Kalkulator grupy krwi - oblicz jaką będzie miało dziecko
Kalkulator grupy krwi to praktyczne narzędzie, dzięki któremu można w prosty sposób obliczyć grupę krwi dziecka, a w zasadzie określić jej możliwe konfiguracje.
Aby poznać wynik wystarczy w odpowiednich miejscach wskazać grupę krwi oraz czynnik Rh obojga rodziców.
Skorzystaj z internetowego kalkulatora i dowiedz się, jaką grupę krwi może odziedziczyć twoje dziecko.
Czym jest kalkulator grupy krwi?
Kalkulator grupy krwi to mechanizm, który na podstawie konkretnych danych pozwala oszacować, jaką grupę krwi może mieć dziecko.
Jego działanie opiera się na prawach Mendla, czyli regule przekazywania cech dziedzicznych. Wynik kalkulacji nie zawsze jest jednoznaczny, gdyż obliczenia uwzględniają różnorodne czynniki, a ich zestawienie prowadzi do kilku możliwych wariantów.
Chcąc dobrze zrozumieć działanie kalkulatora grupy krwi warto zacząć od zdefiniowania samej grupy krwi.
Aby przedstawić to najprościej, można sobie wyobrazić, że na powierzchni czerwonych krwinek (erytrocytów) znajdują się pewne zestawy antygenów, czyli substancji posiadających zdolność do łączenia się z przeciwciałami i wywoływania odpowiedzi immunologicznej.
Owe zestawy występują w rozmaitych kombinacjach i to właśnie one nazywane są grupami krwi.
Dotychczasowe badania wyodrębniły u człowieka ponad 30 układów grupowych krwi, ale z punktu widzenia medycyny kluczowe znaczenie mają trzy.
To układy AB0 (czyt. a-be-zero), Rh oraz Kell. Ich znajomość i zachowanie zasad zgodności są niezbędne w razie konieczności transfuzji krwi, przeszczepiania narządów, czy w okresie ciąży w celu zapobiegania konfliktowi serologicznemu i chorobie hemolitycznej u noworodków.
Kalkulator grupy krwi a układ AB0 i Rh
Obliczanie grupy krwi dziecka wymaga jedynie podstawowej wiedzy z zakresu wspomnianych układów grup głównych AB0 oraz układu Rh.
Antygeny A i B, a ściślej rzecz ujmując ich obecność lub brak na erytrocytach, decydują o przynależności do jednej z czterech podstawowych grup krwi, czyli A, B, AB lub 0.
Rozróżnia się więc:
-
grupę krwi A - ma na krwinkach antygen A,
-
grupę krwi B – ma na krwinkach antygen B,
-
grupę krwi AB – ma na krwinkach antygen A i B,
-
grupę krwi 0 – nie ma antygenu na krwinkach.
W surowicy krwi znajdują się z kolei naturalne przeciwciała skierowane przeciwko antygenowi nieobecnemu na erytrocytach. Przykładowo:
-
grupa krwi A – ma przeciwciała anty-B,
-
grupa krwi B – ma przeciwciała anty-A,
-
grupa krwi AB – nie ma przeciwciał,
-
grupa 0 – ma przeciwciała anty-A i anty B.
Poza antygenami A i B istotne znaczenie ma również antygen D, który jest bezpośrednio związany z układem Rh.
To właśnie obecność antygenu D na czerwonych krwinkach warunkuje występowanie dodatniego Rh, natomiast jego brak oznacza Rh ujemne.
Czynnik D odnotowuje się u ok. 85% populacji, a jego brak u ok. 15%. Występowanie antygenu D nie jest w żaden sposób uzależnione od antygenów A i B.
Oznacza to, że każda z grup krwi, zarówno A, B, AB, jak i 0, może współistnieć z czynnikiem Rh- lub Rh+. Przykładowo, na czerwonej krwince osoby z grupą AB Rh+ odnajdziemy zarówno antygeny A, jak i B oraz D.
Warto również nadmienić, że u 1% ludzkości istnieje odmiana w obrębie układu Rh określana mianem słabego antygenu D (Du). Osoby z takim wariantem określane są jednocześnie dawcami Rh+ i biorcami Rh-.
W danych statycznych odnajdziemy także częstość występowania poszczególnych grup krwi na terenie Polski. Wynika z nich, że:
-
32% osób w naszym kraju ma grupę krwi A Rh+,
-
31% 0 Rh+,
-
15% B Rh+,
-
7% AB Rh+,
-
6% 0 Rh-,
-
2% B Rh-,
-
1% AB Rh-.
Przynależność do konkretnej grupy krwi jest dla człowieka cechą stałą, która do końca życia nie ulega modyfikacjom.
Wyjątek może, ale nie musi, wystąpić po przeszczepie szpiku kostnego, kiedy to nowy szpik produkuje erytrocyty zgodne z antygenami dawcy.
Przejdźmy zatem do tego, jak sprawdzić grupę krwi dziecka.
Jaką grupę krwi będzie miało dziecko?
Wiemy już, że wpływ na dziedziczenie grupy krwi przez dziecko ma krzyżówka grup krwi obojga rodziców. A
by poznać prawdopodobną grupę krwi dziecka można pokusić się o sprawdzenie wszelkich możliwych kombinacji w tabelach układu AB0 i Rh lub skorzystać ze wsparcia internetowego kalkulatora grupy krwi dziecka.
Bez względu na wybór metody w pierwszej kolejności należy ustalić grupę krwi oraz czynnik Rh matki oraz ojca. W przypadku układu AB0 dziedziczenie grupy krwi wygląda następująco:
-
grupa krwi rodziców 0 i 0 daje grupę krwi dziecka 0,
-
0 i A: 0 lub A,
-
0 i B: 0 lub B,
-
0 i AB: A lub B,
-
A i A: 0 lub A,
-
A i B: 0, A, B lub AB,
-
A i AB: A, B lub AB,
-
B i B: 0 lub B,
-
B i AB: A, B lub AB,
-
AB i AB: A, B lub AB.
Rodzic |
0 |
A |
B |
AB |
0 |
0 |
0 lub A |
0 lub B |
A lub B |
A |
0 lub A |
0 lub A |
0, A, B lub AB |
A, B lub AB |
B |
0 lub B |
0, A, B lub AB |
0 lub B |
A, B lub AB |
AB |
A lub B |
A, B lub AB |
A, B lub AB |
A, B lub AB |
Dziedziczenie grup krwi układu Rh, gdzie „D” oznacza występowanie antygenu D, a „d” jego brak:
-
rodzice DD (Rh+) i DD (Rh+) = dziecko DD (Rh+),
-
DD (Rh+) i Dd (Rh+) = DD lub Dd (Rh+),
-
DD (Rh+) i dd (Rh-) = Dd (Rh+),
-
Dd (Rh+) i Dd (Rh+) = DD lub Dd (Rh+) lub dd (Rh-),
-
Dd (Rh+) i dd (Rh-) = Dd (Rh+) lub dd (Rh-),
-
dd (Rh-) i dd (Rh-) = dd (Rh-).
Rodzic |
DD (Rh+) |
Dd (Rh+) |
dd (Rh-) |
DD (Rh+) |
DD (Rh+) |
DD lub Dd (Rh+) |
Dd (Rh+) |
Dd (Rh+) |
DD lub Dd (Rh+) |
DD lub Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
dd (Rh-) |
Dd (Rh+) |
Dd (Rh+) lub dd (Rh-) |
dd (Rh-) |
Z powyższych konfiguracji wynika, że gdy dziecko odziedziczy antygen D chociaż po jednym rodzicu, to samo będzie miało układ Rh+.
Z drugiej strony, dodatni czynnik Rh u obojga rodziców może dać u dziecka zarówno Rh-, jak i Rh+.
Jeśli jednak matka, jak i ojciec nie posiadają antygenu D to dziecko również będzie go pozbawione, co jest równoznaczne z układem Rh-.
Jak widać, w wielu przypadkach czynnik Rh potomka będzie znany dopiero po przyjściu na świat.
Żadna z opisywanych metod określania grupy krwi dziecka nie wymaga szczegółowej znajomości genetyki, ale kalkulator z pewnością upraszcza wszelkie procesy obliczeniowe.
