Czym jest krwiobieg mały?
Krwiobieg mały, znany też jako krążenie małe albo krążenie płucne, to - podobnie jak obieg ustrojowy, a więc krążenie duże - odrębny i zamknięty element układu krwionośnego człowieka.
Łączy płuca oraz serce umożliwiając natlenianie krwi krążącej w organizmie. W małym obiegu krwi uboga w tlen krew wypływa z serca i płynie tętnicami do płuc, natomiast bogata w tlen powraca żyłami do lewego przedsionka serca.
Krążenie małe - jak wskazuje dr Ewa Ziółko - łączy się w sercu szeregowo, najważniejszymi częściami z krążeniem dużym.
Wiesz już, co to jest krwiobieg mały, teraz poznaj dokładniej jego poszczególne etapy.
Reklama
Etapy przepływu krwi w krwiobiegu małym
Krwiobieg mały rozpoczyna się w prawej komorze serca. Krew odtlenowana powraca z narządów wewnętrznych najpierw do prawego przedsionka serca, a potem do prawej komory. To tam wypompowywana jest z niej przez zastawkę pnia płucnego (valva trunci pulmonalis).
Dalej płynie pniem płucnym (truncus pulmonalis), który jest zlokalizowany na wysokości przyczepu trzeciej chrząstki żebrowej. Jego początkiem są trzy zatoki pnia płucnego, umiejscowione w przedłużeniu stożka tętniczego prawej komory.
Pień płucny z przodu sąsiaduje z osierdziem i opłucną; z tyłu z aortą i lewym przedsionkiem serca; po prawej stronie - z prawą tętnicą wieńcową, aortą wstępującą oraz prawym uszkiem przedsionka; a po lewej stronie z lewą tętnicą wieńcową i lewym uszkiem przedsionka.
Jego koniec znajduje się na poziomie czwartego albo piątego kręgu piersiowego. To tam pień płuc bezpośrednio pod łukiem aorty (arcus aortae) dzieli się na dwie tętnice płucne: prawą i lewą (arteriae pulmonales).
Warto wspomnieć, że tętnice płucne nie są symetryczne względem siebie i różnią się w istotny sposób. Ta prawa jest większa i ma mniejsze odchylenie od pnia płucnego. Z kolei tętnica lewa wyróżnia się mniejszą grubością i jest znacznie krótsza.
Poszczególne tętnice wnikają do płuc (odpowiednio do prawego i lewego płuca) i tu rozgałęziają się aż do utworzenia cienkościennych włośniczek oplatających pęcherzyki płucne (alveolus) o kształcie przypominającym wydrążoną jamę. To tam na ich granicy dochodzi do wymiany gazowej.
Przez barierę pęcherzykowo-włośniczkową zgodnie z gradientem ciśnień parcjalnych, tlen z powietrza przenika z pęcherzyków płucnych do krwi. Tlen w większości wiąże się z hemoglobiną. Natomiast dwutlenek węgla przenika z włośniczek do pęcherzyków płucnych, a potem zostaje wydalony z ustroju.
Utlenowana i oczyszczona z dwutlenku węgla krew powraca czterema, silnymi żyłami płucnymi (venae pulmonales) do lewego przedsionka, a tam przez zastawkę dwudzielną (mitralną) wpływa do lewej komory serca, gdzie zaczyna się duży krwiobieg krwi.
Reklama
Jaką rolę pełni krwiobieg mały w organizmie?
Czy wiesz, za co odpowiada krwiobieg mały? Już wyjaśniamy, jaka jest jego podstawowa funkcja. Przede wszystkim krwiobieg mały odpowiada za transport krwi do płuc.
Przypomnijmy, że uboga w tlen krew wypływa z serca i płynie tętnicami do płuc, natomiast bogata w tlen powraca żyłami do lewego przedsionka serca. Ten mechanizm zachodzący w płucach umożliwia jej natlenienie.
W ten sposób krew realizuje swoje zadanie, jakim jest dostarczenie tlenu do wszystkich narządów w organizmie. Pobiera go z płuc, dzięki działaniu systemu, jakim jest krążenie płucne krwiobieg mały.
Tym samym, można stwierdzić, że krwiobieg mały pełni rolę systemu umożliwiającego wymianę gazową w organizmie, a więc przyjmowanie tlenu oraz oddawanie dwutlenku węgla z organizmu.
Reklama
Mały a duży obieg krwi
Przypomnijmy, że układ krwionośny wszystkich owodniowców składa się z krążenia małego i dużego. Każdy z nich ma inne zadanie w organizmie.
U zwierząt lądowych, a także człowieka krążenie małe, czyli płucne, ma za zadanie zaopatrywać krew w tlen w płucach. Z kolei krwiobieg duży, ustrojowy, rozprowadza krew po pozostałych tkankach.
Oprócz funkcji, duży i mały obieg krwi różnią się także miejscami, w których się zaczynają i kończą. Schemat krążenia małego i dużego jest zatem odmienny. Krwiobieg duży zaczyna się w lewej komorze serca i wychodzi poprzez aortę. Natomiast krwiobieg mały ma swój początek w prawej komorze serca i wychodzi przez pień płucny.
Krwiobieg duży kończy swój bieg w prawym przedsionku serca, a krwiobieg mały wpada do lewego przedsionka.
Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jedną różnicę pomiędzy krwiobiegiem dużym i małym. W tym pierwszym cały system tętnic, żył i naczyń włosowatych jest niezwykle rozbudowany. Zaopatruje on wszystkie narządy w krew natlenowaną i wraca do przedsionka serca z krwią odtlenowaną.
Inaczej jest w przypadku małego obiegu krwi, który rozgałęzia się na dwie tętnice, wchodzące do lewego i prawego płuca. Dostarczają one krew odtlenowaną. Wraca ona utlenowana, już nie tętnicami, a żyłami do serca.
Różnice stanowi również wielkość gradientu ciśnieniowego w każdym z systemów. Według danych przedstawionych przez dr Ewę Ziółko, w dużym wynosi on 90 mm Hg (12 kPa), natomiast w małym 5-8 mm Hg (0,8 kPa).
Zdaniem badaczki, taka różnica pomiędzy wskazanymi wartościami świadczy, że opór stawiany w krwiobiegu dużym jest wielokrotnie większy niż w krążeniu małym. Ponadto o tym, jak wielki będzie to opór decyduje przede wszystkim promień naczynia, przez które przepływa krew, a nie jego długość.
Mały i duży obieg krwi u człowieka to systemy zamknięte. Przeplatają się ze sobą w sercu. W książkach anatomicznych często pokazywane są jako dwie połączone pętle. Jak pisze dr Ewa Ziółko, główne części krążenia dużego i krążenia małego są ze sobą połączone szeregowo przez serce.
W praktyce, oznacza to, że objętość krwi w obu krwiobiegach: „jest taka sama w jednostce czasu i w warunkach prawidłowych krew nie gromadzi się w jednym odcinku układu krążenia”.
Reklama
Co oznacza krążenie małe ze śladem zastoju?
W przebiegu zastoju serce nie pompuje w efektywny sposób krwi do płuc, przez co krew gromadzi się w naczyniach krwionośnych płuc, a potem przenika do środka pęcherzyków płucnych.
Zastój w krążeniu mniejszym to stan niebezpieczny dla zdrowia, a nawet życia pacjenta. Prowadzi do odtlenowania krwi w łożyskach mikrokrążenia, a dodatkowo upośledza wymianę metabolitów. To może skutkować postępującą niewydolnością wszystkich narządów, a w konsekwencji grozić nawet do śmierci.
Mechanizmów powstawania zastoju jest wiele: od mechanicznych, np. zakrzep, poprzez niesprawne działanie systemu gwarantujących odpowiedni przepływ krwi.
Masowy zastój krwi w krążeniu płucnym może być przyczyną ostrej duszności. Zastój w krążeniu małym często towarzyszy wielu chorobom, m.in. ostrej niewydolności serca.
