Budowa kości łonowej
Kość łonowa wraz z kością kulszową oraz biodrową tworzy strukturę o nazwie kość miedniczna, potocznie określaną jako miednica. Występuje ona parzyście, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, jednak u pań inny jest kąt nachylenia gałęzi: górnej w stosunku do dolnej niż ma to miejsce u panów.
Z czego składa się kość łonowa? Anatomia tej części miednicy przedstawia się w następujący sposób: kość łonową budują takie elementy jak trzon i dwie gałęzie, nazywane górną i dolną.
Górna gałąź jest zespolona z kością biodrową, natomiast dolna łączy się z kulszową. W gałęzi górnej wyróżnia się powierzchnię górną, dolną i tylną, a także brzeg przedni i tylny. Brzeg tylny górnej gałęzi kości łonowej stanowi jej grzebień, przeistaczający się dalej w kresę łukowatą, a następnie w guzek łonowy. Gałęzie górne lewej i prawej kości łonowej budują spojenie łonowe.
Gałąź dolną kości łonowej tworzą powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna oraz brzeg przyśrodkowy i boczny. Między górną a dolną gałęzią kości łonowej występuje trzon kości łonowej, budujący 1/5 panewki stawu biodrowego.
Reklama
Skąd się bierze ból kości łonowej?
Ból kości łonowej stanowi przykrą dolegliwość, która najczęściej ma związek z wypadkiem komunikacyjnym, upadkiem z jakiejś wysokości, czy uderzeniem. Bardzo często dochodzi wówczas do złamania kości łonowej (niekiedy z przemieszczeniem), bądź do pęknięcia, czy zbicia tej kości.
Dlaczego jeszcze możliwe jest odczuwanie bolesności w obszarze określanym jako kość łonowa? Ból tej okolicy może być spowodowany np. zwyrodnieniem, czy takimi chorobami jak osteoporoza (która może doprowadzić do złamania kości łonowej).
Kobiety będące przy nadziei dobrze znają natomiast ból kości łonowej w ciąży, najbardziej odczuwalny w drugim i trzecim trymestrze. Boleć może także kość łonowa u mężczyzn, co z kolei może wynikać np. z nadwyrężenia, spowodowanego uprawianiem jakiejś dyscypliny sportowej.
Na kość łonową mogą też narzekać osoby, których kończyny dolne są różnej długości. Ponadto dolegliwości bólowe w obrębie tego fragmentu miednicy odczuwają osoby, które mają niedobór wapnia w diecie.
Reklama
Ból kości łonowej w ciąży
Boląca kość łonowa w ciąży nie stanowi wyjątku, a raczej powtarzającą się u niemal każdej ciężarnej zależność. Im bliżej porodu, tym ta kość boli bardziej i częściej. Czym jest to spowodowane? Hormonami, a dokładniej wahaniami hormonalnymi, głównie relaksyny (produkują ją łożysko i jajniki wyłącznie w okresie ciąży), która odpowiada za rozluźnienie więzadła łonowego, by ułatwić poród. Tę nieprzyjemną dolegliwość odczuwają zatem panie będące w drugim i trzecim trymestrze ciąży.
Jeśli dziecko przebywające w łonie matki ma dużą masę, tym większy będzie jego nacisk na kość łonową i związany z tym ból. Niestety, kobiety będące w ciąży bliźniaczej, czy spodziewające się wieloraczków, tym intensywniej będą odczuwały przebieg ciąży, zwłaszcza jej końcówkę.
Jednak niektóre kobiety odczuwają też lub wyłącznie ból kości łonowej po porodziejuż na kilka dni-tygodni po rozwiązaniu lub nawet po kilku miesiącach od przyjścia dziecka na świat. Zazwyczaj winę za to ponosi pęknięcie lub rozejście się spojenia łonowego w czasie porodu.
Reklama
Złamanie kości łonowej
Złamanie kości łonowej to jedna z przyczyn odczuwania bólu w tej części miednicy. Ten rodzaj bólu jest bardzo silny, uniemożliwiający chodzenie, czy inny rodzaj poruszania się. Pacjenci często skarżą się nawet na ból kości łonowej przy dotyku. Ponadto przy złamaniu kości łonowej odczuwa się także ból promieniujący do sąsiednich kości (np. do nóg), dodatkowo można zauważyć skrócenie nogi, gorączkę, zatrzymanie moczu, czy krwiomocz.
Do takiego urazu może dojść w wyniku wypadku komunikacyjnego (np. potrącenia pieszego), czy upadku np. z drabiny. Nierzadko obserwuje się także złamanie kości łonowej u osób starszych, co może mieć związek z postępującą osteoporozą.
Złamana kość łonowa rzadko jest izolowanym złamaniem, na ogół występuje razem ze złamaniem kości kulszowej i/lub biodrowej. Jeśli złamanie jest obustronne, może dojść do przemieszczenia się odłamów kostnych w głąb miednicy, a to z kolei może spowodować np. przebicie pęcherza moczowego, czy inne uszkodzenia. Stąd potrzeba zbadania pęcherza i cewki moczowej oraz innych narządów znajdujących się w obrębie miednicy, jeśli zachodzą ku temu przesłanki.
Dokładną diagnostykę przeprowadza się w oparciu o badania obrazowe (RTG, USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny).
Reklama
Postępowanie w przypadku złamania kości łonowej
Gdy jako przyczynę bólu zdiagnozowano złamanie kości łonowej, jak leżeć, by sobie nie zaszkodzić i by zniwelować ból? W zależności od rodzaju złamania, jego rozległości, ewentualnych przemieszczeń odłamów kostnych, itp. lekarz zaleca odpowiedni sposób ułożenia chorego. Przy jednostronnym złamaniu kości łonowej zaleca się pozycję leżącą ze zgiętą w kolanie i biodrze nogą po stronie chorej, którą dodatkowo lekko odwodzi się w zgięciu biodrowym.
Jeśli złamanie dotyczy nie tylko kości łonowej, ale także kulszowej i jest obustronne, leczenie polega na leżeniu przy zastosowaniu wyciągów szkieletowych z kilku kilogramowym obciążeniem. Rzadko wymagana jest operacja.
Reklama
Jak długo zrasta się kość łonowa?
To także zależy od skali złamania: od 4 do 12 tygodni, a nawet więcej – jeśli kość złamała osoba starsza, zwłaszcza w złym ogólnym stanie zdrowia.
Co jeszcze wiąże się z urazem, jakim jest złamanie kości łonowej? Rehabilitacja jest procedurą, która powinna się pojawić w każdym przypadku takiego złamania. Już w czasie zrastania kości łonowej warto poddawać się zabiegom fizjoterapeutycznym, które przyspieszają regenerację oraz uśmierzają ból, takim jak np. zmienne pole magnetyczne. Ćwiczenia fizyczne powinny być dostosowane do konkretnego pacjenta i polegać na wzmacnianiu mięśni zlokalizowanych w obrębie stawu biodrowego oraz na normowaniu ustawienia miednicy.
Dodatkowo należy pamiętać o stosowaniu odpowiedniej diety, z dużą podażą wapnia i witaminy D, a także profilaktyki odleżynowej.
