Precyzyjne zdiagnozowanie węzła wartowniczego ułatwia walkę z nowotworami. Najczęstszym miejscem przerzutów nowotworowych są węzły chłonne. To bardzo ważny element układu immunologicznego, który chroni organizm nie tylko przed bakteriami i wirusami, ale także przed komórkami nowotworowymi.
Węzły chłonne znajdują się w ciele człowieka i to dzięki nim jest transportowana limfa. Przerzuty nowotworowe do węzłów chłonnych to bardzo często spotykany negatywny skutek choroby onkologicznej. Węzeł wartowniczy, jego znalezienie i diagnoza to najważniejsza pomoc w leczeniu nowotworów i zapobieganiu rozprzestrzeniana się tej groźnej choroby.
Co to jest węzeł wartowniczy?
Czym jest węzeł wartowniczy? I dlaczego jest tak ważny? Oto jego najważniejsze cechy:
- węzeł wartowniczy to pierwszy węzeł chłonny, do którego spływa chłonka (zwana teżlimfą) z miejsca, w którym znajduje się guz. Głównym środkiem transportowym limfy są naczynia chłonne. Na drodze przepływu chłonki znajdują się węzły chłonne, które oczyszczają ją z drobnoustrojów. To właśnie komórki nowotworowe krążą po organizmie wraz limfą,
- nowotwór nie rozprzestrzenia się od razu po wszystkich węzłach chłonnych. To właśnie węzeł wartowniczy jest pierwszą jego stacją. Dlatego też nazywany jest wartownikiem,
- węzeł wartowniczy to pierwszy przystanek dla komórek nowotworowych na ich drodze do rozprzestrzeniania. Znajduje się on z reguły w pobliżu guza (ale nie zawsze). Cały system naczyń limfatycznych to droga, po której rozprzestrzenia się choroba. Mówiąc najprościej, komórki nowotworowe krążą po całym organizmie, ale najpierw przechodzą przez wartownika,
- węzeł wartowniczy to pierwszy, do którego docierają krążące komórki nowotworowe,
- jeżeli w węźle wartowniczym, który jest pierwszym w danym obszarze guza, zostają zdiagnozowane przerzuty choroby nowotworowej to istnieje naprawdę duże prawdopodobieństwo, iż zostały zajęte także inne węzły chłonne. Oznacza to rozsiew choroby drogą naczyń limfatycznych. Ale medycyna zna także wiele przypadków, mimo przerzutów komórek nowotworowych do węzła wartowniczego, braku przerzutów w innych węzłach chłonnych.
Reklama
Zajęty węzeł wartowniczy
Pojęcie „zajęty węzeł ratowniczy” dokładnie oznacza, że ten węzeł jest już zajęty przez komórki nowotworowe. To najczęściej zwiastuje problemy i sygnalizuje, że następne węzły chłonne mogą być też już zajęte przez nowotwór.
Jeżeli w węźle wartowniczym nie zdiagnozowano komórek nowotworowych to inne węzły też są czyste. Dlatego też znalezienie oraz dokładne zdiagnozowanie tego pierwszego węzła, jakim jest węzeł „wartownik” ma ogromne znaczenie.
Czysty węzeł wartowniczy oznacza, iż nie ma sensu usuwać dodatkowych, kolejnych węzłów chłonnych. Jeszcze do niedawna uważano, iż tylko usunięcie wszystkich węzłów chłonnych, nawet tych nie zajętych przez komórki nowotworowe daje szanse na zatrzymanie rozprzestrzeniania się choroby.
W zasadzie węzły chłonne usuwano profilaktycznie w całości. Taką konieczność stwarzała nieprecyzyjna diagnostyka.
Jednak kompleksowe wycięcie węzłów znacznie obniża jakość życia chorego, a w sytuacjach braku przerzutów jest wręcz niewskazane. Nowotwór nie rozsiewa się na początku po wszystkich węzłach, od razu i w całości. Jego pierwszą stacją jest węzeł wartowniczy.
Jeżeli ta stacja jest czysta, nie ma sensu usuwać wszystkich innych. Brak zmian nowotworowych w tym pierwszym węźle daje prawie całkowitą pewność, iż kolejne nie są zajęte i nie nastąpił jeszcze rozrzut choroby za pośrednictwem naczyń limfatycznych.
Tak naprawdę tylko węzeł wartowniczy jest jedyną drogą, po której komórki rakowe mogą przechodzić dalej, niszcząc organizm.
