Budowa kosmków jelitowych
Kosmki jelitowe wyściełają błonę śluzową jelita cienkiego, czyli pokrywają jego wnętrze na całej powierzchni. Budowa kosmka jelitowegowspiera pełnione przez niego funkcje. Pojedynczy ma podłużny kształt, jest szerszy u podstawy i zwęża się ku jego czubkowi. Przez sam jego środek przebiega naczynie chłonne, otoczone po bokach włóknami mięśniowymi i naczyniami krwionośnymi (żyłą z jednej, tętniczką z drugiej strony).
Z zewnątrz pokrywa go nabłonek jelita zbudowany z tkanki nabłonkowej włoskowatej. Pojedyncze włoski pokrywające kosmki nazywane są mikrokosmkami.
Kosmek jelitowyma długość od 0,3 do 1,5 mm, jest bardzo dobrze ukrwiony i unerwiony.
Kosmki pierwszego fragmentu jelita cienkiego, czyli dwunastnicy, są krótsze niż w jego kolejnych, niższych odcinkach, w których zyskują palczasty lub cylindryczny kształt.
Reklama
Co to są kosmki jelitowe?
Co to są kosmki jelitowei jaką funkcję pełnią w organizmie? Są to niewielkie wypustki pokrywające wnętrze jelita cienkiego – najdłuższego odcinka przewodu pokarmowego człowieka. Co one tam robią?
Najważniejszą funkcją całego przewodu pokarmowego jest trawienie i wchłanianie pożywienia. Jama ustna przyjmuje i rozdrabnia pokarm, gardło i przełyk przesuwają go do żołądka, gdzie na dobre rozpoczyna się proces trawienia kontynuowany w jelitach. Jelita dzielą się na dwa podstawowe odcinki jelito cienkie i jelito grube.
To pierwsze jest zdecydowanie najdłuższym fragmentem całego układu i osiąga długość od 4 do 6 m u dorosłego człowieka, dzieląc się na trzy odcinki:
- dwunastnicę,
- jelito czcze,
- jelito kręte.
To tam odbywa się najważniejsza część wchłaniania treści pokarmowej i czerpania z niej wartościowych substancji odżywczych. Jaki udział mają w tym kosmki jelitowe?
Reklama
Funkcje kosmków jelitowych
Kosmki jelitowe przede wszystkim zwiększają powierzchnię wchłaniania pożywienia. Na 1 mm² ściany jelita cienkiego znajduje się od 10 do 40 kosmków (ich gęstość maleje w każdym kolejnym odcinku, zatem najgęściej rozmieszczone są one w dwunastnicy, a najrzadziej w jelicie krętym).
Ogólna liczba kosmków jelitowych to około 10 milionów, co zwiększa powierzchnię wewnętrznych ścian jelita o niemal 23 razy, czyli do wymiaru prawie 200 m². Jest to możliwe zarówno dzięki liczbie kosmków, jak i ich budowie – przede wszystkim pokrywających ich powierzchnię mikrokosmkom jelitowym.
Każdy pojedynczy kosmek zaopatrzony jest w naczynia limfatyczne odpowiedzialne za transport kwasów tłuszczowych oraz naczynia krwionośne transportujące aminokwasy i węglowodany.
Kosmki wspierają zatem metabolizm. Dzięki ogromnej powierzchni wchłaniania, jaką zapewniają jelitom, wszystkie substancje odżywcze, witaminy, minerały i inne mikroelementy przyswajane są przez organizm, a to, co niepotrzebne zostaje zamienione w kał i wydalone na zewnątrz.
Reklama
Zanik kosmków jelitowych
Czy są choroby, które bezpośrednio dotykają kosmki jelitowe? Chorobą, która prowadzi do ich zaniku jest celiakia (in. choroba trzewna) polegająca na nietolerancji glutenu– białka roślinnego występującego w ziarnach zbóż, np. pszenicy, jęczmienia czy żyta. Ma ona podłoże autoimmunologiczne, a zapadają na nią zarówno dorośli jak i dzieci.
Co niszczy kosmki jelitowe? Przyczyną ich zaniku jest właśnie gluten, który nie zostaje wchłonięty i prowadzi do degradacji, czyli spłaszczania wypustek.
Pierwsze objawy uszkodzenia kosmków jelitowychto:
- wzdęcia,
- biegunka,
- dolegliwości bólowe w obrębie jamy brzusznej.
Uszkodzone kosmki jelitowe nie pracują prawidłowo, co prowadzi z kolei do zaburzeń trawiennych. W konsekwencji może dojść do niedoboru składników odżywczych w organizmie, a nawet do niedożywienia powodującego:
- anemię,
- apatię,
- spadek masy ciała,
- obniżenie odporności.
Choroba trzewna prawdopodobnie ma podłoże genetyczne, więc nie da się jej raz na zawsze wyleczyć. Można jednak stosować metody odbudowy kosmków jelitowych oraz leczenie objawowe, dzięki któremu organizm znów zaczyna funkcjonować prawidłowo.
Reklama
Jak odbudować kosmki jelitowe?
Czy kosmki jelitowe odrastają?Jak odnowić te zniszczone na skutek stanu chorobowego? Jeśli przyczyną ich zaniku jest nietolerancja glutenu, najskuteczniejszą metodą regeneracji jest stosowanie na co dzień diety bezglutenowej.
Wyeliminowanie czynnika drażniącego skutecznie wspiera leczenie i przywracanie prawidłowej pracy jelit. Trzymanie ścisłej diety pozwala na wygojenie błony śluzowej i pokrywających ją kosmków jelitowych. Ich odbudowa konieczna jest, by wchłanianie i procesy metaboliczne znów odbywały się w prawidłowy sposób.
Bardzo ważne jest, by pacjenci ze stwierdzonym zanikiem kosmków kierowani byli do poradni dietetycznych, gdzie lekarz specjalista ustali indywidualnie listę produktów pozbawionych glutenu, a jednocześnie uzupełniających składniki normalnie pozyskiwane z produktów glutenowych – przede wszystkim błonnik i witaminę B.
