Jak wygląda śluz w kale? Czy jego kolor ma znaczenie?
U osób zdrowych śluz w kale jest przeźroczysty i niezbyt gęsty, występuje też w niewielkich ilościach. Nie pieni się, a w jego strukturze nie są widoczne żadne przebarwienia czy drobiny.
Bezbarwny śluz w kale zazwyczaj stanowi zjawisko czysto fizjologiczne. Pewne ilości wydzieliny są bowiem produkowane na co dzień przez tak zwane komórki kubkowe, których duże nagromadzenie znajduje się zwłaszcza w krańcowym odcinku jelita grubego.
Rolą śluzu jest między innymi usprawnianie pasażu treści pokarmowych w układzie trawiennym. Nawilżając masę kałową, ułatwia on jej przesuwanie w stronę odbytu. Pełni też funkcje ochronne, zabezpieczając jelita przed działaniem kwasów żołądkowych.
To, jak wygląda śluz z kale, zależy jednak od stanu zdrowia. O ile ten fizjologiczny jest przeźroczysty, skąpy i dość rzadki, o tyle w różnych stanach chorobowych wydzielina może wyraźnie zmieniać postać.
Duże znaczenie w diagnostyce problemów zdrowotnych ma jego kolor. Szczególnie niepokojącym objawem jest śluz, w którym wyraźnie widoczna jest krew. Ma on wówczas barwę czerwoną, różową lub brunatną.
Nieprawidłowy jest też śluz galaretowaty, pieniący się, ropny, gęsty i obfity.
Co oznacza kolor śluzu w kale?
Czy śluz w kale jest groźny? Sam w sobie nie, natomiast niebezpieczne mogą być schorzenia i zaburzenia, które stanowią przyczynę jego występowania, zazwyczaj mające charakter gastrologiczny, ale nie tylko.
O czym może świadczyć obecność patologicznej wydzieliny w stolcu? Wśród możliwych przyczyn wymienić można między innymi owsicę, zespół jelita drażliwego, różnego rodzaju stany zapalne, a nawet choroby nowotworowe.
Biały śluz w kale często jest jedną z klinicznych manifestacji zespołu jelita drażliwego. Jest to przewlekła choroba czynnościowa, objawiająca się poprzez nawracające bóle brzucha i zmianę częstości oraz konsystencji wypróżnień.
Jej etiologia nie jest do końca poznana, a wiele przypadków określanych jest mianem idiopatycznych. Podejrzewa się jednak, że główną przyczynę stanowią zaburzenia na linii jelita-mózg.
Jeżeli w stolcu widoczne są maleńkie drobiny i to one sprawiają, że śluz ma barwę zbliżoną do białej, można podejrzewać, że przyczyną jest owsica. Pod pojęciem tym kryje się schorzenie wywoływane przez owsiki, niewielkie pasożyty z grupy nicieni, bytujące wyłącznie w organizmie ludzkim.
Ze szczególnym upodobaniem kolonizują one dolne partie przewodu pokarmowego, a więc miejsce gdzie dochodzi do ostatecznego formowania stolców.
Ciała dojrzałych owsików przypominają nitki i to właśnie one mogą być widoczne w kale, zarówno u pacjentów nieleczonych, jak też po podaniu leku przeciwpasożytniczego, gdy następuje usuwanie unieruchomionych robaków z organizmu.
Żółty śluz w kale może być objawem licznych schorzeń, wśród których wymienić można między innymi chorobę Leśniowskiego-Crohna. Istotą tego schorzenia są przewlekłe zapalenie różnych odcinków przewodu pokarmowego.
Wyraźnie żółte zabarwienie śluzu w kale utrzymuje się też przy schorzeniach trzustki, zwłaszcza o podłożu zapalnym. Inną możliwą przyczyną są zaburzenia gospodarki cholesterolowej. Możliwe też, że żółte zabarwienie jest związane z obecnością ropy, co świadczy o rozwoju infekcji bakteryjnej.
Ale należy również pamiętać, że przyczyna nietypowego zabarwienia może być banalna i niegroźna. Żółty, a wręcz pomarańczowy śluz bywa manifestacją diety bogatej w produkty zawierające duże ilości naturalnych barwników, takich jak kurkumina (przyprawy stosowane do przygotowywania m.in. curry) czy karoten (marchew, czerwona papryka, pomidor).
Śluz podbarwiony krwią (różowy, czerwony, bordowy) może się pojawić z rozlicznych powodów. Wymienić w tym kontekście można między innymi:
- hemoroidy, szczególnie powiększające się ponad stan fizjologiczny guzki krwawnicze ulokowane w odbycie;
- inne schorzenia odbytu, takie jak między innymi szczelina;
- ostre stany zapalne układu pokarmowego;
- choroby nowotworowe, takie jak rak jelita grubego.
