Jak wygląda prawidłowy wzrost wagi w ciąży?
Przyrost masy ciała w ciąży jest zjawiskiem normalnym i rozpoczyna się z reguły, zanim jeszcze wpływ na niego ma masa rosnącego w macicy dziecka.
Waga w ciąży to bowiem nie tylko masa ciała matki i masa płodu. Składają się na nią jeszcze inne czynniki, a mianowicie:
- wody płodowe,
- płyny ustrojowe,
- dodatkowa tkanka tłuszczowa,
- powiększona macica,
- łożysko,
- powiększone piersi.
W pierwszym trymestrze kobiety zwykle nie tyją znacząco, a niektóre wręcz zrzucają z wagi za sprawą mdłości i innych dolegliwości ze strony układu pokarmowego oraz związanego z nimi spadku apetytu.
W drugim i trzecim trymestrze ciężarna zwykle przybiera na wadze około 300-500 g tygodniowo. Trudno jest jednoznacznie określić, jaki jest prawidłowy przyrost wagi w ciąży, ponieważ w dużym stopniu zależy on od wagi przed ciążą.
Kobiety szczupłe, których BMI sprzed ciąży wskazywało na niedowagę, mogą (czy wręcz powinny) pozwolić sobie na większe przybieranie na wadze i mogą one przytyć nawet 18 kg w ciągu całych 9 miesięcy.
Kobiety z nadwagą powinny zachować ostrożność, by nie przytyć więcej niż 11 kg. Przyjmuje się, że dobrze jest, gdy pacjentki o prawidłowej masie w ciąży „wrzucają” dodatkowych 11-16 kg.
Właściwe wartości dla kolejnych tygodni i miesięcy można znaleźć w sieci, na tabelach przyrostu wagi w ciąży. Są także tabele pokazujące wagę dziecka w kolejnych momentach ciąży. Na ich podstawie można zobaczyć, w jak niewielkim stopniu ciężar płodu wpływa na wzrost wagi ciężarnej.
Dawniej sądzono, że ciężarna musi jeść „za dwoje”, jednak na przestrzeni ostatnich dekad myślenie to zmieniło się radykalnie, ponieważ wiadomo, że na rozwój dziecka wpływ ma nie ilość przyjmowanych kalorii, ale rodzaj stosowanej diety, jej zbilansowanie, bogactwo w witaminy i minerały.
Czym jest kalkulator wagi ciąży?
Narzędzia służące do kalkulacji wagi ciała, jego stosunku do wzrostu czy też szacowania przyrostu tkanki tłuszczowej, mają długą historię. Pierwszy tego rodzaju wskaźnik, będący pierwowzorem popularnego dziś BMI powstał już w pierwszej połowie XIX wieku, a dokładnie w 1832 roku i został opracowany przez belgijskiego matematyka, Adolfa Queteleta.
Na szerszą skalę zaczął on być używany w latach 70 XX wieku, kiedy to amerykański fizjolog Ancel Keys nazwał go wskaźnikiem masy ciała (ang., body mass index – BMI).
Obecnie kalkulatory BMI są udoskonalane i inne normy przyjmuje się np. u dzieci. Są one również przeznaczone dla kobiet w ciąży, jednak sam wskaźnik zostanie obliczony na podstawie danych sprzed zapłodnienia, a przy tym narzędzie określi, ile powinna ważyć pacjentka w podanym przez nią tygodniu ciąży.
Działa to więc w bardzo podobny sposób, jak kalkulator wagi w ciąży (pojedynczej, bliźniaczej lub mnogiej).
Narzędzie to pokazuje, jak powinno wyglądać tycie w kolejnych miesiącach czy też tygodniach ciąży oraz czy aktualna waga jest w danym momencie prawidłowa, czy też pacjenta ma nadwagę lub niedowagę.
Jak korzystać z kalkulatora wagi ciąży?
Aby obliczyć przyrost wagi w ciąży przy pomocy kalkulatora online, należy przygotować następujące dane:
- wzrost – podaje się go z reguły w centymetrach, jednak zawsze należy zwrócić uwagę na wymagane jednostki, by uniknąć błędów,
- wagę sprzed ciąży (w kg),
- wagę aktualną (w kg),
- obecny tydzień ciąży.
Dane te wystarczy wpisać w odpowiednie rubryki i kliknąć „oblicz”. W zależności od kalkulatora wagi w ciąży, wyświetlane dane mogą się różnić. Niektóre narzędzie określają jedynie, czy waga jest prawidłowa, czy też nie.
Niektóre określają „widełki”, w jakich ciężarna powinna zmieścić swoje dodatkowe kilogramy, a jeszcze inne pokazują, jaki przyrost masy ciała mieści się w normie dla wszystkich poszczególnych tygodni ciąży.
Wiele kalkulatorów tycia posiada także opcję obliczania przyrostu wagi w ciąży bliźniaczej lub mnogiej. W przypadku ciąż mnogich płynu owodniowego jest więcej, bardziej powiększa się też macica i sama masa dzieci musi być mnożona przez ich ilość. Normy zatem mogą być zupełnie inne niż w przypadku ciąży pojedynczej.
