Miesiączka a fazy cyklu menstruacyjnego. Dlaczego warto je monitorować?
Cykl miesiączkowy to czas rozpoczynający się w pierwszym dniu miesiączki, a kończący się w przeddzień rozpoczęcia kolejnej.
Opiera się na cyklicznych zmianach w obrębie jajnika oraz błony śluzowej macicy. Efektem jest comiesięczne krwawienie określane menstruacją albo miesiączką.
Czas trwania cyklu jest uzależniony od indywidualnych cech organizmu i etapu, na jakim znajduje się organizm kobiety. Przyjmuje się jednak, że cykl miesiączkowy trwa około 28 dni, a wahania – jak twierdzi Katarzyna Kanadys – wynoszą ± 3 dni.
Zdaniem innych autorów ten zakres może być jeszcze większy - cykl może zatem trwać od 21 do 36 dni. Dane zgromadzone przez prof. Włodzimierza Baranowskiego sugerują, że 15 proc. kobiet ma 28 dni cyklu. Większość natomiast miesiączkuje co 24-35 dni.
Tak, jak było wspomniane wyżej, długość cyklu zależy od indywidualnych cech konkretnej kobiety. Ciekawą informacją jest fakt, że co piąta kobieta ma nieregularne miesiączki.
Wyróżnia się kilka faz cyklu miesiączkowego:
-
faza menstruacyjna – trwa około 4-5 dni i opiera się na krwawieniu w wyniku złuszczania się błony śluzowej macicy;
-
faza folikularna – zwana także m.in. fazą wzrostu; na tym etapie dochodzi do odbudowy błony śluzowej macicy. To w tej fazie przysadka mózgowa uwalnia FSH, którego zadaniem jest pobudzenie rozwoju pęcherzyka Graafa;
-
faza owulacyjna – wypada zazwyczaj w środkowym etapie cyklu. W przypadku kobiet z regularnym cyklem wynoszącym 28 dni, owulacja przypada w 14 dniu, licząc od pierwszego dnia miesiączki. To w dzień owulacji szansa zapłodnienia jest największa, choć nie jedyna!;
-
faza lutealna – to najdłuższa faza cyklu. Pojawiające się zmiany w endometrium mają umożliwić zagnieżdżenie się zygoty. Endometrium na tym etapie osiąga największą grubość.
Inny podział uwzględnia trzy fazy związane z poziomem płodności. Wyróżnia się:
-
fazę przedowulacyjnej niepłodności względnej;
-
fazę okołoowulacyjnej płodności, zwanej również fazą płodności;
-
fazę poowulacyjnej niepłodności bezwzględnej.
Kalendarz cyklu miesiączkowego to szansa na to, by sprawdzić, kiedy wypadają dni płodne czy owulacja. To istotna informacja dla osób, które starają się o potomstwo lub chcą uniknąć ciąży, a zależy im na współżyciu bez stosowania antykoncepcji.
Jednocześnie należy podkreślić, że żaden kalendarzyk miesiączkowy nie jest w 100% precyzyjny i nie stanowi żadnej metody antykoncepcji.
Dni płodne mogą bowiem ulec przesunięciu w wyniku infekcji, stresu czy zmiany klimatu. Co więcej, choć współżycie w dni płodne zwiększa szanse zapłodnienia, nigdy nie ma w tym zakresie stuprocentowej pewności.
Kalendarz miesiączkowy wskazuje przewidywany termin kolejnej menstruacji. Dzięki temu pozwola np. lepiej zaplanować czas w wakacje. Kobieta mając informacje, co ile dni jest okres, może zorganizować wyjazd w najbardziej dogodnym dla siebie momencie cyklu.
Wiedza o zbliżającym się czasie miesiączki jest również ważna w codziennym życiu – kobieta będzie mogła wcześniej zaopatrzyć się w środki higieniczne czy ewentualnie leki przeciwbólowe (w przypadku bolesnych miesiączek) potrzebne podczas menstruacji.
Czym jest kalendarz miesiączkowy?
Kalkulator okresu, inaczej kalendarzyk okresu, to narzędzie umożliwiające kontrolę przebiegu cyklu menstruacyjnego i jego kolejnych faz.
Jeżeli chcesz samodzielnie prowadzić kalendarz miesiączkowy, powinnaś notować informacje związane z pierwszym dniem krwawienia oraz liczbą dni okresu. Czas pomiędzy jedną a drugą miesiączką to cykl menstruacyjny.
Zbierane przez dłuższy czas dane w ramach kalendarza menstruacyjnego, pozwolą Ci szacunkowo przewidzieć:
-
długość kolejnych cykli,
-
spodziewany termin owulacji,
-
moment występowania dni płodnych i niepłodnych.
Dzięki takiemu licznikowi okresu możesz przewidzieć, w które dni przypadnie Ci miesiączka.
Pamiętaj, że kalendarz cyklu miesiączkowego powinien być zawsze traktowany jako wskazówka, a nie wyznacznik związany z płodnością.
Jak działa kalendarz miesiączkowy?
Dobry kalendarz miesiączkowy pozwala na wyliczenie okresu po:
-
dacie ostatniej miesiączki,
-
średnim czasie trwania cyklu,
-
dacie rozpoczęcia poprzedniej miesiączki.