Reklama
Przyczyny śluzu w kale
Bezpośrednią przyczyną występowania większych ilości śluzu w kale jest pobudzenie mechanizmów odpowiedzialnych za jego produkcję.
Należy wiedzieć, że jednym z czynników stymulujących wytwarzanie wydzieliny jelitowej, jest cytokina prozapalna (interleukina IL-4), czyli specjalny związek wytwarzany przez komórki należące do układu odpornościowego, w tym leukocyty Th2, bazofile i mastocyty.
W różnego typu stanach chorobowych jej stężenie w organizmie wzrasta, wskutek czego nasilona jest też produkcja śluzu w jelitach.
Inne czynniki mogą wpływać na zabarwienie wydzieliny (o czym była mowa powyżej), a także jej konsystencję i objętość.
Przykładowo, jeśli jest ona gęsta i obfita, może to świadczyć o problemach z wypróżnianiem się i zaleganiu dużych ilości mas kałowych przez dłuższy czas w jelitach. Zaparcia te mogą zaś mieć bardzo zróżnicowane podłoże, od czynnościowego, po nowotworowe.
Gdy zaś wydzielina jest wyjątkowo gęsta i lepka, przyczynę może stanowić mukowiscydoza – groźne schorzenie genetyczne, w przebiegu którego organizm produkuje ogromne ilości śluzu, oblepiającego narządy wewnętrzne i upośledzającego ich działanie.
W diagnostyce różnicowej należy też zwracać uwagę na okoliczności pojawienia się nieprawidłowości. Częstym przypadkiem jest na przykład śluz w kale w ciąży. Może się on wiązać z różnego typu infekcjami ginekologicznymi, ale też przewlekłymi zaparciami występującymi w tym okresie życia.
Reasumując, do najczęstszych przyczyn występowania nieprawidłowego śluzu w stolcu należą:
- zespół jelita drażliwego i często związana z nim nerwica;
- zakażenia wywołane przez pasożyty, w tym owsica;
- przewlekłe biegunki oraz zaparcia;
- hemoroidy, przetoki oraz szczelina odbytu;
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego;
- choroba Leśniowskiego-Crohna;
- mukowiscydoza;
- nietolerancje i alergie pokarmowe, w tym na przykład celiakia;
- choroby zapalne trzustki;
- zaburzenia wchłaniania pokarmów;
- nieprawidłowa gospodarka lipidowa;
- infekcje układu pokarmowego: bakteryjne, wirusowe, czy powodowane przez grzyby;
- nowotwory układu pokarmowego, w tym rak jelita;
- stosowanie różnego typu leków, w tym na przykład na zakażenie bakteriami Helicobacter pylori;
- specyficzna dieta, zawierająca różnego typu barwniki, ale też siemię lniane, czy składniki wpływające negatywnie na stan trzustki oraz profil lipidowy.
Reklama
Śluz w kale a objawy towarzyszące
Pojawieniu się śluzu w kale mogą towarzyszyć rozliczne objawy towarzyszące i to one w dużej mierze są pomocne w diagnostyce określonych schorzeń i zaburzeń.
Nie sposób w tym miejscu omówić wszystkie wspomniane przypadki, ale można wspomnieć o kilku typowych sytuacjach.
Przykładowo, w owsicy, oprócz białawego śluzu będącego konsekwencją zalegania owsików bądź oczyszczania się organizmu z tych pasożytów, występują też m.in. silny świąd odbytu oraz możliwe miejscowe rany, a także problemy z koncentracją, rozdrażnienie, czy zaburzenia snu.
Przy powiększonych hemoroidach pojawia się pieczenie odbytu, świąd, uczucie niepełnego wypróżnienia, czy wyraźne pogorszenie nastroju.
Zespół drażliwego jelita objawia się z kolei poprzez ból podbrzusza, wzdęcia, zaparcia. Natomiast w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna wystąpić mogą gorączka, osłabienie, niedokrwistość, biegunki, czy zmniejszenie masy ciała.
Reklama
Czy śluz w kale u dzieci powinien niepokoić?
Śluz w kale u dziecka, podobnie jak u osób dorosłych, powinien w niewielkich ilościach występować fizjologicznie – wówczas stanowi dowód prawidłowej pracy jelit i nie powinien stanowić powodu do niepokoju.
Są jednak sytuacje, gdy wskazana jest porada lekarska i ewentualne wykonanie badań oraz poddanie się leczeniu.
