Budowa przewodu pokarmowego
Przewód pokarmowy człowieka wyraźnie dzieli się na kilka odrębnych części.
- Jama ustna - pierwszy element przewodu pokarmowego, za jej pomocą jedzenie zostaje dostarczane organizmowi. W niej następuje przygotowanie pokarmu do dalszego trawienia – jego wstępna obróbka mechaniczna. Dzięki językowi i zębom pokarm zostaje odpowiednio rozdrobniony i zmieszany ze śliną zawierającą enzymy trawienne.
- Gardło - drugi odcinek przewodu pokarmowego. Jego pierwszą część stanowi odcinek wspólny dla układu pokarmowego i układu oddechowego, by następnie rozgałęzić się na krtań i przełyk.
- Przełyk– element przewodu pokarmowego łączący gardło z żołądkiem. Zbudowany jest z błon oraz mięśni podłużnych i okrężnych, których skurcze umożliwiają transport pokarmu do żołądka.
- Żołądek– najszersza część przewodu pokarmowego. Jego budowa przypomina kształtem literę J, przy czym część pionowa to trzon żołądka, natomiast fragment ułożony bardziej poziomo to część odźwiernikowa. Znajduje się ona po lewej stronie jamy brzusznej. Miejsce, gdzie pokarm wpada do niego z przełyku, nazywane jest wpustem żołądka, natomiast na jego końcu znajduje się odźwiernik przechodzący w dwunastnicę.
- Jelito cienkie– ciągnie się od żołądka do jelita grubego. Dzieli się ono na trzy części:
- dwunastnicę – odcinek pierwszy, tuż pod żołądkiem, ma długość 25-30 cm, układa się łukowato w kształt litery C,
- jelito czcze,
- jelito kręte.
Jego błonę śluzową pokrywają kosmki i mikrokosmki jelitowe. Struktury te oraz fałdy okrężne znacząco zwiększają powierzchnię, na której treść pokarmowa jest trawiona i wchłaniana.
- Jelito grube – oddzielone od jelita grubego zastawką Bauhina. Dzieli się na trzy części:
- jelito ślepe,
- okrężnicę,
- odbytnicę.
Reklama
Długość przewodu pokarmowego
Przewód pokarmowy człowieka jest układem o skomplikowanej budowie i pełni wiele ważnych dla organizmu funkcji. Długość całego przewodu pokarmowego osoby dorosłej wynosi ok. 8 m. Większą jego część stanowią oczywiście same jelita, a przede wszystkim jelito cienkie, które ma od 4 do 6 m i jest odcinkiem zdecydowanie najdłuższym. Drugie co do długości jest jelito grube – ok. 1,5 m długości, następnie są:
- żołądek – 25-30 cm długości,
- przełyk – 25 cm,
- gardło – 13 cm.
Jeśli chodzi o żołądek, jest on również dość długim narządem, lecz w jego przypadku ważniejszą wartością jest pojemność, ponieważ to tam wpada z przełyku cała rozdrobniona treść pokarmowa. Warto więc zaznaczyć, że zdrowy żołądek dorosłego człowieka ma pojemność 1-3 l, a wartość ta może się zmieniać dzięki elastyczności narządu (żołądek ma zdolność rozciągania i kurczenia, zależnie od ilości spożywanego pokarmu).
Reklama
Funkcje przewodu pokarmowego
Mówiąc najogólniej, funkcją przewodu pokarmowego jest trawienie jedzenia. Jednak ze względu na jego złożoną budowę i podział na odrębne odcinki, zadania poszczególnych elementów różnią się, uzupełniając się wzajemnie.
I tak, funkcją jamy ustnej jest rozdrabnianie pokarmu, jego wstępna mechaniczna obróbka i zwilżanie go – mieszanie ze śliną i enzymami trawiennymi. Gardło – zbudowane głównie z mięśni poprzecznie prążkowanych, przesuwa rozdrobniony pokarm w stronę przełyku. Podobne zadanie spełnia przełyk. Jest on pozbawiony enzymów trawiennych, a jego rola ogranicza się do przesuwania pokarmu do żołądka dzięki kurczeniu i rozluźnianiu mięśni, z których jest zbudowany. Trawienie pokarmu (pomijając wstępny proces zachodzący w jamie ustnej) na dobre rozpoczyna się w żołądku.
Trzon żołądka magazynuje i trawi pokarm dzięki enzymom produkowanym przez jego błonę śluzową:
- kwas solny,
- podpuszczkę,
- pepsynę.
Błona mięśniowa żołądka z kolei odpowiedzialna jest za wytwarzanie ruchów perystaltycznych, dzięki którym treść pokarmowa jest rozcierana, mieszana z enzymami i przesuwana do dwunastnicy. W jelitach odbywa się dalszy ciąg trawienia i wchłaniania, co umożliwia ich ogromna powierzchnia oraz ilość produkowanych przez nie enzymów. Ostatni element przewodu – odbytnica – umożliwia wydalanie niestrawionych resztek pokarmu.
Reklama
Choroby przewodu pokarmowego
Anatomia człowieka to wielce skomplikowany system wielu odrębnych układów o złożonej strukturze. Długi na kilka metrów przewód pokarmowy jest jednym z nich. Jego rozmaite funkcje, podział na części oraz złożona budowa każdej z nich sprawiają, że jest on narażony na szereg dysfunkcji i nieprawidłowości.
Choroby przewodu pokarmowego dotyczą jego poszczególnych odcinków. Jeśli chodzi o jego górną część, do najczęstszych chorób należą:
- zapalenie przełyku,
- żylaki przełyku,
- zmiany nowotworowe.
Najpowszechniejsze choroby żołądka to:
- zapalenie błony śluzowej żołądka,
- zakażenie bakterią Helicobacter Pylori,
- dyspepsja,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- wrzody żołądka,
- nowotwór żołądka.
Najczęściej diagnozowane choroby jelit:
- przewlekłe zapalenie jelit,
- wrzodziejące zapalenie jelit,
- uchyłki jelita grubego,
- nowotwór jelita grubego,
- żylaki odbytu (hemoroidy).
Reklama
Jak oczyścić przewód pokarmowy?
Do powstawania chorób przewodu pokarmowego przyczynia się często zalegająca w nich treść pokarmowa, dlatego tak ważna dla jego prawidłowego funkcjonowania jest zdrowa dieta i oczyszczanie go z toksyn i rozdymających go gazów zgromadzonych w jelitach.
Jak oczyścić przewód pokarmowy? Przede wszystkim należy wprowadzić zdrowe nawyki żywieniowe, dostarczać organizmowi niewielkie ilości pokarmu w krótszych odstępach czasu. Warto również zwrócić uwagę na kaloryczność spożywanych produktów i łatwość ich wchłaniania. By treść pokarmowa nie zalegała w przewodzie zbyt długo, trzeba wybierać produkty lekkostrawne, jeść dużo warzyw, unikać potraw smażonych i tłustych.
Na przewód pokarmowy dobrze działają też niektóre zioła, jak mięta, rumianek, melisa. Działają one rozluźniająco, przeciwzapalnie, wspomagają trawienie, a ich regularne stosowanie zapobiega powstawaniu niektórych dolegliwości.
