Co to jest obojczyk?
Obojczyk to kość długa, która stanowi pomost pomiędzy mostkiem a łopatkami. Składa się z trzonu oraz dwóch zakończeń: mostkowego i barkowego. Może on wyglądać u każdej osoby nieco inaczej. Przede wszystkim może różnić się grubością, długością, kształtem, a nawet masą. U dorosłej osoby obojczyki zazwyczaj wyglądają jak rozciągnięte litery „S”. Długość tej kości wynosi od ok 12 do ok 15 cm.
Gdzie jest obojczyk? Ta część szkieletu człowieka jest bardzo dobrze widoczna i łatwo wyczuwalna pod palcami. Szczególnie wyraźnie jest uwidoczniona kiedy podniesie się ręce do przodu. Wówczas można zaobserwować tzw. wystające obojczyki, które nie stanowią żadnej anatomicznej patologii, a są cechą charakterystyczną, zwłaszcza dla szczupłych osób.
Dlaczego obojczyk jest tak ważny dla układu kostnego oraz dla funkcjonowania narządów i naczyń występujących przede wszystkim w obszarze klatki piersiowej? Dlatego, że po pierwsze stanowi bazę dla licznych przyczepów mięśniowych, takich jak mięsień piersiowy większy, mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy oraz mięsień mostkowo-gnykowy (w ramach końca bliższego, czyli mostkowego obojczyka), a także dla mięśnia czworobocznego, naramiennego i podobojczykowego (w obrębie końca dalszego, czyli barkowego). Po drugie – obojczyk jest częścią dwóch stawów: mostkowo-obojczykowego i barkowo-obojczykowego uczestnicząc tym samym w tworzeniu obręczy barkowej.
Reklama
Złamany obojczyk
Niestety ze względu na specyfikę położenia tej kości dość często dochodzi do jej urazów mechanicznych, czy to spowodowanych wypadkiem komunikacyjnym lub nieszczęśliwym upadkiem, czy np. udziałem w jakiejś rywalizacji sportowej.
Złamany obojczyk to jeden z takich urazów. Szczególnie narażeni są na niego mężczyźni do 30 roku życia. Jak rozpoznać ten stan? Przede wszystkim wśród objawów, które wskazują na złamanie obojczyka należy wyróżnić silny ból obojczyka, który narasta przy próbach poruszania kończyną górną, opuchliznę wokół tej kości, brak lub obniżoną ruchomość w stawie, zmianę kształtu kości, a nawet jej widoczne i odczuwalne przemieszczenie.
Aż 80 procent złamań stanowią złamania w części środkowej obojczyka. Tutaj kość obojczykowa jest najcieńsza, a przez to najbardziej krucha, dlatego jej podatność na urazy jest większa. Może się zdarzyć, że w wyniku złamania obojczyka dochodzi do uszkodzenia splotu barkowego lub tętnicy podobojczykowej, czego konsekwencją może być nawet wystąpienie krwotoku wewnętrznego.
Taki uraz wymaga jak najszybszej interwencji lekarskiej i odpowiedniego postępowania leczniczego.
Reklama
Co jeszcze oznacza ból obojczyka?
Bóle obojczyka mogą zwiastować też inne od złamania urazy czy stany nie spowodowane działaniem jakiegoś czynnika zewnętrznego. Może okazać się, że jest to symptom wskazujący na zwichnięcie obojczyka lub jego stłuczenie.
Ból w obojczyku może oznaczać także stan przeciążenia mięśni albo zwyrodnienie stawów czy też zmiany naczyniowo-nerwowe. W przypadku procesu zwyrodnieniowego dotyczącego barku, oprócz bólu, innymi oznakami są problemy z poruszaniem ręką, czy też odczuwanie wyraźnego ograniczenia w ruchomości w tym stawie oraz zesztywnienie stawów obręczy barkowej.
Poza tym ból w okolicy obojczykamoże wskazywać na schorzenia, które toczą się w ustroju. Jedną z takich chorób jest zespół uciskowy górnego otworu klatki piersiowej. Pacjent odczuwa wówczas nieprzyjemny ucisk oraz dolegliwości bólowe w obrębie obojczyka, np. podczas spania w jednej pozycji na boku przez całą noc. Stanowi to wynik ucisku pęczka naczyniowo-nerwowego ręki.
Reklama
Jak postępować z bolącym obojczykiem?
W zależności od przyczyny, która spowodowała problemy z obojczykiem, stosuje się właściwe postępowanie lecznicze.
W przypadku złamania tej kości najczęściej stosuje się kurację zachowawczą, polegającą na unieruchomieniu obojczyka na kilka tygodni (3-6 tygodni) np. w temblaku czy miękkiej ortezie.
Niektóre złamania, a także zwichnięcia kwalifikują się do zabiegu chirurgicznego. Niekiedy przed włożeniem do tej swoistej „protezy” trzeba wykonać nastawienie obojczyka oraz stabilizację np. specjalistycznymi śrubami lub płytką. Operacja obojczyka trwa około 90 minut, wykonuje się ją w znieczuleniu ogólnym. Zwykle jest wybierana kiedy m.in. doszło do złamania otwartego, złamanie nastąpiło w kilku miejscach, kość nie chce się zrastać czy zostały uszkodzone nerwy.
Na stłuczenie obojczyka natomiast warto zastosować maść, która uśmierzy ból oraz zmniejszy obrzęk. Ponadto warto ograniczyć przeciążanie tej kości, a w razie konieczności użyć leków przeciwbólowych. Nic nie zastąpi jednak porady lekarskiej, zwłaszcza jeśli ból nie mija, a dodatkowo się nasila.
Reklama
Ćwiczenia na obojczyki
Już w pierwszych dniach po usztywnieniu obojczyka powinno się wykonywać ćwiczenia usprawniające okolicę urażonej kości. Najlepiej wykonywać je pod okiem specjalisty, czyli fizjoterapeuty czy rehabilitanta. Pełną rehabilitację należy rozpocząć dopiero po upłynięciu 5-6 tygodni od powstania uszkodzenia.
Ćwiczenia na obojczyki muszą być dopasowane do rodzaju urazu, dokładnego umiejscowienia uszkodzenia oraz wielu innych czynników. Usztywnienie obojczyka (np. w temblaku, czy ortezie) nie wyklucza wykonywania prostych zadań fizycznych, w trakcie których są poruszane m.in. kręgi szyjne, staw łokciowy i nadgarstek.
Przykładowy trening może polegać np. na ściąganiu łopatek. Ćwiczenie to wykonuje się w pozycji stojącej lub siedzącej, z wyprostowanymi plecami. Na około 5 sekund należy maksymalnie zbliżyć do siebie łopatki, a następnie rozluźnić ciało. Należy wykonać około 10 takich powtórzeń. Innym ćwiczeniem jest unoszenie barków i odciąganie ich do tyłu. Aby je zrobić trzeba prosto stanąć, następnie podnieść barki tak żeby maksymalnie zbliżyć je do ucha, a dalej odchylić je do tyłu ściągając łopatki. W tym ustawieniu powinno się wytrzymać około 5 sekund, dobrze jest powtórzyć ten ruch jeszcze 5-10 razy.
Poza odpowiednimi ćwiczeniami poleca się także fizykoterapię np. w postaci laseroterapii, krioterapii oraz magnetoterapii.
