Afty u dzieci - leczenie i domowe sposoby. Leki i preparaty?

Afty u dzieci, niemowlaka i noworodka 

Afty są niewielkimi owrzodzeniami w formie nadżerek występującymi miejscowo na błonie śluzowej jamy ustnej. Pojawiają się zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci, w tym u noworodków i niemowląt. Jednak afty u niemowlaka, czy noworodka są stosunkowo rzadkim zjawiskiem, ustępując miejsca pleśniawkom, które często mylone są z aftami, chociaż różnią się od siebie nie tylko wizualnie. Pleśniawki przyjmują postać małych białych kropek przypominających grudki ściętego mleka, a w większych skupiskach tworzą charakterystyczny nalot podobny do kożucha. Z kolei afty są niezbyt dużymi, owalnymi pęcherzykami, otoczonymi swoistą czerwoną obwódką. Co bardziej istotne, w przeciwieństwie do aft, pleśniawki są rodzajem infekcji błony śluzowej jamy ustnej, do której dochodzi w wyniku zakażenia grzybami. Rozwojowi pleśniawek sprzyja więc bardziej zasadowe środowisko w buzi maluszka, które zmienia się wraz z wiekiem, chociażby ze względu na dołączenie do diety dziecka innych pokarmów niż mleko. Zmiana odczynu pH z zasadowego na kwaśny stwarza w jamie ustnej warunki bardziej przyjazne aftom, dlatego też aftowe zapalenie jamy ustnejdotyczy częściej starszych dzieci. 

Aftoza zaliczana jest do najbardziej powszechnych schorzeń o podłożu nieinfekcyjnym w obrębie śluzówki jamy ustnej. Afty u dzieci mogą pojawiać się samoistnie lub stanowić jeden z symptomów różnych chorób lub zaburzeń ogólnoustrojowych.Chociaż z pozoru zmiany te nie są groźne dla zdrowia, to potrafią powodować tak duży ból i dyskomfort, że pod żadnym pozorem nie należy ich bagatelizować i postarać się ulżyć dziecku w cierpieniu. 

Reklama

Przyczyny aft u dzieci 

Afty u dziecka mogą powstawać w wyniku uszkodzeń błony śluzowej jamy ustnej lub stanowić jeden z objawów choroby ogólnoustrojowej. Mikrourazy powstają zazwyczaj w wyniku przygryzienia tkanki, przez co często można zaobserwować afty na języku u dziecka, czy nadżerki na policzku. Charakterystyczna afta na dziąśle u dziecka może uwidocznić się po zbyt mocnym szczotkowaniu zębów. Z kolei afty u niemowlaków pojawiają się najczęściej w okresie ząbkowania, kiedy to błona śluzowa jest rozpulchniona i tym samym bardziej podatna na urazy. Aftowe zapalenie jamy ustnej u dzieci to również sygnał obniżonej odporności, czy efekt niedawno przebytej infekcji. 

Do głównych przyczyn i czynników ryzyka aftozy u dziecimożna więc zaliczyć: 

• nieprawidłową lub niedostateczną higienę jamy ustnej; 
• mikrourazy powstałe w wyniku przygryzienia tkanki; 
• obniżoną odporność organizmu, osłabienie lub przebyte infekcje bakteryjne lub wirusowe; 
• uszkodzenia tkanki poprzez wkładanie do buzi rączek, czy różnych przedmiotów; 
• choroby zębów i przyzębia; 
• skaleczenia powstałe podczas spożywania pokarmów; 
• niedobory witamin i składników mineralnych, w tym żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego; 
• obecność pasożytów przewodu pokarmowego; 
• nietolerancję lub nadwrażliwość na gluten lub inne składniki pokarmowe; 
• zapalenie jelit; 
• podrażnienia wywołane składnikiem pasty do zębów; 
• zaburzenia autoimmunologiczne; 
• zażywanie niektórych leków, w tym silnych antybiotyków; 
• obecność konserwantów i sztucznych substancji w wysoko w przetworzonej żywności; 
• alergię; 
• gorączkę; 
• stres; 
• zakażenie wirusem opryszczki. 

Częste pojawianie się aft u dzieci może również wskazywać na rolę czynników genetycznych, szczególnie w przypadku występowania aftozy nawrotowej. 

Reklama

Afty u dzieci – objawy. Jak wyglądają? 

Afty u dzieci, podobnie jak u dorosłych, występują zazwyczaj na języku i pod językiem, na dziąśle, na wewnętrznej stronie policzków, na wargach, na podniebieniu, czy na tylnej ścianie gardła. W miejscu powstawania tworzą charakterystyczny stan zapalny i przyjmują postać drobnych, najczęściej owalnych punktów z białym nalotem, otoczonych czerwoną obwódką. Aftowemu zapaleniu jamy ustnej u dzieci może towarzyszyć powiększenie sąsiadujących ze zmianami węzłów chłonnych, nieznaczna opuchlizna błony śluzowej, podwyższona temperatura, niekiedy wymioty i ogólne złe samopoczucie. 

Jednak dominującym objawem pojawienia się aft są przede wszystkim dolegliwości bólowe, które w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia, mogą w znacznym stopniu powodować dyskomfort podczas spożywania napojów i posiłków, utrudniać higienę jamy ustnej, a nawet mówienie. Dziecko, które cierpi na aftozę może stać się rozdrażnione i marudne, niespokojnie, niechętnie przyjmować pokarmy, mieć problem ze snem, czy ze skupieniem uwagi. Symptomów tych nigdy nie wolno ignorować, a w przypadku noworodków i niemowląt należy reagować, jak najszybciej, gdyż problem ze ssaniem, piciem, czy jedzeniem, może prowadzić do szybkiego odwodnienia i osłabienia organizmu dziecka. 

Afty w jamie ustnej u dziecka mogą występować pojedynczo lub tworzyć większe skupiska, a ich średnica może osiągać od 1 mm do 3 cm średnicy. Wielkość zmian i towarzyszące im objawy uzależnione są od rodzaju i etiologii aft: 

• Afty małe, inaczej afty Mikulicza, mają zazwyczaj postać owalnych nadżerek o średnicy około 2-4 mm. Występują przeważnie na wewnętrznej stronie policzków i warg. To najczęściej spotykany rodzaj aft, mających tendencję do nawracania. Ich samoistne gojenie trwa około 7-14 dni. 
• Afty duże, czyli afty Suttona to zmiany przekraczające 10 mm, osiągające nawet 3 cm. Owalne bądź okrągłe nadżerki są głębsze aft małych, a zmiany otacza bardziej uwypuklona zapalna obwódka. Zazwyczaj pojawiają się na błonie śluzowej policzków, na podniebieniu miękkim i łuku podniebienno-gardłowym. Goją się dłużej, zazwyczaj ponad dwa tygodnie. Mogą pozostawiać po sobie ślady z postaci blizn. 
• Afty opryszczkopodobne występują przeważnie w formie drobnych nadżerek o średnicy nieprzekraczającej 5 mm. Potrafią tworzyć bardziej okazałe skupiska i przyjmować kształt większej zmiany o nieregularnych brzegach. Można je zaobserwować w różnych miejscach jamy ustnej, ale najczęściej na języku i na śluzówce warg. Goją się do około 14 dni. 
• Afty u małego dziecka, czyli afty Bednara pojawiają się przede wszystkim na błonie śluzowej jamy ustnej u niemowląt, rzadziej u starszych dzieci. Powstają głównie w wyniku ssania kciuka, trzymania w buzi różnych przedmiotów, czy naruszenia zasad higieny jamy ustnej lub żywienia. Zmiany mogą ustąpić samoistnie, ale z uwagi na to, że przeważnie dotykają niemowląt, zaleca się leczenie. 

Reklama

Leczenie aft u dzieci 

Chociaż afty są z reguły niewielkie i potrafią po kilku dniach zniknąć samoistnie, to dolegliwości jakie wywołują bywają na tyle dokuczliwe, że warto się z nimi rozprawić nieco wcześniej, szczególnie jeśli problem dotyczy dzieci. Leczenie aftozy u dzieci uzależnione jest od wieku małego pacjenta oraz rodzaju, umiejscowienia, rozmiaru oraz nasilenia zmian w jamie ustnej. W pierwszej kolejności lekarz może zalecić stosowanie preparatów na afty dla dzieci w postaci maści na afty, kremów, czy żelów o miejscowym działaniu antyseptycznym, przeciwbólowym i wspomagającym prawidłową regenerację tkanki. W przypadku aftowego zapalenia jamy ustnej u dzieci o cięższym przebiegu, gdy zmiany występują w większych skupiskach i rozprzestrzeniają się na całą jamę ustną, pediatra może wprowadzić do kuracji bardziej specjalistyczne spraye i na afty, czy płyny do płukania jamy ustnej, a w razie konieczności przepisać leki doustne, w tym w ostateczności sterydy bądź antybiotyki. Odkażająco, kojąco i przeciwzapalnie działają również środki na pleśniawki w formie aerozolu bazujące na substancji czynnej o nazwie benzydamina.

Gdy jednak mamy do czynienia z nawracającymi aftami u dziecka, a wymienionesposoby na afty nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, należy skonsultować się ze specjalistą, który zleci odpowiednie badania i w razie potrzeby wprowadzi leczenie ogólnoustrojowe. 

Reklama

Domowe sposoby na afty u dzieci 

Pojawienie się aft w jamie ustnej dziecka nie musi się wiązać z natychmiastową wizytą u lekarza, szczególnie jeśli dolegliwości nie są zbyt uciążliwe, a zmiany są pojedyncze i szybko znikają samoistnie lub po zastosowaniu zalecanych leków na afty dla dzieci. 

Zanim jednak sięgniemy po bardziej specjalistyczne środki na afty dla dzieci, w pierwszej kolejności warto wyeliminować czynniki, które mogą powodować zmiany oraz sprawdzić domowe sposoby na afty u dzieci.Warto przede wszystkim: 

• rygorystycznie przestrzegać odpowiednich zasad higieny ustnej dziecka; 
• odstawić wszelkie kwaśne i słone pokarmy, które działają drażniąco na zmiany; 
• zwrócić szczególną uwagę na temperaturę pożywienia, które nie może byt zbyt ciepłe, a tym bardziej gorące; 
• podawać dziecku dużo wody oraz jedzenie o płynnej, półpłynnej lub gładkiej konsystencji; 
• przykładać na aftę wilgotną torebkę świeżo zaparzonej i ostudzonej herbaty; 
• smarować afty u dziecka naturalnym żelem aloesowym; 
• płukać dziecku buzię naparami z rumianku lub szałwii; 
• delikatnie, przy pomocy gazika, dezynfekować ranki wodą utlenioną; 
• zastosować żel na bolesne ząbkowanie dla dzieci. 

Należy również pomyśleć o wprowadzeniu do codziennej diety pokarmów bogatych w witaminy A, B, C, E oraz żelazo i kwas foliowy. Lekarz może zalecić wspomagająco przyjmowanie preparatów witaminowych.