Czaszka anatomia - budowa
Wnętrze czaszki można podzielić na sklepienie tworzące:
- górną ścianę,
- ścianę dolna, czyli podstawę czaszki.
Powierzchnia wewnętrzna podstawy czaszki dzieli się na 3 doły czaszki: przedni, środkowy i tylny.
Reklama
Dół przedni czaszki
Dół przedni czaszki (fossa cranii anterior) położony jest najwyżej i najbardziej do przodu. Składa się on z części oczodołowych kości czołowej (pars orbitalis ossis frontalis), skrzydeł mniejszych kości klinowej (ala minor ossis sphenoidalis) i przedniej części jej trzonu (pars frontalis ossis sphenoidalis) oraz blaszki sitowej kości sitowej (lamina cribrosa ossis ethmoidalis), która odpowiada sklepieniu jamy nosowej.
W rowku blaszki sitowej leży opuszka węchowa i przechodzą tamtędy nerwy węchowe przenoszące impulsy elektryczne z receptorow jamy nosowej do mózgowia. W linii pośrodkowej w obrębie kości sitowej zlokalizowany jest grzebień koguci (crista galli), do którego przyczepia się sierp mózgu. Części boczne dna przedniego dołu czaszki tworzą sklepienia oczodołów. Właśnie na nich leżą płaty czołowe mózgu. Widoczne sa także bruzdy przeznaczone dla tętnic oponowych.
Reklama
Dół środkowy czaszki
Dół środkowy czaszki (fossa cranii media) składa się z wąskiego pola środkowego i szerszych dwóch pól bocznych. Pole środkowe zbudowane jest z trzonu kości klinowej (corpus ossis sphenoidalis) w obrębie, którego znajduje się kanał wzrokowy (canalis opticus) dla nerwu wzrokowego oraz tętnicy ocznej.
Górna powierzchnia trzonu kości klinowej tworzy w odcinku środkowym zagłębienie - siodło tureckie (sella turcica), w którym znajduje się przysadka. Siodło tureckie ograniczone jest od tyłu grzbietem siodła (dorsum sellae), gdzie po obydwu jego stronach leży bruzda tętnicy szyjnej. Zawiera ona zatokę jamistą i tętnicę szyjna wewnętrzną, splot nerwów współczulnych, nerw szczękowy oraz nerw okoruchowy, bloczkowy, oczny i odwodzący. Pola boczne zbudowane są ze skrzydeł większych kości klinowej (ala major ossis sphenoidalis) oraz części łuskowej i skalistej kości skroniowej (pars squamosa ossis temporalis et pars petrosa ossis temporalis).
Pomiędzy skrzydłami mniejszymi i większymi kości klinowej, po obu stronach trzonu kości klinowej znajdują się szczeliny oczodołowe górne (fissura orbitalis superior), przez które przechodzą nerwy odpowiadające za ruchy galki ocznej (okoruchowy, bloczkowy, oczny, odwodzący i włókna współczulne splotu jamistego) oraz naczynia (gałązka tętnicy oponowej środkowej, żyła oczna górna i gałąź żyły ocznej dolnej). W części zbudowanej przez kość skroniową wyróżnia się następujące otwory: otwór okrągły (foramen rotundum), otwór owalny (foramen ovale), otwór kolcowy (foramen spinosum) i otwór poszarpany (foramen lacerum). Przebiegają przez nie nerwy oraz naczynia krwionośne.
Reklama
Dół tylny czaszki
Najniżej położony, największy i najgłębszy dół tylny czaszki (fossa cranii posterior) utworzony jest przez kość potyliczną, części kości klinowej i skroniowej oraz kąt sutkowy kości ciemieniowej. Znajduje się w nim móżdżek, most i rdzeń przedłużony. Od przodu dół ogranicza grzbiet siodła kości klinowej i nieco bocznie brzeg górny piramidy kości skroniowej nazywanej inaczej częścią skalistą kości skroniowej (pars squamosa ossis temporalis).
Od tyłu dół tylny czaszki ogranicza bruzda zatoki poprzecznej (sulcus sinus transversi), przechodząc bocznie w bruzdę zatoki esowatej (sulcus sinus sigmoidei). W środku tylnego dołu czaszki, do tyłu od części podstawnej kości potylicznej znajduje się otwór wielki (foramen magnum), przez który przechodzi rdzeń przedłużony, nerwy dodatkowe, tętnice kręgowe oraz przednie i tylne tętnice rdzeniowe i sploty żylne. Do tyłu od otworu wielkiego widać doły potyliczne dolne, na których leżą, oddzielone od siebie grzebieniem potylicznym wewnętrznym, półkule móżdżku.
W dole tylnym czaszki znajduje się też kanał nerwu podjęzykowego oraz otwór szyjny (foramen jugulare). Ten ostatni położony jest pomiędzy częściami bocznymi kości potylicznej, a częścią skalistą kości skroniowej. Powyżej tego otworu, na powierzchni tylnej piramidy kości skroniowej znajduje się otwór słuchowy wewnętrzny (porus acusticus internus), prowadzący do przewodu słuchowego wewnętrznego. W jego obrębie przebiega nerw przedsionkowo-slimakowy przenoszący impulsy elektryczne z ucha wewnętrznego będącego narządem słuchu i równowagi.
Podstawa sklepienia czaszki ma znacznie mniej skomplikowaną budowę niż jej podstawa. Powierzchnia wewnętrzna sklepienia jest wklęsła, a w jej obrębie widoczne sa liczne wgłębienia utworzone przez naczynia krwionośne oraz zakręty kory mózgu.
