Budowa panewki stawu biodrowego
Panewka stawu biodrowego stanowi część kości miednicznej, która z kolei składa się na staw biodrowy. Jest to struktura stanowiąca powierzchnię stawową stawu biodrowego. Swoim zasięgiem panewka stawu biodrowego obejmuje kość udową.
Acetabulum to łacińska nazwa tej części stawu biodrowego. Panewka biodrowa, jak się ją potocznie określa, tworzy powierzchnię stawową. Na samym jej dole występuje dół panewki, zbudowany z tkanki tłuszczowej i kosmków maziowych. Do tej części panewki dołączone są także więzadła głowy kości udowej.
W sąsiedniej lokalizacji dołu panewki znajduje się chrząstka stawowa. Dół jest otulony powierzchnią księżycowatą, która wyglądem przypomina właśnie półksiężyc. Na końcu panewki znajduje się obrąbek panewkowy o trójkątnym kształcie, który ściśle przylega do głowy kości udowej.
Obrąbek panewkowy buduje więzadło poprzeczne panewki, pod którym znajduje się tętnica, a dokładniej gałąź panewkowa tętnicy zasłonowej. Odpowiada ona za unaczynienie całej struktury.
Reklama
Uszkodzenia panewki stawu biodrowego
Panewka stawowa, a ściślej panewka stawu biodrowego, to ważny trybik w konstrukcji całego stawu biodrowego. Przez to, że dźwiga on największy ciężar całego ciała łatwo może ulec urazom. Może m.in. dojść do przeciążeń stawowych w tym rejonie (stanowiących wynik np. dźwigania ciężkich przedmiotów, długotrwałego stania, czy nadwagi) lub zmian zwyrodnieniowych, będących efektem szeregu nawarstwionych przez lata mikrouszkodzeń.
Ponadto w wyniku wypadku komunikacyjnego czy upadku ze znacznej wysokości na bok ciała może nastąpić pęknięcie panewki stawu biodrowego, a nawet jej złamanie. Nieszczęśliwy przypadek może też sprawić, że staw biodrowy w tym miejscu będzie zbity, czy potłuczony. Poza tym do uszkodzenia w panewce mogą doprowadzić zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne, co z kolei nierzadko powoduje zapalenie panewki biodrowej.
W jaki sposób rozpoznać, że nastąpiłouszkodzenie panewki stawu biodrowego? Objawysygnalizujące, że doszło do jakiegoś urazu, to przede wszystkim ból w biodrze (który może promieniować do pachwiny, pośladka, czy kolana), ale także kłopoty z poruszaniem się i uruchamianiem stawu biodrowego podczas różnych czynności oraz sztywność w obrębie stawu biodrowego (najczęściej odczuwana rano), czasami również uczucie mrowienia i drętwienia nogi.
Reklama
Co jeszcze wywołuje ból panewki biodrowej?
Wiadomo już, że jednym z namacalnych dowodów na to, iż została uszkodzona panewka stawu biodrowego jest ból. Była mowa o bólu w panewce biodrowej wywołanym uprawianiem sportów. Na tę dolegliwość są przede wszystkim narażone osoby, które oddane są takim dyscyplinom sportowym jak m.in. piłka nożna, długodystansowy bieg, gimnastyka i akrobatyka.
Z kolei zbyt niska aktywność ruchowa oraz trwające jakiś czas unieruchomienie może powodować przykurcze mięśniowe, które także dają o sobie znać bólem stawu biodrowego.
Ból panewki biodrowej może ponadto wynikać z dawnych urazów w tym stawie, takich jak złamanie, czy skręcenie. Bolesność w tym rejonie będą też odczuwały osoby z dużą nadwagą i prowadzące mało aktywny tryb życia. Co więcej bólem w panewce biodrowej może się objawiać dyskopatia, schorzenia ogólnoustrojowe (takie jak np. cukrzyca, otyłość, czy choroby endokrynologiczne) oraz wady wrodzone, a czasem nabyte w stawie biodrowym.
Wśród tych ostatnich czynników można wyliczyć wadę polegającą na tym, że jedna noga jest krótsza od drugiej lub że panewka biodrowa jest zbyt płaska.
Poza tym wspomniane wcześniej zwyrodnienia mogą powodować stan określany jako sklerotyzacja stropu panewki, którą charakteryzuje ból odczuwany głównie po długim okresie bezruchu, a także problemy z ruchomością w tym stawie, trzeszczenie i wysięk.
Reklama
Złamanie panewki stawu biodrowego
Złamanie panewki stawu biodrowego to jeden z najcięższych urazów, jaki może wystąpić w tej części miednicy. Dochodzi do niego najczęściej w wyniku upadku z dużej wysokości na bok lub wypadku komunikacyjnego (np. przez uderzenie kolanem o deskę rozdzielczą auta).
Złamana panewka stawu biodrowego objawia się silnym bólem, który utrudnia, a wręcz uniemożliwia chodzenie i przemieszczanie. Dodatkowo często dochodzi do wstrząsu pourazowego. Oprócz złamania może wystąpić uszkodzenie tkanek miękkich oraz nerwów, dlatego nieodzowna jest w tym przypadku poszerzona diagnostyka, m.in. o neurologię. Badania diagnostyczne zwykle obejmują RTG, tomografię komputerową, USG lub/i rezonans magnetyczny.
Najbardziej niebezpieczne jest złamanie panewki stawu biodrowego u starszych osób, ponieważ wiąże się to z ich długotrwającym unieruchomieniem, co może z kolei wywołać m.in. zakrzepy, mogące być przyczyną zgonu.
Reklama
Leczenie złamania panewki stawu biodrowego
Jakie jest postępowanie, gdy zostanie złamana panewka stawu biodrowego? Leczenie zwykle rozpoczyna się od założenia wyciągu szkieletowego, odprowadzającego przemieszczenie głowy kości udowej. Ponadto bardzo ważnym aspektem na początku terapii jest monitorowanie funkcji życiowych pacjenta oraz skupienie się nad eliminacją wstrząsu pourazowego.
Jeśli złamaniu nie towarzyszy przemieszczenie lub jest ono niewielkie, kuracja zwykle jest bezoperacyjna. Podobnie postępuje się gdy chory jest starszą osobą i/lub w ogólnym złym stanie zdrowia. Pacjentowi na około 6-8 tygodni zakłada się wyciąg szkieletowy, czasem z dodatkowym wyciągiem bocznym na „chorą” kończynę dolną. Po tym czasie ma miejsce odciążanie nogi podczas chodzenia o laskach (kulach).
Operacja panewki biodrowej jest natomiast konieczna kiedy złamanie było z przemieszczeniem. Najczęściej polega ona na otwartym nastawieniu i stabilnym zestawieniu wewnętrznym.
W obu przypadkach niezbędna jest rehabilitacja, którą przeprowadza się bazując na konkretnych danych o stanie zdrowia pacjenta, rodzaju złamania, przebiegu leczenia, itp.
