasalazyną może wskazywać na zahamowanie czynności szpiku, hemolizę oraz hepatotoksyczność. Leczenie sulfasalazyną należy przerwać w czasie oczekiwania na wyniki badań krwi. Zmiany w obrazie krwi (np. makrocytoza i pancytopenia), które mogą być przypisywane niedoborom kwasu foliowego można normalizować podawaniem kwasu foliowego (leukoworyna). Odnotowano zgłoszenia możliwego zakłócenia analiz, powodującego fałszywie dodatnie wyniki oznaczania normetanefryny w moczu metodą chromatografii cieczowej. Sulfasalazyna lub jej metabolity mogą zakłócać wartość absorbancji promieni UV, szczególnie przy 340 nm, i mogą powodować zakłócenia wyników niektórych badań laboratoryjnych, w których używa się NAD(H) lub NAD(P) do pomiaru wartości absorbancji promieni UV około tej długości fali. Przykładami takich analiz mogą być oznaczenia mocznika, amoniaku, LDH, α-HBDH i glukozy. Możliwe, że wyniki oznaczeń aminotransferazy alaninowej (AlAT), aminotransferazy asparaginowej (AspAT), izoenzymu kinazy kreatynowej (CK-MB), dehydrogenazy glutaminianowej (GlDH) lub tyroksyny również mogą być zaburzone podczas stosowania sulfasalazyny w dużych dawkach. Należy się skonsultować z laboratorium badawczym w sprawie stosowanej metodologii. U pacjentów otrzymujących sulfasalazynę należy zachować ostrożność interpretując te wyniki badań laboratoryjnych. Wyniki analiz należy interpretować w powiązaniu z wynikami badań klinicznych.
