Czym jest torebka stawowa?
Torebka stawowa to po łacinie capsula articularis. Stanowi strukturę łączącą powierzchnie stawowe kości, jest zatem swoistą osłoną dla stawu. Występuje w każdym stawie, czyli m.in. w stawie:
- kolanowym,
- skokowym,
- łokciowym,
- nadgarstkowym, itd.
Jak wygląda budowa torebki stawowej? Składają się na nią dwie warstwy: zewnętrzna i wewnętrzna. Tę pierwszą określa się jako włóknistą, ponieważ tworzy ją gruba i włóknista membrana, czyli błona włóknista. Wewnętrzna warstwa jest też nazywana maziową, składa się na nią cienka i delikatna błona maziowa.
Za co odpowiada torebka stawowa? Funkcje tej struktury mają związek z jej poszczególnymi warstwami. Błona włóknista jest zbudowana przede wszystkim z włókien kolagenowych, dzięki którym staw posiada taki, a nie inny zakres ruchu oraz może znieść określone obciążenia.
Z kolei gdyby nie błona maziowa, wypełniająca przestrzenie między kośćmi, nie byłoby zapewnionej właściwej przyczepności kości względem siebie oraz trudno byłoby wykonać jakikolwiek ruch bez tarcia kością o kość. Zdrowa torebka stawowa stanowi więc gwarant płynnego poruszania się oraz osłonę dla stawu.
Reklama
Objawy uszkodzenia torebki stawowej
Po czym można rozpoznać uszkodzenie torebki stawowej? Jednym z dominujących objawów dysfunkcji zlokalizowanej w torebce stawowej jest ból w obrębie danego stawu.
Uraz torebki stawowej manifestuje się także opuchlizną w uszkodzonej lokalizacji. Ponadto można zauważyć też zaczerwienienie, a nawet krwiaka wokół uszkodzonego stawu. Co więcej to miejsce może być wyraźnie ocieplone, a nawet gorączkować. Kolejnym symptomem, który może wskazywać np. na zapalenie torebki stawowej, czy innego rodzaju zaburzenie związane z tą strukturą, jest ograniczenie ruchu w stawie albo całkowita niezdolność do wykonywania ruchów w konkretnym stawie.
Ponadto charakterystyczną oznaką, że torebka stawowa została uszkodzona jest też wrażenie niestabilności oraz uciekania stawu. Niektóre osoby mówią o wyraźnie słyszalnym trzasku, który obwieszcza zerwanie torebki stawowej.
Im powyższe objawy są bardziej odczuwalne, tym prawdopodobnie poważniejszy uraz torebki stawowej.
Reklama
Uszkodzenia torebki stawowej
Uszkodzona torebka stawowa to uraz, który najczęściej dotyka takich stawów jak skokowy, kolanowy oraz ten umiejscowiony w kostce. Do tej dolegliwości dochodzi zwykle w wyniku uprawiania jakiegoś sportu lub bezpośredniego uderzenia w dany staw albo też upadku. Do naruszenia torebki stawowej dochodzi wówczas gdy zostanie przekroczony jej naturalny zakres rozciągliwości.
Wymienia się cztery rodzaje kontuzji, które najczęściej dotykają torebki stawowej.
- Naciągnięcie torebki stawowej – stanowi najlżejszy rodzaj urazu tej struktury; nie dochodzi tutaj do przerwania warstwy włóknistej torebki, a tylko do naciągnięcia; ból i opuchlizna nie są tak wyraźne, a zakres ruchu w stawie jedynie ograniczony; kontuzja zwykle mija po około 3 tygodniach.
- Pęknięcie torebki stawowej– to poważniejszy typ uszkodzenia, wyróżniający się rozerwaniem włókien kolagenowych; pęknięta torebka stawowawywołuje większy ból niż naciągnięcie jej włókien, sporą i szybko rosnącą opuchliznę oraz zdecydowanie mniejszą ruchomość w stawie. Powrót do pełnej sprawności może w tym przypadku zająć nawet do trzech miesięcy.