Diagnoza węzłów wartowniczych to dla każdego lekarza bardzo cenne informacja. To na jej podstawie określane są możliwości podjęcia leczenia i sposób potraktowania wszystkich innych węzłów chłonnych. Podstawowym działaniem diagnostycznym w tym zakresie jest biopsja.
Reklama
Biopsja węzła wartowniczego
Biopsja to jedna z głównych technik diagnostycznych, służących ocenie poziomu złośliwości i stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. Polega na pobraniu tkanki lub zawiesiny komórkowej do badań histopatologicznych. To dzięki biopsji lekarz może stwierdzić obecność lub brak komórek nowotworowych.
Oto 3 główne cechy biopsji węzła wartowniczego:
- konieczność przeprowadzenia biopsji w warunkach szpitalnych,
- podanie pacjentowi znieczulenia ogólnego lub miejscowego przed zabiegiem,
- przeprowadzenie biopsji, zgodnie z obowiązującymi metodami badania węzła wartowniczego.
Do najczęściej stosowanych metod biopsji „wartownika” należą:
● metoda I zwana zielenią indocyjaninową- polega na wprowadzeniu do organizmu specjalnego fluorescencyjnego barwnika w świetle podczerwonym. To pewnego rodzaju fluorescencyjny marker, dość łatwy w aplikacji i bezpieczny dla organizmu. Lekarz wstrzykuje ten rodzaj substancji kontrastowej w miejsce zajęte nowotworem. Barwnik przemieszcza się naczyniami chłonnymi. Przy pomocy kamer i specjalnego oświetlenia dokładnie rejestrowany jest cały przebieg naczyń limfatycznych i położenie węzła wartowniczego. Węzły chłonne, które są już zajęte przez komórki nowotworowe zabarwiają się na kolor seledynowy. A takiej barwy nie można przeoczyć. Dzięki metodzie zieleni indocyjanowej możliwe jest przeprowadzenie biopsji węzła wartowniczego i zbadanie pobranego materiału pod kątem zmian histopatologicznych. Tak przygotowany materiał jest analizowany przez patomorfologa pod kątem obecności przerzutów. Jest to niezwykle cenna informacja dla lekarza, która daje odpowiedź na pytanie, czy istnieje konieczność usuwania pozostałych węzłów chłonnych,
● metoda II zwana limfoscyntygrafią- jej celemjest ocena węzłów chłonnych. Polega na podskórnym lub śródskórnym podaniu izotopowego preparatu diagnostycznego. Po zaaplikowaniu tej substancji, którą najczęściej jest radioizotop (Technet-99), obraz rejestruje specjalne urządzenie, tak zwana gamma kamera. Jest ona sprzężona z systemem komputerowym, przeznaczonym do analizy zebranych obrazów. Gamma-kamera, przy pomocy sygnału dźwiękowego, przekazuje informacje o poszukiwanym miejscu. Dodatkowym wyznacznikiem jest także niebieskie zabarwienie. Pobrany materiał jest przekazywany do badania histopatologicznego. Zabieg jest całkowicie bezpieczny dla pacjenta, ponieważ substancja radioaktywna ulega samoistnemu rozproszeniu.
Znalezienie węzła wartowniczego i zbadanie jego struktury ratuje przed zabiegiem zupełnej limfadenektomii, czyli wycięcia wszystkich węzłów chłonnych z okolic guza.
Reklama
Gdzie jest węzeł wartowniczy?
Nie jest prawdą, iż węzeł wartowniczy to tylko ten, który jest położony najbliżej guza. Bardzo często węzeł chłonny „wartownik” może znajdować się nawet w odległości kilku centymetrów od guza.
Tak różne położenie jest spowodowane bardzo odmienną dystrybucją chłonki w organizmie, w zależności od wielkości guza i jego lokalizacji. Dlatego też tak ważną rolę odgrywają metody diagnostyczne, które pozwalają na określenie dokładnego położenia węzła wartowniczego.
Lokalizowanie i badanie węzłów wartowniczych ma coraz większą rolę w leczeniu i rokowaniach chorób nowotworowych.
Szczególnie duże znaczenia ma to przy nowotworach:
- żołądka,
- przełyku,
- jelita grubego,
- czerniaka skóry,
- piersi,
- odbytu,
- szyjki macicy,
- prostaty,
- pęcherza moczowego,
- głowy.
Znalezienie węzła wartowniczego i zbadanie pod kątem histopatologicznym to jeden ze skuteczniejszych elementów precyzyjnego leczenia onkologicznego. Usunięcie zaatakowanego przez komórki nowotworowe wartownika lub takiego, który jest „czysty” minimalizuje szanse na wznowę choroby nowotworowej.