Narzędzia takie jak kalkulator masy ciała w ciąży są zatem bardzo proste w obsłudze. Podanie kilku łatwych do sprawdzenia parametrów umożliwia obliczanie prawidłowej wagi w ciągu jednej chwili, a przy tym pomaga chronić pacjentkę i jej dzidziusia przed zdrowotnymi konsekwencjami niewłaściwego tycia.
Dlaczego warto korzystać z kalkulatora wagi ciąży?
Odpowiedź na to pytanie wydaje się oczywista - ponieważ dokładny kalkulator wagi w ciąży pozwala monitorować jej przyrost, a tym samym – zapobiegać skutkom nadwagi lub zbyt wolnego tycia.
Prawidłowa waga matki to jeden z czynników niezwykle istotnych dla prawidłowego rozwoju maluszka.
Brak przyrostu wagi w ciąży może skutkować m. in.:
- hipotrofią płodu,
- niską masą urodzeniową dziecka,
- problemami zdrowotnymi w pierwszym okresie życia,
- niedoborem ważnych dla prawidłowego rozwoju substancji, np. witamin i składników mineralnych,
- zahamowaniem wzrostu,
- przedwczesnym porodem.
Nadwaga lub otyłość niosą natomiast poważne konsekwencje dla zdrowia matki, takie jak bóle i obrzęki nóg, ból kręgosłupa, powstawanie żylaków. Zwiększają też jednak prawdopodobieństwo wystąpienia problemu otyłości oraz hiperglikemii u dziecka.
Utrzymanie prawidłowej masy ciała (zarówno w czasie ciąży, jak i po porodzie) jest więc bardzo istotne dla zachowania dobrej kondycji zdrowotnej. Kalkulator wagi pokazuje, ile przytyć w poszczególnych tygodniach ciąży, by uniknąć wymienionych skutków.
Najlepiej, jeśli kobieta osiąga prawidłową wagę już przed ciążą, a później kontroluje ją i utrzymuje tydzień po tygodniu. Osobom borykającym się z otyłością już wcześniej, nie zaleca się odchudzania podczas ciąży. Diety niskokaloryczne mogą zaszkodzić płodowi i nie dostarczać mu potrzebnych składników. Najlepiej wówczas skonsultować temat z lekarzem prowadzącym.
Inne narzędzia pomocne w monitorowaniu wagi ciąży
W jaki sposób kontrolować masę ciała podczas ciąży, nie korzystając z kalkulatora wagi? Przybieranie na wadze można sprawdzać w tradycyjny sposób, ważąc się w domu i zapisując wyniki w notesie, by później konsultować je z lekarzem prowadzącym podczas wizyt kontrolnych.
Specjalista powinien właściwie ocenić, czy przyrost masy odbywa się w prawidłowym tempie i ewentualnie wydać zalecenia żywieniowe. Można interpretować wyniki samemu, porównując je z tabelą wagi ciężarnej oraz wagi dziecka w czasie ciąży. Nie zawsze jednak łatwo dokonać samodzielnej interpretacji, biorąc pod uwagę wagę oraz BMI sprzed ciąży i porównać ją do tej po zapłodnieniu.
Kalkulator pomaga szybko i łatwo obliczyć wszystkie parametry, a korzystając z niego, nie trzeba zastanawiać się nad zależnościami między wprowadzanymi danymi, ponieważ narzędzie samo dokonuje wszelkich potrzebnych porównać i przeliczeń.
Ponadto wiele kalkulatorów tworzy szacunek przybierania na wadze w poszczególnych tygodniach, co umożliwia stałą kontrolę oraz prognozę, jakie będzie BMI po ciąży.
Bibliografia:
- Jak twoje ciało reaguje na ciążę, Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia https://pacjent.gov.pl/artykul/jak-twoje-cialo-reaguje-na-ciaze [13.06.2024]
- D. Świątkowska (opr.), Poradnik żywienia kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii https://imid.med.pl/images/poradnik-zywienia-dla-kobiet-w-ciazy.pdf [13.06.2024]
- M. Berner-Trąbska i wsp., Wpływ nadwagi lub otyłości u ciężarnych na przebieg ciąży i okresu okołoporodowego z uwzględnieniem stanu urodzeniowego noworodka w oparciu o materiał kliniczny, w: Ginekologia Polska 2009, 80, 845-850
- E. Wender-Ożegowska, Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego: Opieka położnicza nad ciężarną otyłą, w: Ginekol Polska 10/2012, 83, 795-799
- D. Matuszyk, M. Schlegel-Zawadzka, P. Jagielski, M. Dziedzic, Jakość życia kobiet w przebiegu ciąży, połogu i laktacji w zależności od stanu odżywienia przed ciążą, w: PROBLEMY PIELĘGNIARSTWA 2015, tom 23, zeszyt nr 4
