Onkologia

Nowotwór to nazwa choroby dla nieprawidłowego rozrostu tkanki, który nie podlega kontroli organizmu ani jego funkcjom. Pojawiająca się tkanka nowotworowa zaburza równowagę organizmu i doprowadza do zniszczenia tkanek macierzystych oraz sąsiadujących.

Wyróżnia się m. in. nowotwory łagodne oraz złośliwe. Nowotwory łagodne można skutecznie usunąć, a same rokowania wyleczenia są dobre. Z kolei nowotwory złośliwe odróżnia od łagodnych to, że w większym stopniu zmieniają wygląd tkanki od jej prawidłowej istoty. Ponato bardzo szybko się rozrastają oraz naciekają na tkanki sąsiadujące, dając przerzuty.

Czm się różni rak a nowotwór? Raki stanowią jeden z rodzajów nowotworów złośliwych – powstają z tkanek nabłonkowych.

Przykłady chorób nowotworowych

Rak płuc

Rak płuc jednym z najczęściej występujących nowotworów, a największa zachorowalność odnotowywana jest wśród mężczyzn. Jakie są przyczyny raka płuc? Przede wszystkim palenie papierosów, zarówno czynne jak i bierne. Narażenie na szkodliwe substancje chemiczne takie jak azbest i radon również zwiększa ryzyko wystąpienia nowotworu.

Objawy raka płuc to:

• kaszel,
• Duszność,
• Krwioplucie,
• ból w klatce piersiowej,
• nawracające zapalenie płuc.

Rak kości

Rak kości zazwyczaj jest efektem przerzutów z innego narządu. Bardzo rzadko zdarza się, aby rak kości był nowotworem pierwotnym. Najczęściej wywołuje go:

• Rak prostaty,
• Rak sutka,
• Rak nerki,
• Rak tarczycy,
• Rak żołądka.

Nowotwór kości objawia się  bólami, patologicznymi złamaniami wywołanymi osłabieniem tkanek kostnych, a także wyczuwalnymi zgrubieniami, guzkami i opuchlizną.

Rak prostaty

Rak prostaty, czyli gruczołu krokowego jest trzecim co do częstości występowania nowotworów u mężczyzn. Najczęściej dotyka panów po 50 roku życia, a zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem.

Przyczyny raka prostaty nie są znane, jednak jako czynniki ryzyka wskazuje się czynniki:

• genetyczne,
• hormonalne,
• chemiczne,
• dietetyczne.

Rak prostaty w początkowym stadium nie daje żadnych objawów. Natomiast jeśli wystąpią następujące symptomy niezbędna jest wizyta u urologa:

• pilna potrzeba oddawania moczu – przede wszystkim w nocy,
• utrudnione oddawanie moczu,
• słaby strumień moczu, często przerywany,
• krew w moczu lub nasieniu,
• ból w trakcie wytrysku,
• ból w trakcie oddawania moczu.

Rak mózgu

Nowotwór mózgu jest częstym nowotworem wieku dziecięcego, ale występuje także u osób dorosłych. Początkowe objawy ze względu na powszechność występowania są bagatelizowane. Należy pamiętać, że każdy guz, nawet niezłośliwy jest niebezpieczny dla zdrowia, gdyż może uciskać na ważne ośrodki nerwowe.

Objawy raka mózgu to:

• bóle głowy,
• nudności,
• wymioty,
• senność,
• zaburzenia świadomości,
• śpiączka.

Mogą występować także osobliwe objawy dla zaburzeń konkretnych części mózgu np.:

• padaczka,
• zaburzenia wzroku,
• zaburzenia mowy,
• zmiany hormonalne np. niepłodność,
• niedowłady i drętwienie kończyn.

Przyczyny chorób nowotworowych

Choroby nowotworowe najczęściej powstają na skutek działania jakiegoś toksycznego czynnika – substancji chemicznej, promieniowania czy wirusa. Rzadziej przyczyną są skłonności genetyczne. Warto też wyjaśnić, iż nie dziedziczy się nowotworu, a jedynie skłonność do jego powstawania.

Proces wzrostu nowotworu to kancerogeneza. W trakcie tworzenia pojedynczych komórek dochodzi do błędu w ich DNA. Jeśli komórka się przed nim nie obroni następuje mutacja
i powstaje nowotwór. O tym jak szybko rośnie nowotwór decyduje jego charakter – łagodny lub złośliwy.

Objawy nowotworów

Sposób, w jaki objawia się nowotwór zależy od jego położenia, rozmiarów, a także rodzaju sąsiadujących tkanek. Różne nowotwory, np. nowotwór trzustki przebiega przez długi czas nie dając żadnych objawów.

Do najczęstszych objawów nowotworowych należą długo utrzymujące się:

• zmęczenie,
• ból, 
• utrata masy ciała,
• biegunki,
• częste oddawanie moczu,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• zgaga,
• kaszel,
• chrypa.

Leczenie chorób nowotworowych

Profilaktyką oraz diagnozowaniem zmian nowotworowych zajmują się lekarze onkolodzy. Leczenie raka zależy od umiejscowienia się zmiany i zawsze jest dobierane indywidualnie.

W przypadku raka płuc - jeśli położenie pozwala na jego usunięcie wykonywana jest resekcja płuca. Natomiast na nieoperacyjne nowotwory stosowana jest chemioterapia lub radioterapia. 

Z kolei w przypadku raka prostaty, o sposobie leczenia decyduje stopień zaawansowania zmian. Stosowana jest prostatektomia, czyli wycięcie prostaty, chemioterapia, radioterapia lub hormonoterapia. 

Leczenie raka mózgu, podobnie jak w przypadku innych organów, zależne jest od jego umiejscowienia. Najczęściej stosuje się leczenie skojarzone, polegające na łączeniu:

• zabiegu chirurgicznego,
• chemioterapii,
• radioterapii.

Przy łagodnych zmianach możliwe jest całkowite usunięcie guza, które uzupełniane jest o radioterapię, zapobiegającą odrostowi nowotworu. Nowotwór złośliwy wymaga jednak bardziej agresywnej terapii.