Dlatego jeśli tabele dziedziczenia grupy krwi wydają się nazbyt skomplikowane lub czasochłonne można wybrać zdecydowanie łatwiejszą drogę.
Wystarczy wpisać we wskazane miejsca internetowego kalkulatora grupę krwi matki i ojca oraz czynniki Rh obojga rodziców, aby po chwili poznać prawdopodobne grupy krwi dziecka.
Należy przy tym pamiętać, że stuprocentową pewność w określaniu grupy krwi dają jedynie odpowiednie badania krwi.
Stosowanie przytaczanych kalkulacji należy traktować jako wskazówki, ale nie jedynie w celu zaspokojenia ciekawości.
Dlaczego warto znać grupę krwi przyszłych rodziców i ewentualną grupę krwi dziecka nie tylko przed porodem, ale nawet na etapie planowania powiększenia rodziny?
Kalkulator grupy krwi a konflikt serologiczny
Chociaż problemy wynikające z niezgodności pomiędzy grupami krwi rodziców nie zdarzają się zbyt często to potrafią prowadzić do poważnych konsekwencji.
Dotyczy to przede wszystkim układu Rh. Dlatego też kalkulator grupy krwi określany jest niekiedy mianem kalkulatora konfliktu serologicznego. Co to oznacza?
Konflikt serologiczny ma miejsce, gdy:
-
matka dziecka ma czynnik Rh-,
-
ojciec Rh+,
-
dziecko dziedziczy po ojcu Rh+.
Problem pojawia się wówczas, gdy do ciała matki przedostanie się nawet niewielka liczba czerwonych krwinek dziecka z dodatnim Rh (na przykład podczas porodu).
Taka sytuacja może wywołać reakcję odpornościową organizmu kobiety, polegającą na wytworzeniu przeciwciał skierowanych przeciwko antygenom obecnym na erytrocytach dziecka.
Gdy przenikną one przez łożysko to zaczną zwalczać krwinki czerwone dziecka, co doprowadzi do ich hemolizy, czyli rozpadu.
Zagrożenie konfliktem serologicznym rzadko występuje podczas pierwszej ciąży. Jeśli jednak w kolejnych dziecko ponownie ma układ Rh+ to wyprodukowane wcześniej przeciwciała w organizmie matki mogą przedostać się do jego krwiobiegu i zwalczać „wrogie” erytrocyty.
Na szczęście współczesna medycyna pozwala zapobiec konfliktowi serologicznemu. Jeśli matka z czynnikiem Rh- urodzi dziecko z Rh+, to w ciągu 72 godzin po porodzie otrzymuje specjalną immunoglobulinę anty-D.
Rolą tej substancji jest neutralizowanie komórek płodowych krwi matki zanim jej układ immunologiczny rozpozna je jako wrogie i wytworzy przeciwko nim przeciwciała.
Niekiedy immunoglobulinę stosuje się profilaktycznie u kobiet z Rh-, których partnerzy mają Rh+, jak również po poronieniu, gdy ciężarna doznała urazu brzucha lub miała pobranie płynu owodniowego, czyli w przypadkach gdy krew matki mogła mieć kontakt z krwią dziecka.
W celu wykrywania konfliktu serologicznego stosuje się badanie obecności przeciwciał odpornościowych w surowicy krwi przyszłej mamy z grupą Rh-.
Bibliografia:
-
Jakub Gołąb, Marek Jakóbisiak, Witold Lasek, Tomasz Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 430-437. ISBN 978-83-01-15154-6.
-
Poradnik krwiodawcy - dlaczego warto zostać krwiodawcą i jak rozpocząć oddawanie krwi? ABC krwiodawcy, Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa im. prof dr hab. Tadeusza Dorobisza we Wrocławiu, [dostęp online 22.02.2021].
-
R. B. Blumberg: MendelWeb (ang.). 1997: http://www.mendelweb.org/, [dostęp online 22.02.2021].
-
Gerard Drewa: Genetyka medyczna Podręcznik dla studentów. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2011, s. 294-301. ISBN 978-83-7609-295-9.