Jeżeli cykl jest regularny, kalendarz okresu bardzo dokładnie szacował spodziewany termin miesiączki. Należy również pamiętać o tym, że nawet przy bardzo przewidywalnych cyklach mogą wystąpić np. opóźnienia miesiączki, co może być efektem działania różnych czynników, chociażby stresu, przeziębienia czy przyjmowania niektórych leków.
Jak obliczyć spodziewaną datę miesiączki? Jeżeli Twój cykl jest regularny i trwa 28 dni, a ostatni okres przypadł np. 1 maja, to kolejny powinien pojawić się 29 maja.
Jeśli masz nieregularne miesiączki, warto skrupulatnie prowadzić kalendarz miesiączkowy, gdyż po jakimś czasie zaobserwujesz tendencję pewnej średniej wartości długości cyklu z konkretnymi wahaniami.
Bardzo duże i częste odchylenia od normy wymagają zasięgnięcia porady lekarza.
Jak prowadzić kalendarz miesiączkowy?
Aby prowadzić kalendarz miesiączki, należy pamiętać o zapisywaniu pierwszego oraz ostatniego dnia miesiączki.
Jest to istotne w ustaleniu długości cyklu miesiączkowego. Taka informacja pomoże Ci potem w wytypowaniu dni płodnych.
Kalendarzyk menstruacyjny możesz też mieć w formie online. Wówczas to aplikacja wylicza terminy miesiączki.
Jeżeli chcesz poznać prawdopodobną datę najbliższej miesiączki, uzupełnij dane w naszym kalkulatorze cyklu miesiączki.
O czym należy pamiętać stosując kalendarz miesiączkowy?
Pamiętaj, że niezależnie od tego, z jakiej formy kalendarza miesiączkowego korzystasz, narzędzie to znacznie dokładniej przewiduje termin menstruacji w przypadku cykli regularnych niż nieregularnych, które wymagają znacznie więcej obserwacji.
Co więcej, nawet okres u kobiety miesiączkującej zwykle regularnie, może ulec przesunięciu w przypadku pojawienia się czynników go zaburzających, wśród których wymienia się m.in.: infekcje, stres, zmianę diety, klimatu czy pogody.
Dodatkowo, znacznie trudniej ustalić, kiedy pojawi się kolejny okres u kobiet, które rozpoczęły dopiero miesiączkowanie, jak i u tych, będących po 40.
W takich sytuacjach metodą pozwalającą na oszacowanie potencjalnych dni płodnych jest odjęcie od liczby najkrótszego cyklu liczby 20, a od najdłuższego liczby 11. Uzyskane wyniki wskazują, kiedy powinny wypaść dni płodne.
Jeżeli najdłuższy cykl trwał 30 dni, a najkrótszy 25, to wówczas:
-
od najkrótszego odejmujemy 20, a więc: 25-20=5;
-
od najdłuższego odejmujemy 11, a więc: 30-11=19.
Tym samym, okres płodny może występować między 5 a 19 dniem kolejnego cyklu. Jest to oczywiście wartość szacunkowa.
W jakich formach dostępny jest kalendarz miesiączkowy?
Obecnie kobiety mają dużą swobodę związaną z wyborem formy kalendarza miesiączkowego. Może on być zapisany ręcznie w notesie, ale warto też korzystać z kalendarza do druku, dostępnego na stronie internetowej czy w formie aplikacji.
Ogromną popularnością cieszy się właśnie kalendarz miesiączkowy online. I właśnie taki darmowy kalkulator znajdziesz na stronie medme.pl.
Wystarczy wprowadzić w nim 3 wartości (termin ostatniej miesiączki, średni czas trwania miesiączki i średnią długość cyklu), by poznać datę przewidywanej kolejnej menstruacji.
Następnie, chcąc odkryć pełny kalendarz miesiączkowy na rok, wystarczy przesuwać kolejne strzałki w naszym kalkulatorze i odkryć dni miesiączki przewidziane w przyszłych miesiącach.
Najlepszy kalendarz miesiączkowy to taki, który jest dla Ciebie wygodny i pozwala na szybkie ustalanie terminów spodziewanych miesiączek.
Bibliografia:
-
K. Kanadys, M. Lewicka, Subiektywna ocena wiedzy młodzieży licealnej w zakresie fizjologii cyklu miesiączkowego kobiety, Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18 (3): 292–298.
-
E. Odeblad „The Discovery of different types of cervical mucus and the Billings Ovulation Method”, Bulletin Natural Family Planning Council of Victoria, 1994. oraz E. Odeblad “Cervical Mucus and their functions”, Irish College Physicians and Surgeons, 1997, za: Fazy cyklu miesiączkowego i towarzyszące im zmiany fizjologiczne, http://www.myfertiledays.com/pl/content/fazy-cyklu-miesiaczkowego-i-towarzyszace-im-zmiany-fizjologiczne, [data dostępu: 02.02.2023].
-
A.K. Wesselink, L. A. Wise, Elizabeth E. i inni, Menstrual cycle characteristics and fecundability in a North American preconception kohort, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1047279716301533?via%3Dihub, [data dostępu: 03.01.2023].
-
M. Radwan, D. Zamkowska, D. Wójcik, T. Ziółkowski, Stymulacja owulacji, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2017; 2(1).