- Zerwana torebka stawowa– to najpoważniejszy rodzaj kontuzji, w wyniku którego dochodzi do całkowitego przerwania ciągłości włókien; charakteryzuje się tym, że ból i opuchlizna długo nie ustępują, a ruch w uszkodzonym stawie jest niemożliwy do wykonania.
- Zapalenie torebki stawowej – to uraz, który może się pojawić na każdym z wyżej wymienionych etapów lub niezależnie od nich; można go rozpoznać po bólu, obserwowanym w czasie bezruchu, czy w nocy oraz uczucia tarcia, bądź trzeszczenia w trakcie poruszania stawem.
Reklama
Leczenie uszkodzonej torebki stawowej
Co robić, gdy została uszkodzona torebka stawowa? Kostka, staw skokowy, kolanowy, łokciowy, czy każdy inny staw, który ulega kontuzji, należy odpowiednio zabezpieczyć. Chodzi o właściwe zapewnienie pierwszej pomocy.
Na czym ona polega? W pierwszej kolejności na unieruchomieniu kontuzjowanego stawu oraz na ochładzaniu go np. przy pomocy torebek z lodem zawiniętych w ręcznik lub specjalistycznych żeli schładzających z apteki, przykładanych co 2-3 godziny. Dalej należy unieruchomić staw np. przy pomocy elastycznego bandaża, a następnie umieścić staw powyżej poziomu serca.
Po zastosowaniu takiego doraźnego postępowania warto udać się do ortopedy, by ocenił ewentualny stopień uszkodzenia torebki stawowej i wprowadził dalsze zalecenia lecznicze. Lekarz prawdopodobnie najpierw zleci wykonanie zdjęcia rentgenowskiego lub badania ultrasonograficznego, a na podstawie wyników tych analiz zaordynuje kurację.
W lżejszych przypadkach, takich jak naciągnięcie, czy mniejsze naderwanie torebki stawowej, zazwyczaj właściwe jest przedłużenie postępowania realizowanego w ramach udzielania pierwszej pomocy oraz aplikacja leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Niekiedy konieczne będzie założenie specjalistycznej opaski, ortezy lub gipsu na uszkodzony staw. Zerwana torebka stawowa w kostce lub w innym stawie może się wiązać z koniecznością przeprowadzenia operacji, polegającej na zszyciu torebki stawowej i więzadeł.
Reklama
Regeneracja torebki stawowej
Czy torebka stawowa się regeneruje? Wszystko zależy od szybkości udzielenia pierwszej pomocy po urazie, przeprowadzeniu skutecznego leczenia kontuzji oraz jakości i odpowiednio długo trwającej rehabilitacji.
W ramach rehabilitacji warto realizować zabiegi fizykoterapeutyczne, które wykazują także działanie lecznicze. Mowa tutaj przede wszystkim o krioterapii i jonoforezie, które mają właściwości przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Ponadto dobrze jest korzystać z takich naprawczych zabiegów jak ultradźwięki, magnetoterapia i laseroterapia. Poza tym w zależności od tego czy została uszkodzona torebka stawowa w stopie, kolanie, nadgarstku, czy palcu i w jakim stopniu, lekarz lub fizjoterapeuta dobiera odpowiednie ćwiczenia mające m.in. wzmocnić mięśnie, rozciągnąć je, czy polepszyć stabilizację stawu. Niekiedy stosuje się także masaż tkanek miękkich, kinesiotaping i terapię manualną.
Właściwa terapia oraz rehabilitacja są bardzo istotne, ponieważ kiedy tych elementów zabraknie, bądź nie będą one przeprowadzone w sposób prawidłowy, czasem dochodzi do powikłań po uszkodzeniu torebki stawowej. Wśród nich można wyliczyć m.in. niestabilność stawu, zmiany zwyrodnieniowe w jego obrębie, czy zapalenia pochewek ścięgnistych mięśni.
