Budowa krtani
Krtań (larynx) to część układu oddechowego człowieka. Krtań jest położona w obrębie szyi na wysokości od IV do VII kręgu szyjnego, pomiędzy nasadą języka, kością gnykowa a tchawicą.
Szkielet krtani tworzą chrząstki:
- tarczowata (cartilago thyroidea),
- pierścieniowata (cartilagio cricoidea),
- nalewkowate (cartilagines arytenoideae),
- różkowate (cartilagines corniculatae),
- klinowate (cartilagines cuneiformes),
- chrząstka nagłośniowa (cartilago epiglottica).
Reklama
Chrząstka tarczowata
Chrząstka tarczowata (cartilago thyroidea) składa się z dwóch symetrycznych płytek łączących się ze sobą tworząc kąt otwarty ku tyłowi. Kąt ten jest u kobiet rozwarty a prosty lub ostry u mężczyzn.
Chrząstka tarczowata razem z kością gnykową (os hyoideum) połączone są błoną tarczowo-gnykową (membrana thyrohyoidea), która wzmocniona jest włóknami sprężystymi tworzącymi więzadło tarczowo-gnykowe (ligamentum thyrohyoideum). U mężczyzn chrząstka tarczowata (cartilago thyroidea), widoczna jest na szyi w postaci wyniosłości krtaniowej (prominentia laryngea) potocznie zwanej „jabłkiem Adama”.
Najniżej położoną chrząstką krtani jest chrząstka pierścieniowata. Jest mniejsza, ale grubsza i mocniejsza od chrząstki tarczowatej. Połączona jest z chrząstką tarczowatą za pomocą więzadła pierścieniowo- tarczowego (ligamentum cricothyroideum). Chrząstka nagłośniowa (cartilago epiglottica) stanowiąc chrzęstne podłoże nagłośni zamyka bądź otwiera wejście do krtani.
Reklama
Funkcje krtani
Krtań zawieszona jest na kości gnykowej (os hyoideum) a ponieważ włączona jest w mięśnie podgnykowe unosi się i opada podczas mowy. Wewnątrz krtani mieści się właściwy narząd głosu - głośnia (glottis), w skład, której wchodzą wargi głosowe prawa i lewa zbudowane z więzadeł głosowych i mięśni głosowych. Wolny brzeg warg głosowych tworzy fałdy głosowe (plicae vocales) zwane strunami głosowymi.
Wysokość dźwięku zależy od napięcia, długości i grubości warg głosowych. Między obu fałdami głosowymi i chrząstkami nalewkowatymi (cartilagines arytenoideae) znajduje się szpara głośni (rima glottidis). To w głośni w trakcie wydychania powietrza przy odpowiednim ustawieniu strun głosowych powstaje dźwięk. Jeśli struny głosowe wibrują, powstaje głoska dźwięczna, jeśli są rozluźnione słyszymy głoskę bezdźwięczna. Wysokość, głębokość i siła głosu zależą od napięcia i ustawienia warg głosowych a także od wydychanego prądu powietrza.
Charakterystycznej dla każdego człowieka barwy głos nabiera dopiero w gardle, jamie nosowej i jamie ustnej. Szybkie wzrastanie krtani u chłopców w okresie dojrzewania powoduje mutacje, czyli dojrzewanie głosu, które prowadzi do obniżenia wysokości tonu głosu.
W trakcie połykania krtań unosi się do góry, a nasada języka, uciskając nagłośnię, zamyka wejście do krtani. Mięśnie i więzadła łączą krtań ze strukturami klatki piersiowej, kością gnykową i nasadą języka.
Światło krtani dzielimy na 3 piętra:
- piętro górne (nagłośniowe) łączące się z częścią krtaniową gardła,
- piętro środkowe, czyli głośnię składającą się z fałdów głosowych ograniczających szparę głośni,
- piętro dolne (podgłośniowe), które bez wyraźnej granicy przechodzi w tchawicę. Głos powstaje dzięki obecności fałdów głosowych, które są wprowadzone w drgania przez powietrze wydobywające się z płuc. Fałdy głosowe chronią także przed zakrztuszeniem, ponieważ podczas połykania fałdy stykają się, zamykając szparę głośni.
Czytaj również:
