Poznaj najlepsze zamienniki jajek w kuchni. Kliknij i sprawdź 👈🥚
Poznaj najlepsze zamienniki jajek w kuchni. Kliknij i sprawdź 👈🥚
Poznaj najlepsze zamienniki jajek w kuchni. Kliknij i sprawdź 👈🥚

Śniadanie dla cukrzyka - przepisy dla diabetyków typu 1 i 2 oraz przykładowy jadłospis

Śniadanie dla cukrzyka opiera się na zasadach zdrowej, zbilansowanej diety. Wbrew pozorom, może być smaczne i oryginalne. Na talerzu królują warzywa, nie brakuje owoców, produktów pełnoziarnistych i źródeł wartościowego białka. Ograniczenia dotyczą głównie cukrów prostych, dodanych i wolnych. Przedstawiamy zalecenia czołowych towarzystw diabetologicznych i przytaczamy przepisy zalecane przez ekspertów.
Badanie poziomu cukru
Źródło: 123RF
W skrócie
  • Ministerstwo Zdrowia zaleca cukrzykom komponować śniadania zgodnie z zasadami Talerza Zdrowego Żywienia.
  • Warto przygotowywać umiarkowane porcje i pamiętać o kontroli przyjmowanych węglowodanów – w każdym posiłku i całej diecie.
  • Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca jeść powoli, regularnie i nie zapominać o śniadaniach.
Spis treści

Reklama

Co na śniadanie dla cukrzyka?

Co jeść na śniadanie przy cukrzycy? Które produkty ograniczać? Zaleca się:

  • białe pieczywo zastąpić pieczywem pełnoziarnistym; do przyrządzania posiłków używać mąki pełnoziarnistej zamiast rafinowanej (jak np. biała pszenna);
  • dżemy i marmolady zastąpić bananem (rozgniecionym lub siekanym), niskotłuszczowym serem, twarożkiem z krojonymi daktylami lub masłem orzechowym (bez soli, cukru i oleju palmowego);
  • masło w diecie cukrzycowej zamienić na olej roślinny (np. rzepakowy) i oliwę z oliwek lub miękką margarynę;
  • uważnie czytać etykiety – zwracając szczególną uwagę na zawartość węglowodanów (zwłaszcza węglowodanów prostych, dodanych i cukrów wolnych) oraz niezdrowych tłuszczów;
  • rogaliki, ciastka i babeczki na śniadaniu dla cukrzyka powinny pojawiać się tylko sporadycznie.

Wbrew obiegowym opiniom, osoby z cukrzycą mogą jeść jajka. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ) wśród produktów zalecanych wymienia nie tylko jajka gotowane na miękko, na twardo i w koszulkach, ale również jajecznicę i omlet – smażone bez tłuszczu lub na niewielkiej ilości. To dobre źródła pełnowartościowego białka, kwasów omega-3, lecytyny, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach i składników mineralnych.

Na śniadanie cukrzyka nie należy podawać jajek z majonezem i smażonych na dużej ilości tłuszczu, zwłaszcza na maśle, boczku, smalcu lub słoninie. Niewskazane są również oleje tropikalne (palmowy, kokosowy) i margaryny twarde.

Reklama

Śniadanie dla cukrzyka typu 2

Według aktualnych wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (2023), osoby z cukrzycą powinny:

  • stosować się do zasad zdrowej zbilansowanej diety,
  • kontrolować wielkość porcji i ilość spożywanych węglowodanów,
  • ograniczać sól kuchenną – do 5 g dziennie (2300 mg sodu/dzień),
  • przestrzegać regularnego spożywania posiłków, w tym śniadania.

Przygotowując śniadanie dla cukrzyka typu 2, warto mieć na uwadze, że głównym celem leczenia – obok kontroli metabolicznej choroby – jest uzyskanie i utrzymanie odpowiedniej masy ciała. Dlatego bardzo istotna jest całkowita kaloryczność diety, ustalana indywidualnie, stosownie do wieku, trybu życia, aktualnej wagi.

Co na śniadanie dla cukrzyka typu 2? Crostini z pełnoziarnistej bagietki, warzyw i szynki – propozycja dla wszystkich domowników. NCEŻ osobom z cukrzycą zaleca chude wędliny, najlepiej domowe: szynki gotowane, wędliny drobiowe i pieczony schab.

Crostini – składniki (4-5 porcji):

  • 1 bagietka pełnoziarnista (300 g)
  • 8 pomidorków koktajlowych
  • 1 czerwona papryka
  • 4 pieczarki
  • 1 plaster chudej szynki
  • 70 g ugotowanego szpinaku (odcedzonego i odciśniętego)
  • 2 cebule dymki
  • 75 g chudego sera dojrzewającego

Crostini na śniadanie dla diabetyka – przygotowanie:

  • Pomidorki, paprykę i pieczarki pokroić w plasterki, szynkę – w cienkie paski. Cebule posiekać.
  • Warzywa wstępnie zapiec na rozgrzanej patelni grillowej.
  • Bagietkę pokroić na 15-16 kromek (o grubości 1,5 cm). Zrumienić z obu stron na patelni grillowej.
  • Na kromkach ułożyć wszystkie dodatki i posypać tartym serem. Zapiekać, aż crostini lekko zbrązowieje. Podawać na gorąco.

Śniadanie dla cukrzyka typu 1

Dieta osób z dobrze wyrównaną cukrzycą typu 1 i prawidłową masą ciała jest mniej restrykcyjna niż w cukrzycy typu 2. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca unikać węglowodanów łatwo przyswajalnych i stosować się do ogólnych zasad zdrowego żywienia.

Podczas śniadania dla cukrzyka typu 1 istotna może być kolejność podawania żywności z różnych grup. Za korzystne uważa się spożywanie źródeł białka (takich jak warzywa, mięso i ryby) przed produktami skrobiowymi.

Eksperci NCEŻ i Medycyny Praktycznej proponują pierwsze śniadanie dla diabetyka o niskim indeksie glikemicznym, uzyskanym dzięki dodaniu produktów bogatych w błonnik. Kanapki z dwóch kromek chleba żytniego pełnoziarnistego z margaryną miękką można połączyć z sałatką z indyka, jogurtem niskotłuszczowym i herbatą.

Sałatka z indyka – przepis na śniadanie dla cukrzyka typu 1:

  • 20 g pieczonego udka indyka pokroić w kostkę i ułożyć na kilku liściach sałaty lodowej.
  • Dodać 5 krążków papryki czerwonej.
  • Skropić sokiem z cytryny i 1 łyżeczką oleju rzepakowego.
  • Udekorować zieloną pietruszką.

Uwzględniając zalecenia PTD (mięso przed produktami skrobiowymi), sałatkę z indykiem należy spożyć przed pieczywem pełnoziarnistym. Na zakończenie zdrowego śniadania dla cukrzyka typu 1 można podać mało dojrzałego banana – z zielonkawą skórką (dobre źródło skrobi opornej, która może poprawiać glikemię poposiłkową) i jogurt niskotłuszczowy.

NCEŻ zaleca spożywanie owoców z produktami dostarczającymi białko lub tłuszcz. Takie połączenie wydłuża czas trawienia, zapobiegając nagłym wzrostom poziomu glukozy i insuliny po posiłku.

Miłośnikom mniej wytrawnych śniadań poleca:

  • jogurt naturalny z garścią malin i garstką orzechów lub pestek;
  • pełnoziarniste naleśniki z twarożkiem i świeżymi brzoskwiniami.

Reklama

Drugie śniadanie dla cukrzyka

NCEŻ zaleca, aby podczas posiłków, również podczas drugiego śniadania dla cukrzyka, połowę talerza zajmowały warzywa i owoce (ok. 400g dziennie) w proporcji: 75 proc. warzyw i 25 proc. owoców.

Źródła węglowodanów w diecie (jak pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryże, makarony) powinny wchodzić w skład większości posiłków i zajmować 1/4 talerza. Zaleca się, by źródła białka (mięso, ryby, jajka, mleko, rośliny strączkowe) również zajmowały 25% talerza i stanowiły element każdego posiłku.

Wskazane są niskotłuszczowe produkty mleczne i chude mięsa, które 1-2 razy w tygodniu należy zastąpić rybami i minimum 1 raz w tygodniu nasionami roślin strączkowych.

Niewielkie ilości tłuszczu (nienasyconych kwasów tłuszczowych) powinny znaleźć się w każdym posiłku. Zalecane są m.in. oleje roślinne, a także orzechy, nasiona i pestki.

Na 2 śniadanie dla cukrzyka warto sięgnąć po umiarkowaną porcję sałatki z piersi kurczaka, dyni i rukoli. Można sięgnąć również po jajka z pieczarkami i szpinakiem.

Jajka z pieczarkami i szpinakiem – składniki dla 2 osób:

  • 125 g pieczarek portobello
  • 75 g pieczarek płaskich
  • 2 łyżeczki octu balsamicznego
  • 60 g liści młodego szpinaku
  • 2 jajka
  • 2 kromki chleba pełnoziarnistego na zakwasie (2 x 60 g)
  • 2 łyżeczki oliwy z oliwek

Drugie śniadanie dla cukrzyka – przygotowanie:

  • Pieczarki pokroić w grube plastry.
  • 1 łyżeczkę oliwy z oliwek rozgrzać na patelni z powłoką nieprzywierającą. Pieczarki podsmażać przez 5 minut, mieszając. Dodać ocet balsamiczny i podgrzewać jeszcze przez 2 minuty. Dodać szpinak, wymieszać, odcedzić.
  • Zrobić jajka sadzone – smażyć przez ok. 3 minuty na 1 łyżeczce oliwy z oliwek (na nieprzywierającej patelni).
  • Sałatkę wyłożyć na chleb pełnoziarnisty.
  • Każdą kromkę udekorować porcją sałatki z pieczarek i szpinaku. Na wierzch wyłożyć jajko. Doprawić świeżo mielonym czarnym pieprzem.

Czytaj również

Bibliografia

  • Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes, 2023;3(1):1–140.
  • Davies MJ, D'Alessio DA, Fradkin J, Kernan WN, Mathieu C, Mingrone G, Rossing P, Tsapas A, Wexler DJ, Buse JB. Management of Hyperglycemia in Type 2 Diabetes, 2018. A Consensus Report by the American Diabetes Association (ADA) and the European Association for the Study of Diabetes (EASD). Diabetes Care. 2018;41(12):2669-2701.
  • Papamichou D, Panagiotakos DB, Itsiopoulos C. Dietary patterns and management of type 2 diabetes: A systematic review of randomised clinical trials. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2019;29(6):531-543.
  • Diabetes Canada Clinical Practice Guidelines Expert Committee; Wharton S, Pedersen SD, Lau DCW, Sharma AM. Weight Management in Diabetes. Can J Diabetes. 2018;42 Suppl 1:S124-S129.
  • Gajewska D, Kęszycka P, Myszkowska-Ryciak J, Pałkowska-Goździk E, Lange E, Paśko P, Chłopicka J, Strączek K, Sińska B, Klupa T, Biegańska-Hensoldt S. Rekomendacje postępowania dietetycznego w cukrzycy. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Dietetyki 2017. Dietetyka. 2017;10:9-50.
  • Ganda OP, Gabbay RA. Joslin Diabetes Center Clinical Oversight Committee. Am J Manag Care. 2018;24(7 Spec No.):SP206-SP207.
  • Dąbrowski M. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2024, czyli ochrona sercowo-naczyniowo-nerkowa z metaboliką w tle. Lekarz POZ. 2024;1:1-11.
  • Diabetes UK. Recipe finder. Breakfast. https://www.diabetes.org.uk/living-with-diabetes/eating/recipes/recipe-search-results?meals_courses%5B0%5D=28&search=, [dostęp: 30.12.2024].
  • Diabetes UK. Healthy swaps: breakfast. https://www.diabetes.org.uk/living-with-diabetes/eating/healthy-swaps/healthy-swaps-breakfast, [dostęp: 30.12.2024].
  • Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ). Cukrzyca typu 2. https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2024/03/zalecenia_dietetycy_cukrzyca-typu-2.pdf, [dostęp: 30.12.2024].
  • Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEŻ). Cukrzyca typu 2 – zalecenia i jadłospis. https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/cukrzyca-typu-2-zalecenia-i-jadlospis-2/, [dostęp: 30.12.2024].
  • Ministerstwo Zdrowia. Jak przygotować świąteczne potrawy dla diabetyka? https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/talerz-zdrowego-zywienia, [dostęp: 30.12.2024].
  • Ministerstwo Zdrowia. Talerz zdrowego żywienia. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/talerz-zdrowego-zywienia, [dostęp: 30.12.2024].
  • Franz MJ, Boucher JL, Rutten-Ramos S, VanWormer JJ. Lifestyle weight-loss intervention outcomes in overweight and obese adults with type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials. J Acad Nutr Diet. 2015;115(9):1447-63.
  • Cichocka A. Przykładowy jadłospis chorego na cukrzycę. https://www.mp.pl/cukrzyca/dietaiwysilek/155852,przykladowy-jadlospis-chorego-na-cukrzyce, [dostęp: 30.12.2024].
  • Bell KJ, Smart CE, Steil GM, Brand-Miller JC, King B, Wolpert HA. Impact of fat, protein, and glycemic index on postprandial glucose control in type 1 diabetes: implications for intensive diabetes management in the continuous glucose monitoring era. Diabetes Care. 2015;38(6):1008-15.
  • Evert AB, Dennison M, Gardner CD, Garvey WT, Lau KHK, MacLeod J, Mitri J, Pereira RF, Rawlings K, Robinson S, Saslow L, Uelmen S, Urbanski PB, Yancy WS Jr. Nutrition Therapy for Adults With Diabetes or Prediabetes: A Consensus Report. Diabetes Care. 2019;42(5):731-754.
  • Evert AB, Boucher JL, Cypress M, Dunbar SA, Franz MJ, Mayer-Davis EJ, Neumiller JJ, Nwankwo R, Verdi CL, Urbanski P, Yancy WS Jr. Nutrition therapy recommendations for the management of adults with diabetes. Diabetes Care. 2014;37 Suppl 1:S120-43.
Andrzej Grzechowiak
Artykuł napisany przez
Andrzej Grzechowiak
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Żywienie w chorobie
Jak rozpisać dietę przed kolonoskopią? Których produktów unikać?
Woda stosowana w diecie przed badaniem kolonoskopijnym
Dieta w menopauzie - co jeść, a których produktów unikać? Przykładowe przepisy i jadłospis
Zdrowy talerz w diecie przy menopauzie
Obiad dla cukrzyka - co warto przygotować? Proste przepisy
Potrawa na obiad dla pacjenta z cukrzycą
Podobne artykuły
Produkty w diecie po usunięciu woreczka żółciowego
Dieta po usunięciu woreczka żółciowego - poznaj zasady żywienia i przykładowy jadłospis
Propozycja kolacji dla diabetyków
Szybkie przepisy na kolację dla cukrzyków. Co jeść?
Dieta przy kamicy żółciowej
Dieta przy kamicy żółciowej, czyli co jeść przy chorym woreczku. Przykładowy jadłospis i przepisy
Jaglanka to idealne śniadanie w diecie przy uchyłkach jelita grubego
Dieta przy uchyłkach jelita grubego - dowiedz się, co jeść, a które produkty są zakazane
Dieta przeciwzapalna przy łuszczycy
Dieta przy łuszczycy - jaką dietę stosować, co jeść, a czego unikać?

Reklama


Sonda
Sonda redakcyjna
Na jakie cechy preparatu na blizny zwracasz największą uwagę?
Contractubex