W przypadku najmłodszych pacjentów można wstępnie wykluczyć część dolegliwości dotykających osoby dorosłe, inne natomiast schorzenia są typowe właśnie dla najmłodszych grup wiekowych.
Dobrym tego przykładem jest wspomniana wcześniej owsica. Choroba ta dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, od 3 do 7 lat. Ma to związek ze sposobem transmisji pasożytów oraz charakterem interakcji społecznych.
Robaki są przenoszone przeważnie poprzez brudne ręce umieszczane w jamie ustnej, a sprzyja temu duże zagęszczenie i bliskość potencjalnych nosicieli w takich miejscach, jak przedszkola czy szkoły.
Choroba ta jest nieprzyjemna i dla wielu osób wstydliwa, ale szczęśliwie stosunkowo łatwa w leczeniu przyczynowym, pod warunkiem, że zostanie wdrożone odpowiednie leczenie.
Galaretowaty śluz w stolcu u dziecka często jest objawem różnego typu reakcji alergicznych oraz nietolerancji pokarmowych, które objawiają się w pierwszych latach życia. Szczególnym przypadkiem jest celiakia, będąca skrajną postacią nietolerancji glutenu, ale są też bardziej prozaiczne reakcje, na przykład na białka zawarte w mleku, jajkach, orzechach, kakao.
Śluz i krew w kale u dziecka mogą mieć związek ze schorzeniem proktologicznym, jakim jest szczelina odbytu, czyli bolesna ale niezbyt groźna rana błony śluzowej krańcowego odcinka układu pokarmowego.
Inną możliwą przyczyną są niektóre infekcje bakteryjne, których objawem może być także gorączka, czy ból brzucha.
Śluz w kale u noworodków i niemowląt
Rozrzedzony śluz w kale niemowlaka często jest objawem zakażenia rotawirusami. Patogeny te doprowadzają do ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego u dzieci, powodując bardzo silne biegunki.
Są one niezwykle niebezpieczne, grożą bowiem skrajnym odwodnieniem. Kupa dziecka jest wówczas wodnista i cuchnąca, może mieć zielone zabarwienie, zaś w badaniach laboratoryjnych stolca pojawiają się leukocyty, czyli białe krwinki, stanowiące ważne ogniwo w reakcji odpornościowej organizmu.
Rotawirusy są bardzo zaraźliwe. Należy jednak podkreślić, że od 2021 roku obowiązkowe jest w Polsce szczepienie przeciw rotawirusom, można więc spodziewać się spadku liczby zachorowań.
Niefizjologiczny śluz w kale niemowlaka karmionego piersią może być reakcją alergiczną na składniki pokarmowe przyjmowane przez matkę – najczęściej przyczyną okazuje się mleko krowie.
Jeśli znajduje się ono w diecie kobiety, powinno zostać wyeliminowane przynajmniej na dwa tygodnie, po czym należy ocenić, czy wpłynęło to na wypróżnienia dziecka.
Dodatkowo, po szóstym miesiącu życia nadmierny śluz w stolcu niemowlaka może być związany z rozszerzaniem diety dziecka o nowe składniki. W tym właśnie czasie mogą się ujawniać różnego typu alergie oraz nietolerancje pokarmowe.
Reklama
Jak leczyć śluz w kale?
Jak leczyć schorzenia objawiające się patologicznym śluzem w kale? Wszystko zależy od konkretnej jednostki chorobowej. Na początek pacjent powinien skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który zaleci dodatkowe wizyty z odpowiednim specjalistą.
Przykładowo, owsicę jest w stanie zdiagnozować lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, on też może wypisać receptę na leki przeciwpasożytnicze.
Z uwagi na fakt, że wiele osób wstydzi się zgłaszać z objawami tej choroby do przychodni, warto pamiętać, że kupić można w aptekach skuteczne leki dostępne bez recepty, pozwalające w krótkim czasie pozbyć się owsików z przewodu pokarmowego.
Jedyną tego typu substancją leczniczą jest pyrantel. Jest to organiczny związek chemiczny, którego działanie polega na porażaniu mięśni owsików. Dzięki temu zostają one unieruchomione, a następnie za pomocą naturalnych ruchów perystaltycznych jelit są wydalane z organizmu.
Ponieważ lek działa jedynie na dojrzałe i rozwijające się osobniki, a nie jest skuteczny wobec larw, po przyjęciu jednorazowej dawki preparatu, kurację należy w takiej samej dawce powtórzyć pod 2-3 tygodniach.
Daje to gwarancję, że unieszkodliwione zostaną również młode pasożyty, które wcześniej występowały w postaci larwalnej. Pyrantel dostępny jest w tabletkach (od 6 lat) i syropie (od 2 lat.).
