Czym jest ablacja endometrium?
W medycynie sam termin „ablacja” odnosi się do zabiegu polegającego na celowym uszkodzeniu tkanek przy pomocy czynników fizycznych lub chemicznych.
Dziedziny medycyny, w których obecnie wykorzystuje się tę metodę to nie tylko ginekologia, ale również:
- gastroenterologia,
- onkologia,
- laryngologia,
- kardiologia,
- okulistyka.
Ablacja endometrium to metoda leczenia nadmiernie obfitych miesiączek. Polega na usunięciu błony śluzowej macicy, czyli endometrium. W odróżnieniu do klasycznej operacji, ta metoda jest mało inwazyjna, nie pozostawia szwów ani też blizn. Zabieg może być przeprowadzony w znieczuleniu ogólnym, ale też w znieczuleniu miejscowym.
Może przebiegać na różne sposoby, w zależności od tego, którą technikę zastosuje specjalista.
Wyróżniamy takie metody jak ablacja:
- przezskórna wykorzystująca źródła energii cieplnej, np. przeprowadzona falami elektromagnetycznymi o spektrum mikrofal - to rodzaj ablacji termicznej, podczas której wykorzystuje się oddziaływanie promieniowania mikrofalowego na komórki. To małoinwazyjna metoda, która znajduje zastosowanie również w leczeniu nieoperacyjnych guzów, np. nerek czy wątroby, a także arytmii serca oraz neuromodulacji;
- krioablacja - wykorzystywanie niskich temperatur do pozbywania się przerośniętego endometrium. Temperatura spada tu do -100 st. Celsjusza, a cykl mrożenia trwa 5-7 minut. To, jak głęboko tkanki zostaną zamrożone, jest monitorowane przez USG przezbrzuszne;
- etanolem;
- laserem - trzy wiązki światła wypełniają jamę macicy i prowadzą do zniszczenia endometrium na głębokość około 7 mm. Cała procedura trwa około 7 minut.
Warto przyjrzeć się lepiej historii ablacji macicy. Histeroskopową technikę ablacji endometrium opisał w 1981 roku Goldrath. Taki zabieg przeprowadził przy użyciu lasera Nd-YAG.
Z uwagi na to, że koszty użycia lasera były wysokie, poszukiwano innych metod radzenia sobie z nadmiernie przerośniętym endometrium. Badacze DeCherney i Polan już dwa lata później, w 1983 roku przedstawili przez szyjkową resekcję endometrium.
Natomiast w 1989 roku Vancaillie przedstawił metodę ablacji endometrium za pomocą elektrody kulkowej. W latach 90. Testowano ablację z użyciem balonów termalnych.
Początek XXI wieku to natomiast okres, gdy analizowano zastosowanie mikrofal w leczeniu tej dolegliwości. W tej metodzie do jamy macicy wprowadza się promienniki mikrofal, które emitują energię cieplną. Temperatura tkanek wzrasta do 75-80 st. Celsjusza i prowadzi do denaturacji białek.
Reklama
Wskazania do ablacji endometrium
Istnieje kilka sytuacji, gdy lekarz zaleca pacjentce wykonanie takiego zabiegu.
Oto najczęstsze wskazania do ablacji endometrium:
- nawracające oraz nieprawidłowe krwawienia z macicy, które nie poddają się leczeniu zachowawczemu. W macicy nie może być innej patologii. Obraz mikroskopowy endometrium również powinien być prawidłowy;
- pojawiające się niezłośliwe rozrosty endometrium, które utrzymują się 3-6 miesięcy, pomimo podjętego leczenia hormonalnego;
- przedłużające się, niezwykle bolesne miesiączki, które nie reagują na leczenie hormonalne ani też przeciwzapalne.
Poza tym, istnieje wiele kryteriów, które pozwalają na ustalenie, czy konkretna pacjentka nadaje się do tego rodzaju zabiegu.
