Jądra są częścią męskiego układu płciowego, który pełni bardzo ważną rolę. Przede wszystkim produkuje, odżywia i przez pewien czas magazynuje plemniki. Jednocześnie produkuje męskie hormony płciowe i wprowadza zawiesinę nasienia do żeńskich dróg rodnych. Jądra mają w tym układzie bardzo istotne znaczenie. Niestety często dochodzi do ich chorób. Dlatego też wiedza na ich temat jest tak ważna.
Czym są jądra?
Jądra, inaczej nazywane gruczołami jądrowymi, to męskie odpowiedniki żeńskich gruczołów płciowych. Każdy przedstawiciel płci męskiej posiada dwa jądra, umieszczone w worku mosznowym, na zewnątrz jamy brzusznej. Z reguły lewe jądro jest położone niżej niż prawe. Jakie znaczenie ma takie położenie? Otóż bardzo duże, bowiem w procesie dojrzewania plemników to niska temperatura (poniżej temperatury ciała) reguluje ten proces w sposób właściwy.
Jądra męskie zaliczane są nie tylko do układu płciowego, ale także do układu endokrynologicznego. Jakie funkcje spełnia ten organ? Oto najważniejsze:
- produkcja plemników,
- transport spermy,
- wytwarzanie męskich hormonów płciowych, tak zwanych androgenów,
- produkcja testosteronu,
- wpływ (w zależności do ilości wyprodukowanych hormonów) na cechy fizyczne mężczyzny, jak budowa ciała, waga czy owłosienie.
Męskie gruczoły jądrowe charakteryzuje duża wrażliwość na urazy i zmiany temperatury.
Reklama
Budowa jądra
Jądra znajdują się w worku mosznowym (potocznie nazywanym moszną), czyli w pofałdowanym worku skórnym, położonym na zewnątrz. Ich wewnętrzna struktura składa się z prawie 200 płacików, produkujących plemniki.
Moszna składa się z następujących elementów:
- komórek mięśniowych gładkich, charakteryzujących się kurczliwością,
- warstwy włókien kolagenowych,
- osłonki pochwowej jądra,
- przestrzeni z wodnistym płynem,
- listka trzewnego osłonki pochwowej, czyli tak zwana błony białawej,
- cienkiego podkładu tkanki łącznej luźnej z powierzchniowymi naczyniami krwionośnymi.
Plemniki wytwarzane w jądrach przemieszczają się do najądrzy. Jest to miejsce dojrzewania plemników i przygotowywania się do dalszej drogi w procesie zapłodnienia. Kolejny etap drogi plemników to nasieniowód i przewód wytryskowy. U dojrzałego mężczyzny może codziennie powstawać nawet ponad 100 mln plemników.
Budowa jąder pozwala im na ich umiejscowienie na zewnątrz. W ciepłym otoczeniu mięśnie moszny są rozluźnione i swobodnie zwisają. Ale gdy robi się zimno mięśnie moszny kurczą się, co powoduje wzajemne przyciąganie ich do siebie.
Reklama
Ból jąder
Ból jąder to objaw, którego nie wolno lekceważyć. Jego przyczyny mogą być bardzo różne. Zawsze wskazana jest wizyta u lekarza, gdyż nieleczony stan chorobowy jąder może oznaczać naprawdę poważne dolegliwości i niebezpieczne dla zdrowia skutki.
Ból może informować o takich chorobach jąder, jak:
- zapalenie najądrzy,
- skręt jądra,
- guzek jądra,
- torbiel jądra,
- kamica dróg moczowych,
- przepuklina mosznowa,
- przepuklina pachwinowa,
- żylaki jąder (powrózka nasiennego),
- nowotwory (ale te niezłośliwe).
Bardzo często mężczyźni odczuwają ból w dolnej części brzucha i nie łączą go z chorobą jąder. Warto wiedzieć, iż bardzo niebezpiecznym stanem jest skręt jądra, który powoduje skręcenia powrózka nasiennego. To właśnie na nim, najprościej tłumacząc, wisi jądro. W ten sposób bardzo szybko zostaje zatrzymany odpływ i dopływ krwi do jądra, a to z kolei może doprowadzić do jego obumarcia. W przypadku tego schorzenia czas ma ogromne znaczenie. Już po 4 godzinach od pierwszych oznak bólu, w jądrze powstają nieodwracalne zmiany martwicze.
Dlatego też nigdy nie wolno bagatelizować objawów, jak:
- ból,
- obrzęk,
- zaczerwienienie moszny.
