Czym jest łopatka?
Łopatka to płaska kość, kształtem przypominająca trójkąt, która łącząc się z obojczykiem tworzy obręcz kończyny górnej. Znajduje się ona w tylnej części szkieletu, ułożona jest symetrycznie po obu stronach kręgosłupa. Łopatki są stosunkowo cienkimi kośćmi, które składają się z dwóch powierzchni: żebrowej (położonej na żebrach) oraz skierowanej do tyłu i bardziej rozbudowanej powierzchni grzbietowej.
Łopatka stanowi część składową stawu ramiennego. Im bardziej jest ona mobilna, tym większy jest zakres ruchu w barkach u danej osoby. Ta charakterystyczna, głównie ze względu na swój kształt, kość łączy się z klatką piersiową, a także dzięki mięśniom – z żebrami, kręgosłupem, obojczykiem, czaszką, kością ramienną oraz kością gnykową.
Łopatki pierwotnie służyły głównie jako podpórki dla przodków człowieka, jednak w miarę postępu ewolucji zyskały kolejne funkcje, takie jak właściwości manipulatywne i posturalne.
By ta wypłaszczona kość mogła wykonywać rozmaite ruchy w stawie ramiennym, do działania włączają się takie mięśnie: dźwigacz łopatki, czworoboczny, piersiowy mniejszy, równoległoboczny oraz zębaty przedni.
Reklama
Budowa łopatki
Jak dokładnie wygląda budowa łopatki? Jest dość skomplikowana. Świadczy o tym już sam kształt, przypominający trójkąt o trzech bokach, określanych też jako brzegi: górny, boczny i przyśrodkowy. Ów „trójkąt” posiada także trzy kąty: górny, boczny i dolny.
Jak już wcześniej wspomniano, budowa łopatki człowieka opiera się na dwóch obszarach: obszarze grzbietowym (to powierzchnia tylna) i żebrowym (powierzchnia przednia). Ta przednia część jest delikatnie wklęsła i zajmuje rejon żeber od II do VII. Natomiast na grzbietową powierzchnię składa się grzebień łopatki, listewka kostna, wyrostek barkowy i wyrostek kruczy. Nad grzebieniem łopatki jest umiejscowiony dół nadgrzebieniowy, pod nim – dół podgrzebieniowy.
Do łopatki przyczepione są mięśnie, które odpowiadają za ruchy w stawie ramiennym, takie jak np. unoszenie, obniżenie, rotacja zewnętrzna i wewnętrzna, pochylenie przednie oraz tylne ramion. Wspomniane mięśnie to dźwigacz łopatki, mięsień czworoboczny (część dolna, środkowa oraz górna), mięsień piersiowy mniejszy, mięsień równoległoboczny i mięsień zębaty przedni.
Reklama
Co oznaczają bolące łopatki?
Bolące łopatki to dość często pojawiająca się dolegliwość, zwłaszcza u osób aktywnych sportowo lub pracujących fizycznie. Co może oznaczać ból w łopatce?
Taki objaw może wskazywać m.in.:
● na przeciążenie,
● symptom zespołu strzelającej łopatki (inaczej zespół trzaskającej łopatki),
● rwę barkową,
● zawał serca,
● problemy z kręgosłupem piersiowym,
● zbyt wysokiego napięcia mięśni stabilizujących łopatkę.
Ból w łopatkach pojawia się także wówczas, gdy miał miejsce jakiś uraz, np. upadek ze znacznej wysokości, wypadek komunikacyjny, uderzenie (np. w czasie uprawiania sportu, czy bójki). Poza tym nerwoból, neuralgia oraz uszkodzenie mięśni, które podtrzymują łopatkę również mogą wywoływać ból w lewej łopatce lub w prawej, bądź też w obu łopatkach równocześnie.
Niezależnie od tego, czy odczuwany jest ból w prawej łopatce czy w obu i to wrażenie nie ustępuje, a ruchomość w stawie ramiennym staje się coraz bardziej ograniczona, należy tę sytuację skonsultować z lekarzem (ortopedą, traumatologiem, neurologiem, kardiologiem, a w przypadku podejrzenia zawału mięśnia sercowego – trzeba natychmiast wezwać karetkę pogotowia).
Reklama
Złamanie łopatki
Złamanie łopatki to kolejna przyczyna bólu łopatkowego. To stosunkowo rzadko występująca sytuacja, jednak może mieć miejsce złamanie trzonu łopatki, panewki, szyjki i wyrostków: barkowego i kruczego. Do złamania może dojść w sposób samoistny, może też towarzyszyć ono złamaniu obojczyka, żeber, a nawet kręgosłupa, a ponadto – zwichnięciu stawu ramiennego czy porażeniu nerwu pachowego albo nadłopatkowego.
Ze złamaną łopatką należy udać się do lekarza (najlepiej ortopedy lub neurologa), który właściwie zdiagnozuje problem wykonując m.in. rtg łopatki, a także inne badania.
Jeśli złamaniu uległ trzon łopatki, zazwyczaj stosuje się leczenie zachowawcze, polegające na unieruchomieniu całego stawu w chuście trójkątnej lub założeniu opatrunku Desaulta. Jeżeli zaś złamanie dotyczy szyjki łopatki połączonej z przemieszczeniem kości, złamania stawowego z przemieszczeniem lub złamania wyrostków, wówczas medycy najczęściej decydują się na leczenie operacyjne. Decyzja w kwestii metody terapii powinna pozostawać w rękach lekarza.
Reklama
Ćwiczenia na łopatki
W przypadku pojawienia się kłopotów z łopatkami, o czym sygnalizuje m.in. ból w okolicy tych kości oraz zmniejszona możliwość poruszania stawem ramiennym, często zaleca się pacjentom ćwiczenia fizyczne dopasowane do konkretnego schorzenia czy innych przyczyn tych boleści.
Oprócz fizjoterapii oraz rehabilitacji warto wykonywać zalecone przez specjalistę ćwiczenia (lub pod jego okiem), które mogą pomóc np. na krzywe łopatki, zbyt odstające kości łopatkowe i inne problemy.
Oto przykładowe ćwiczenia na uruchomienie, wzmocnienie oraz uelastycznienie mięśni obręczy barkowej, a także na mobilność stawów:
- Należy położyć się na brzuchu z dłońmi splecionymina karku i unieść klatkę piersiową na kilka sekund. Ćwiczenie należy powtórzyć 5-10 razy.
- W pozycji siedzącej trzeba ściągnąć łopatki do wewnątrz, a następnie w dół i w tym ustawieniu ciała unosić i opuszczać barki na przemian (np. 5-10 razy).
- Stojąc z nogami na szerokość bioder należy wykonywać powolne krążeniabarkami do przodu, a następnie do tyłu.
Innym czy też dodatkowym sposobem na poradzenie sobie z bólem łopatek mogą być regularne wizyty na basenie, a także joga czy pilates.
Czytaj też:
