Co to jest śluzówka nosa? Gdzie jest umiejscowiona i jaką pełni rolę?
Często słyszy się o problemach związanych ze śluzówką - jej przesuszeniu i innych dolegliwościach.
Nos jest narządem narażonym na ciągłe działanie czynników zewnętrznych, ponieważ to głównie przez niego do dróg oddechowych dostaje się powietrze wraz ze wszystkimi obecnymi w nim zanieczyszczeniami i substancjami.
Śluzówka nosa pokrywa całe wewnętrzne ściany przewodów nosowych, więc wpadające do nich powietrze ma z nią bezpośredni kontakt.
Najważniejszą funkcją błony śluzowej jest więc funkcja ochronna. Stanowi ona naturalną barierę, która chroni narząd przed szkodliwym działaniem wszelkich czynników zewnętrznych.
Reklama
Uszkodzona śluzówka nosa. Czy ma związek z chorobą?
Podrażniona lub uszkodzona śluzówka nosa to częsta dolegliwość, która może mieć bardzo różne podłoża - od zupełnie błahych po poważniejsze stany chorobowe.
Najczęstszą przyczyną zaburzeń jest nieżyt nosa związany z infekcją wirusową, w tym ze zwyczajnym przeziębieniem. W jego przebiegu śluzówka może być:
- opuchnięta,
- przekrwiona,
- czerwona,
- bolesna.
Ból śluzówki nosa może oznaczać jej zwykłe podrażnienie, ale też stany takie jak:
- zapalenie (wirusowe lub bakteryjne),
- odwarstwienie,
- przerost,
- zanik,
- owrzodzenie.
Objawów z nimi związanych nie można lekceważyć, ponieważ śluzówka nosa narażona jest też na poważne choroby, takie jak rak, które początkowo nie dają charakterystycznych objawów i mogą być mylone ze stanem zapalnym czy nadżerką.
Zniszczona śluzówka nosa, jej przekrwienie czy obrzęk wymagają więc konsultacji z lekarzem (najlepiej specjalistą laryngologiem), a niekiedy też przeprowadzenia odpowiednich badań, np. cytologii śluzówki.
Niepokojącymi symptomami są też brak powonienia czy trudności z oddychaniem. Jedną z diagnozowanych chorób jest też naczynioruchowe zapalenie śluzówki nosa, oznaczone symbolem J30.0 w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10.
Często wiąże się ono z obrzękiem i podrażnieniem, a polega na zakłóceniach regulacji nerwowej zlokalizowanych w niej naczyń krwionośnych, o nieznanym podłożu. Wszelkie przewlekłe stany patologiczne wymagają leczenia, by nie doszło do groźnych powikłań.
Reklama
Przyczyny wysuszonej śluzówki nosa
Sucha śluzówka nosa to powszechna dolegliwość dotykająca pacjentów w różnym wieku i różnej płci. Dlaczego śluzówka nosa bywa wysuszona? Jakie są najczęstsze przyczyny takiego stanu?
Może być on skutkiem ogólnego niedostatecznego nawodnienia organizmu lub nadmiernej suchości środowiska zewnętrznego (niska wilgotność powietrza, zbyt wysoka temperatura itd.). Przesuszona śluzówka nosa bywa też powikłaniem po takich infekcjach jak przeziębienie, zapalenie zatok czy covid.
Wyschnięta śluzówka może występować po stosowaniu niektórych leków, w tym kropli do nosa czy leków moczopędnych przyczyniających się do ogólnego spadku nawodnienia organizmu. Stan taki zwykle ustępuje samoistnie po odstawieniu środków go wywołujących.
Bardzo wysuszona śluzówka nosa bywa niekiedy objawem poważniejszej choroby. Jeśli przez dłuższy czas nie wraca do swojego zdrowego stanu, należy skontaktować się z lekarzem.
Przyczyną suchej śluzówki nosa i jej podrażnienia może być zażywanie tabaki lub innych używek donosowych. Jeśli nie towarzyszą temu objawy przeziębienia, stanowi to jasny sygnał o szkodliwości stosowania tego rodzaju środków.
Sucha śluzówka nosa to także częsty problem kobiet w ciąży. Wysuszone przewody nosowe mogą też towarzyszyć ciążowemu zapaleniu błony śluzowej nosa, którego leczenie należy zawsze uzgodnić z lekarzem prowadzącym.
Reklama
Objawy wysuszonej śluzówki nosa
Podrażniona i wysuszona śluzówka nosa zwykle daje dość wyraźne objawy, które bywają dokuczliwe. Wśród nich najczęstszymi są:
- pieczenie i nadwrażliwość - śluzówka staje się bolesna, co jest szczególnie odczuwalne podczas czyszczenia nosa, głębokiego oddychania, dotykania;
- obrzęk - suchość bywa przyczyną nabrzmiałej i czerwonej śluzówki nosa, a jej opuchnięcie skutkuje utrudnionym oddychaniem i uczuciem zatkanego nosa;
- krwawienia - osłabienie i pękanie naczyń krwionośnych bywa objawem uszkodzenia śluzówki nosa, które powstaje np. w wyniku nadmiernego przesuszenia i znacznego osłabienia odporności błony śluzowej;
- brak węchu - w błonie śluzowej zlokalizowane są połączenia nerwowe odpowiedzialne za przekazywanie bodźców węchowych; ich uszkodzenie może prowadzić do czasowego upośledzenia tej funkcji.
Wysuszona śluzówka nosa daje podobne objawy u dziecka, dlatego zaobserwowanie wymienionych symptomów powinno zostać skonsultowane z lekarzem.
Stan taki powoduje spadek odporności błony śluzowej, a należy pamiętać, że dzieci szczególnie narażone są na rozmaite infekcje górnych dróg oddechowych.
Reklama
Jak nawilżyć śluzówkę nosa domowymi sposobami?
Nadmierne przesuszenie śluzówki nosa upośledza jej funkcje ochronne, dlatego warto wiedzieć, jak ją nawilżyć (u dziecka lub osoby dorosłej) i czy istnieją jakieś domowe sposoby rozwiązujące ten problem.
Jedną z częściej stosowanych metod jest aplikowanie do nosa wody morskiej, która oczyszcza przewody nosowe, rozrzedza zalegającą w nich wydzielinę i wykazuje właściwości nawilżające.
Czym jeszcze można nawilżyć śluzówkę nosa? Preparaty o takim przeznaczeniu mają postać:
- kropli nawilżających do nosa - zawierających substancje zdolne do podnoszenia i wyrównywania poziomu nawodnienia błony śluzowej;
- żeli - dzięki swej gęstej konsystencji żele nawilżające długo utrzymują się na błonie śluzowej i długo na nią działają;
- zawiesin do inhalacji - inhalacja z samej soli fizjologicznej może przynieść dobre rezultaty i skutecznie nawilżyć śluzówkę.
Co jeszcze nawilża śluzówkę nosa? Aby poziom jej nawodnienia był wystarczający, warto zadbać o nawilżenie powietrza w sypialni i pomieszczeniach, w których przebywa się w ciągu dnia. To czynnik niezbędny, by utrzymać długotrwały efekt.
Jeśli nawilżanie śluzówki nosa domowymi sposobami nie daje spodziewanych rezultatów, problem należy skonsultować z lekarzem rodzinnym lub laryngologiem.
Reklama
Jak odbudować śluzówkę nosa?
Czy śluzówka nosa w ogóle się regeneruje? Jak długo trwa jej odbudowa? Wymienione sposoby i preparaty do nawilżania śluzówki nosa często wykazują też właściwości regeneracyjne. Przypomnijmy, że nadmierna suchość obniża odporność błony śluzowej i prowadzi do jej uszkodzeń.
Jak zatem odbudować śluzówkę nosa, kiedy jest ona zniszczona i wymaga regeneracji? Nawilżenie jest absolutnie niezbędne, by procesy gojenia przebiegały prawidłowo, a ich efekty były zadowalające.
Oprócz środków nawilżających warto jednak zastosować substancje, które przyspieszą gojenie i stworzą na powierzchni błony śluzowej swego rodzaju barierę ochronną.
Sprawdzić mogą się np. niektóre oleje roślinne. Aplikowane miejscowo na otworów nosowych, stanowią naturalną wyściółkę, podnosząc odporność śluzówki.
Jak odbudować śluzówkę nosa u dziecka? U najmłodszych również można zastosować naturalne preparaty roślinne, jednak przed ich użyciem warto skonsultować się z pediatrą.
Niektóre produkty, które są bezpieczne dla dorosłych pacjentów, u dzieci mogą wywoływać reakcje alergiczne, działać podrażniająco lub powodować inne niepożądane efekty.
Śluzówka nosa u dzieci bywa uszkadzana mechanicznie, ponieważ maluchy mają skłonność do wkładania palców w otwory nosowe, dłubania, drapania itd. Aby ją zregenerować, należy zachować czujność i nie dopuścić do mechanicznego przerywania błony, które dodatkowo naraża ją na szkodliwe działanie drobnoustrojów.
Śluzówka nosa dość łatwo się regeneruje, a czas gojenia zależy od przyczyny uszkodzeń i ich rozległości.
Reklama
Leki na śluzówkę nosa
Jak leczyć wysuszoną śluzówkę nosa, której towarzyszy obrzęk lub zapalenie? Jeśli domowe sposoby i naturalne produkty okazują się nieskuteczne, konieczne bywa zastosowanie leków nawilżających i regenerujących śluzówkę nosa.
Przeważnie mają one postać:
- kropli - należy jednak pamiętać, że leki (spray lub krople) obkurczające śluzówkę mogą ją dodatkowo wysuszać; przy nadmiernej suchości lub podrażnieniu zaleca się stosowanie kropli nawilżających, regenerujących i odbudowujących;
- maści - maść na śluzówkę nosa (suchą lub uszkodzoną) działa długotrwale dzięki swej konsystencji i tworzy dodatkową powierzchnię ochronną;
- żeli w formie sprayu - żele nawilżające śluzówkę nosa są dość gęste, więc nie spływają z niej zbyt szybko, wydłużając działanie zawartych substancji; forma sprayu natomiast ułatwia równomierne aplikowane preparatu na całe wnętrze otworów nosowych.
Takie preparaty, oprócz właściwości nawilżających, często wykazują też działanie odbudowujące i przyspieszają gojenie uszkodzeń. Swoją skuteczność zawdzięczają zawartym w nich substancjom, takim jak dekspantenol.
Wiele leków na suchą śluzówkę nosa dostępnych jest bez recepty, jednak należy używać ich zgodnie z zaleceniami producenta. Regularne stosowanie zwykle pomaga rozwiązać problem, jeśli jednak leczenie nie przynosi rezultatów, należy udać się do lekarza.
