Badania w ciąży

Ciąża to okres w życiu kobiety, który wiąże się z koniecznością wykonywania wielu badań. Są one niezwykle ważne, ponieważ pozwalają kontrolować zarówno stan matki, jak i płodu. Jakie badania w ciąży trzeba wykonać? Na czym polegają i jak wyglądają badania prenatalne?

Pierwsza wizyta u lekarza w ciąży

Kiedy do lekarza w ciąży? Do ginekologa najlepiej wybrać się jeszcze przed zajściem w ciążę, na etapie planowania potomstwa, ponieważ wykona on wszelkie badania oraz w razie potrzeby zaleci leczenie.

Jeśli kobieta podejrzewa, że może być w ciąży, a domowy test ciążowy to potwierdził warto umówić się na wizytę do ginekologa. Najlepszym czasem jest 6-8. miesiąc ciąży. Lekarz podczas pierwszej wizyty oceni, czy ciąża rozwija się prawidłowo i oszacuje datę porodu.

Podczas pierwszej wizyty, lekarz ginekolog założy ciężarnej pacjentce kartę, w której będą wpisywane wszystskie wyniki badań, na które lekarz będzie kierował.

Lekarz ginekolog na początku ciąży powinien zlecić wykonanie USG piersi, wizytę kontrolną u stomatologa oraz zalezić prowadzenie zdrowego trybu życia i suplementację, m.in. kwasu foliowego.

Będąc już w ciąży lekarz ginekolog na bieżąco informuje o terminach kolejnych wizyt. Zwykle na początku są one nieco częściej niż w drugim trymestrze.

Jak wyglądają badania w ciąży?

Badania w ciąży odbywają się regularnie odkąd pacjetka zajdzie w ciążę a do czasu porodu. Zazwyczaj wykonuje się je w określonych tygodniach trwania ciąży i często kilka jednocześnie. Ich ilość może zaskoczyć kobietę w ciąży. Mimo to, warto wykonywać wszystkie badania i na bieżąco monitorować swój stan zdrowia oraz rozwój płodu. 

Jeśli kobieta jest ubezpieczona, wszystkie badania może wykonać w ramach NFZ, a więc bezpłatnie. Jeśli pacjetka nie ma zaufania do służby zdrowia, może zdecydować się na badania prywatnie, ale musi się liczyć z tym, że te wymagające specjalistyczego sprzętu mogą sporo kosztować.

Przebieg badań w ciąży

Wizyty kontrolne u lekarza prowadzącego ciążę odbywają się zazwyczaj co 3-4 tygodnie. Na każdej z nich położna sprawdza wagę i ciśnienie tętnicze kobiety w ciąży. Lekarz z kolei zajmuje się przeprowadzeniem wywiadu ginekologicznego oraz wykonaniem badań.

Badaniom w ciąży oraz testom laboratoryjnym należy się poddawać systematycznie, zgodnie z zaleceniami lekarza.

Warto pamiętać, że kobieta w ciąży ma prawo do ich wykonania badań poza kolejnością. Musi tylko o tym poinformować.

Rodzaje badań w ciąży

USG w ciąży

W czasie ciąży wykonywany jest szereg USG, do których należą m.in.:

• USG połówkowe – to przesiewowe badanie prenatalne, służącym ocenie poszczególnych organów oraz funkcji życiowych płodu pod kątem ewentualnych wad rozwojowych w obrębie zewnętrznych i wewnętrznych części organizmu, jak czaszka, kręgosłup, kończyny, twarz, serce, płuca, nerki, żołądek, jelita, układ nerwowy. Badanie połówkowe wykonywane jest w połowie ciąży – w II trymestrze, między 18 a 22 tygodniem,
• USG genetyczne – to nieinwazyjne badanie, które wykonuje się by sprawdzić, czy znajdujące się w brzuchu matki dziecko rozwija się prawidłowo. Badania genetyczne w ciąży pozwalają ocenić ryzyko wystąpienia u dziecka rozmaitych wad genetycznych, m.in. zespołu Downa, Edwardsa czy zespołu Patau. Umożliwia również wykrycie wad wrodzonych serca czy rozszczepu podniebienia.

Badania prenatalne

Kiedy badania prenatalne? Wskazania do nich to:

• wiek kobiety (powyżej 35 lat),
• występowanie choroby genetycznej w rodzinie matki lub ojca dziecka,
• urodzenie przez ciężarną dziecka z wadą genetyczną, chorobą ośrodkowego układu nerwowego lub chorobą metaboliczną,
• wysokie stężenie alfa-fetoproteiny w surowicy krwi ciężarnej – może ono sugerować m.in. rozszczep kręgosłupa dziecka.

USG prenatalne pozwala na wykrycie ewentualnych wad u jeszcze nienarodzonego dziecka. Warto je wykonać, ponieważ niektóre z chorób można leczyć jeszcze w czasie ciąży.

Badanie glukozy w ciąży

Badanie glukozy w ciąży jest jednym z podstawowych badań wykonywanych przez kobiety ciężarne. Należy przeprowadzać je minimum dwa razy. Zarówno wykonanie testu, jak i krzywej cukrowej pozwala rozpoznać u kobiety cukrzycę ciążową. To niebezpieczny stan zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

Pierwsze badanie glukozy w ciąży należy wykonać na samym początku, a dokładniej pomiędzy 9. a 10. tygodniem ciąży. Do badania należy przystąpić na czczo, po uprzednim pobraniu krwi. W sytuacji, gdy wynik badania będzie wskazywał na jakiekolwiek nieprawidłowości, należy udać się do diabetologa, który dobierze odpowiednią formę leczenia.

Cytologia w ciąży

Cytologia w ciąży to badanie obowiązkowe i należy ją wykonać przynajmniej jeden raz. Polega na pobraniu wymazu z tarczy i szyjki macicy oraz wykonaniu rozmazu i laboratoryjnej oceny materiału. Cytologię wykonuje się w profilaktyce i diagnostyce raka szyjki macicy.

Cytologia to badanie bezpieczne w ciąży, dlatego można je bez obaw wykonać. Specjaliści zalecają przeprowadzenie cytologii jeszcze przed upływem 10. tygodnia ciąży, wraz z zestawem innych badań, mających głównie na celu stwierdzenie prawidłowej implementacji zarodka w macicy.