Reklama
Przeciwwskazania i skutki uboczne ablacji endometrium
Ablacja endometrium nie jest sposobem na to, by leczyć rozrosty albo raka endometrium. Poza tym, tego zabiegu nie należy traktować jako profilaktyki chorób endometrium. Ablacja nie zapobiega ich pojawieniu się.
Warto też zwrócić uwagę na związek pomiędzy ablacją endometrium a ciążą. Kobiety, które planują zajście w ciążę, powinny zrezygnować z tego typu zabiegu.
Ciąża po ablacji jest możliwa, jednak wiąże się z szeregiem poważnych powikłań. Dlatego wykonuje się ablację endometrium przed menopauzą albo w okresie po menopauzie.
Inne przeciwwskazania przy ablacji endometrium to:
- duże mięśniaki w macicy,
- polipy w macicy,
- wady anatomiczne,
- istotne powiększenie macicy,
- blizny w jamie macicy, np. po przeprowadzeniu cesarskiego cięcia.
Wśród skutków ubocznych ablacji wymienić należy:
- naruszenie wejścia do macicy,
- infekcje,
- krwawienie,
- oparzenia,
- przebicie macicy,
- skurcze,
- nudności,
- częstsze oddawanie moczu,
- ponowne narastanie endometrium wymagające powtórnego zabiegu.
Późne powikłania to również nawrót nieprawidłowych krwawień z macicy i zespół bólowy miednicy mniejszej. Tego typu problemy pojawiają się zwykle po 2 latach od operacji i zwykle mają związek z brakiem doszczętności operacji. Niekiedy takie dolegliwości mogą być powiązane z pojawieniem się ognisk gruczolistości śródmacicznej albo mięśniaków, które nie zostały rozpoznane przed podjęciem leczenia.
Jednocześnie trzeba pamiętać o tym, że skuteczność tego rodzaju zabiegów jest bardzo wysoka i - jak podaje Anna Sobczyk na łamach „Przeglądu Menopauzalnego” - stanowi ponad 80 proc. niezależnie od wykorzystanej metody.
Reklama
Zabieg ablacji endometrium. Czy jest możliwy “na życzenie”?
Zabiegi ablacji endometrium na życzenie można wykonać prywatnie. Jednak ostateczna decyzja należy tu do lekarza, który sprawdzi, czy pacjentka rzeczywiście powinna przejść taki zabieg.
Z ablacji endometrium może skorzystać pacjentka:
- z prawidłowym wynikiem badania histopatologicznego endometrium, który wyklucza rozrosty albo raka;
- z prawidłowym wynikiem cytologii;
- z prawidłową budową anatomiczną macicy, co można zbadać poprzez USG. Macica powinna mieć 6-10 cm;
- po okresie rozrodczym, najlepiej w czasie przed menopauzą - zabieg ablacji endometrium wykonuje się zazwyczaj u kobiet między 40 a 50 rokiem życia.
Przed zabiegiem należy zgłosić się na wcześniejszą konsultację. Istotne jest również wyleczenie ewentualnych stanów zapalnych pochwy.
Jeżeli pacjentka miesiączkuje, ablację endometrium wykonuje się w pierwszej fazie cyklu, zaraz po zakończeniu krwawienia. Histeroskopową ablację endometrium przeprowadza się między 6 a 9 dniem cyklu. Zabieg wykonywany jest w krótkim czasie, a po 2-3 godzinach obserwacji pacjentka wypisywana do domu.
Czy po ablacji endometrium wraca miesiączka?
Tak naprawdę wszystko zależy od indywidualnej sytuacji pacjentki. U około 1/3 kobiet miesiączka zanika całkowicie. Natomiast u pozostałych 2/3 pacjentek jest znacznie mniej obfita.
Ablacja nie stanowi gwarancji pełnego zaniknięcia miesiączek, jednak wiele kobiet zauważa znacznie mniejsze dolegliwości bólowe, które łączyły się z nadmiernym krwawieniem.
Skutki związane z tym, jak ablacja wpłynęła na funkcje organizmu związane z miesiączkowaniem, będą widoczne dopiero po kilku miesiącach. Jeżeli kobieta planuje ciążę, powinna powstrzymać się w okresie rozrodczym z korzystania z tego typu zabiegów. Lepiej ablację endometrium przeprowadzić przed menopauzą.
Szczegóły związane z tym, kiedy dla konkretnej kobiety będzie najlepszy moment na ablację, należy ustalić z lekarzem.
Reklama
Rekonwalescencja po ablacji endometrium
Jeżeli zabieg zostanie przeprowadzony bez komplikacji, pacjentka dojdzie do siebie jeszcze tego samego dnia. Wówczas będzie mogła wrócić do domu. Przez pierwsze dni po zabiegu mogą pojawić się u niej skurcze, przypominające bóle miesiączkowe, a także krwawienie, które może jej się skojarzyć z miesiączką. Kolejne 3-4 tygodnie to czas, gdy może borykać się z brązową, wodnistą wydzieliną.
Rekonwalescencja po ablacji endometrium powinna trwać przez cały ten czas i polegać na:
- stosowaniu środków higienicznych, podpasek, a nie tamponów;
- unikaniu zbliżeń intymnych.
To wszystko zabezpieczy kobietę przed ewentualnymi infekcjami. Nie ma natomiast przeciwwskazań związanych z prowadzeniem samochodu czy wykonywaniem ćwiczeń fizycznych. Wystarczy unikać tego przez pierwsze 24 godziny po zabiegu.
Zabieg jest procedurą względnie bezpieczną i bezbolesną (wykonywaną w znieczuleniu), dlatego kobieta może szybko wrócić do swoich codziennych aktywności.
Reklama
Cena ablacji endometrium
Koszty związane z wykonaniem ablacji endometrium prywatnie zależą przede wszystkim od metody, na jaką pacjenta się decyduje lub na którą wskazuje lekarz jako najbardziej bezpieczną i wskazana dla konkretnej pacjentki.
Zwykle ceny ablacji endometrium wahają się od kilkuset złotych do nawet kilkunastu tysięcy. Histeroskopowa ablacja endometrium to koszt około 5000 zł.
Histeroskopową ablację endometrium na NFZ również można wykonać. Mowa o tym w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Wówczas niezbędne jest skierowanie na zabieg. Termin takiego zabiegu może jednak istotnie się różnić od zabiegu prywatnego.
Reklama
Opinie o ablacji endometrium
Na temat ablacji endometrium narosło wiele mitów. Niektórzy twierdzą i dzielą się takimi spostrzeżeniami w Internecie, że zabieg przyczynia się do przybierania na wadze.
Warto podkreślić, że ablacja endometrium nie ma żadnego wpływu na reakcje hormonalne, a przez to również na wzrost wagi. Ponadto takie opinie o ablacji endometrium mogą mieć związek z tym, że zabieg wykonuje się u kobiet w wieku okołomenopauzalnym, kiedy to przybieranie na wadze jest częstym zjawiskiem.
Ma ono jednak związek z przekwitaniem, a nie zabiegiem.
Zanim pacjentka będzie mieć wykonany zabieg ablacji, musi zostać do niego zakwalifikowana. Taka kwalifikacja obejmuje również poszukiwanie przyczyn nadmiernych krwawień miesiączkowych - czasem mają one podłoże hormonalne i wystarczającym okazuje się przeprowadzenie leczenia hormonalnego, a nie ablacja endometrium.
Ablacja endometrium to sposób na to, by poprawić ogólną kondycję psychofizyczną kobiety doświadczającej nadmiernych krwawień. Jednak - z uwagi na ryzyko powikłań - najlepiej taki zabieg wykonać w okresie przedmenopauzalnym.
