Co to jest agorafobia?
Agorafobia – powszechnie to pojęcie kojarzy się z lękiem przed otwartą przestrzenią, ale w istocie ma ono znaczenie szerszy zakres znaczeniowy. Niewiele osób wie, że agorafobia to także strach przed tłumem, lęk przed wychodzeniem z domu oraz przed wchodzeniem do miejsc, gdzie mogą tłumnie przebywać ludzie.
Najczęściej pacjenci dotknięci tym rodzajem fobii obawiają się podróżowania środkami komunikacji miejskiej, a także przebywania w zamkniętych obiektach z większą grupą ludzi, na przykład w kinie lub kościele.
Zwykle podłożem strachu jest niemożność szybkiego wydostania się z danego miejsca – jak ma to miejsce w przypadku podróży autobusem, kiedy nie ma się wpływu, kiedy pojazd się zatrzyma, a także świadomość, że nagłe wyjście wiązałoby się ze zwróceniem na siebie uwagi dużej grupy ludzi – co prawdopodobnie wydarzyłoby się w czasie pośpiesznego opuszczania kościoła w trakcie mszy. Wiele osób z agorafobią odczuwa też strach przed samodzielnym wyjściem do domu, co jest podyktowane obawą, że jeśli stanie się coś złego, nikt z tłumu nie udzieli im pomocy.
Pojęcie agorafobii stało się niezwykle popularne w ostatnich tygodniach, kiedy świat dopadła pandemia zakaźnej choroby COVID-19, wywoływanej przez nowego koronawirusa SARS-CoV-2. Wiele osób na całym świecie odczuwa strach przed wyjściem z domu oraz przed przebywaniem w zamkniętych obiektach z ludźmi, którzy stanowią potencjalne źródło zakażenia koronawirusem.
Przestraszone, spojrzenia w czasie zakupów, a także wzajemne obserwacje w poszukiwaniu podejrzanych objawów stały się codziennością. Czy to oznacza, że rozwija się powszechna agorafobia?
Reklama
Przyczyny agorafobii
Agorafobia, zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10, należy do zaburzeń lękowych w postaci fobii. ICD-10 wyróżnia ponadto drugą grupę tego typu zaburzeń, mianowicie „inne zaburzenia lękowe”, do których zalicza się lęk uogólniony i epizodyczny lęk napadowy.
Fobię można określić jako nadmierny lęk pojawiający się podczas kontaktu z pewnym obiektem lub podczas określonej sytuacji. Przyczyny fobii są zwykle trudne do ustalenia. Mogą je wywołać różne bodźce, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Jednakże wśród czynników zwiększających ryzyko zachorowania wymienia się:
- silnie stresujące wydarzenia życiowe, takie jak wypadek czy śmierć bliskiej osoby,
- pobudliwość emocjonalna,
- wrażliwość,
- występowanie fobii u krewnych.
Warto tutaj podkreślić, że osoba cierpiąca na fobię doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że odczuwany przez nią strach jest kompletnie irracjonalny, jednakże nie potrafi nad nim zapanować. W konsekwencji zaczyna unikać konkretnych sytuacji, które mogłyby wywołać napad lęku.
Czy w takim razie strach, który towarzyszy podczas robienia zakupów czy podróży autobusem w dobie pandemii możemy wiązać z agorafobią? Ma on przecież swoje racjonalne uzasadnienie – można zarazić się groźnym wirusem. Warto jednak podkreślić, że ważne jest stosowanie środków ochronnych, np. płynów dezynfekujących, rękawiczek, czy maseczek ochronnych.
Jeśli mimo tych działań nasz strach na tyle silny, że całkowicie uniemożliwia wykonywanie codziennych i tak mocno ograniczonych obowiązków, może to oznaczać, że występują zaburzenia lękowe, których czynnikiem sprawczym stała się sytuacja epidemiologiczna w kraju. Jak rozpoznać, że dopadł nas lęk fobiczny?
Reklama
Jakie są objawy agorafobii?
Prawdopodobnie każdy przynajmniej raz w życiu doświadczył uczucia lęku. Teoretycznie więc można sobie wyobrazić, co czuje osoba dotknięta agorafobią, jednakże odczuwany przez nią niepokój jest bardzo silny. Ponadto w czasie napadu fobii pojawiają się także liczne objawy somatyczne, takie jak:
- kołatanie serca,
- duszność,
- suchość w ustach,
- ucisk w gardle,
- drżenie rąk,
- potliwość,
- ból i zawroty głowy,
- nudności
- wymioty.
Zwykle wystąpienie objawów somatycznych jeszcze bardziej potęguje lęk, gdyż osoby cierpiące na fobie traktują je jako symptomy stanów nagłych, zagrażających życiu.
Reklama
Leczenie agorafobii
Leczenie agorafobii zwykle przebiega dwutorowo – pacjent jest kierowany na psychoterapię oraz przyjmuje środki farmakologicznie. Jeżeli chodzi o leki, na agorafobię lekarze najczęściej przepisują pacjentom selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI), stosowane w leczeniu depresji oraz doraźnie benzodiazepiny. Leki bez recepty nie są dostępne.
Jak jeszcze można sobie radzić z agorafobią? To pytanie stało się niezwykle aktualne po wybuchu pandemii spowodowanej koronawirusem Sars-CoV-2. Jeśli lęk przed wyjściem z domu jest tak silny, że uniemożliwia zrobienie podstawowych zakupów spożywczych, warto zasięgnąć porady specjalisty. Wielu psychologów i psychiatrów świadczy darmowe usługi za pośrednictwem Internetu. Być może sama rozmowa o strachu z psychologiem pomoże go pokonać. Ponadto psychoterapeuci znają wiele różnych metod radzenia sobie z lękiem i z pewnością podzielą się swoją wiedzą.
Pomocy można szukać między innymi dzwoniąc pod numer 116 123. Połączymy się wówczas z konsultantem Kryzysowego Telefonu Zaufania, stworzonego przez Instytut Psychologii Zdrowia.