Skręt jądra można zlikwidować tylko operacyjnie, a im wcześniej przeprowadzony zabieg, tym większa szansa na uratowanie jądra. Dlatego też medycyna tak bardzo podkreśla rolę bólu i konieczność szybkiej reakcji ze strony chorego. Nawet, gdy delikatny ból nie oznacza nic nieprzyjemnego to warto zawsze stosować zasadę „dmuchania na zimne”. Ból tego organu może mieć różną formę:
- jednorazową,
- nawracającą,
- przewlekłą.
Żadna z tych postaci bólu nie powinna być ignorowana.
Reklama
Zapalenie jąder
To od jąder zależy produkcja plemników. Dlatego też każdy mężczyzna powinien o nie dbać i nie zapominać o ich kontroli. Częstą męską przypadłością jest zapalenie jąder.
Ta choroba może mieć dwojakie podłoże:
- wirusowe,
- bakteryjne.
Zapalenie jąder jest na tyle poważne, że nieleczone może doprowadzić nawet do bezpłodności lub utraty jądra. Początkowo rozwija się w najądrzu, a następnie przenosi się na jądro. Te dwa stany zapalne objawiają się prawie identycznie, a zatem lekarze traktują je podobnie.
Jakie są przyczyny zapalenia jąder? Najważniejsze to:
- powikłania po chorobach wenerycznych,
- powikłania po przebytej „śwince” (tak zwane świnkowe zapalenie jąder),
- skutek takich chorób, jak:
- układowe zapalenie naczyń,
- guzkowe zapalenie tętnic,
- plamica Henocha-Schoenleina,
- zabiegi w obrębie dróg moczowych,
- niewłaściwe leczenie wodniaka jądra.
Tak jak w przypadku wszystkich chorób dotykających jądra, tak i w zapaleniu ból jest pierwszym i najważniejszym sygnałem. Ta bolesność może przybierać nawet bardzo ostre formy. Ból promieniuje wzdłuż powrózka nasiennego do pachwiny i krocza. Dodatkowo jądro jest powiększone, obrzęknięte i twarde. Może pojawić się zaczerwienienie moszny i wysoka gorączka. Nie można wyleczyć zapalenia jąder tylko domowymi sposobami, bez konsultacji medycznej. Powikłania nieleczonego zapalenia mogą być bardzo groźne z powodu nasilającej się niedrożności przewodów, wyprowadzających nasienie. Główną przyczyną takiego zachorowania jest właśnie stan zapalny. I tutaj potrzebne są badania oraz szczegółowa diagnoza.
Reklama
USG jąder
Badanie USG jąder to najlepsza forma diagnozy zmian chorobowych w tym obszarze. Zaletą badania jest jego bezbolesność i brak szczególnych przygotowań ze strony pacjenta. Jądra to bardzo wrażliwy organ, a dzięki badaniu USG nie są narażone na promieniowanie rentgenowskie.
Badanie ultrasonograficzne pozwala także wykryć wszystkie zmiany chorobowe i zdiagnozować takie przypadłości, jak:
- stany zapalne jądra,
- stany zapalne najądrza,
- skręt jądra,
- uraz jądra,
- nowotwór jądra,
- przepuklina pachwinowa,
- mikrozwapnienia,
- niedorozwój jądra,
- ropień jądra.
Badanie USG dokładnie określa nie tylko położenie zmian chorobowych, ale także ich formę. Dodatkowo lekarze wykonują USG Dopplera, które bada prawidłowość przepływów w naczyniach oraz ujawnia zaburzenia w ukrwieniu. Medycy zawsze podkreślają, iż każdy mężczyzna powinien raz w miesiącu badać sobie samodzielnie jądra, a także korzystać z badań kontrolnych. USG można często powtarzać, gdyż nie wywołuje żadnych negatywnych skutków w organizmie.
Przygotowanie do badania jest naprawdę bardzo proste – wystarczy dokładnie umyć mosznę i jej okolice. Pacjent zazwyczaj leży na plecach. Lekarz przesuwa głowicą aparatu po mosznie, zwilżonej specjalnym żelem. Jeżeli mężczyzna poddawał się już takiemu badaniu warto, aby miał jego wynik przy sobie.
Szybkie wykrycie zmian chorobowych na jądrze pozwala zmniejszyć dolegliwości, ochronić jądro i możliwości do prokreacji. Każdy dzień zwłoki w podjęciu badań i leczenia to naprawdę mniejsze szanse na sukces całego procesu medycznego.
Czytaj też:
