Reklama
Przyczyny alergii na roztocza kurzu domowego
Alergia na roztocza kurzu domowego rozwija się w wyniku nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na białka obecne w ciele i odchodach roztoczy. Proces ten rozpoczyna się od fazy uczulenia, podczas której organizm osoby z predyspozycją genetyczną lub nabytym defektem immunologicznym wytwarza przeciwciała klasy IgE w odpowiedzi na kontakt z alergenami.
Te specyficzne przeciwciała przyłączają się do powierzchni komórek tucznych (mastocytów) obecnych w tkankach. Podczas kolejnego kontaktu z alergenem dochodzi do reakcji z przeciwciałami IgE na powierzchni mastocytów, co prowadzi do uwolnienia mediatorów reakcji alergicznej, takich jak histamina. To właśnie te substancje odpowiadają za wystąpienie charakterystycznych objawów alergii.
Reklama
Najczęstsze objawy alergii na roztocza
Alergia na roztocza może manifestować się różnorodnymi objawami, które często mylone są z przeziębieniem lub innymi schorzeniami. Szczególnie problematyczna jest diagnostyka różnicowa, ponieważ objawy mogą pojawiać się przez cały rok, ale zwykle nasilają się w godzinach nocnych i wczesnoporannych. Jest to bezpośrednio związane z przebywaniem w sypialni, gdzie stężenie alergenów roztoczy jest z reguły najwyższe.
Charakterystyczne dla alergii na roztocza jest również to, że objawy często ulegają nasileniu podczas wykonywania czynności, które powodują unoszenie się kurzu w powietrzu, takich jak ścielenie łóżka, trzepanie dywanów czy sprzątanie. W okresie letnim i wczesnojesiennym, gdy warunki sprzyjają rozwojowi roztoczy, dolegliwości mogą być szczególnie dokuczliwe.
Objawy skórne alergii na roztocza
Objawy skórne towarzyszące alergii na roztocza kurzu domowego często bywają bagatelizowane lub błędnie przypisywane innym czynnikom. Najczęściej manifestują się one w postaci atopowego zapalenia skóry (AZS), które może dotyczyć różnych obszarów ciała. Charakterystyczne jest nasilenie zmian skórnych podczas przebywania w pomieszczeniach o wysokim stężeniu alergenów roztoczy.
Zmiany skórne mogą przybierać formę uporczywego świądu, który nasila się szczególnie w nocy, powodując trudności w zasypianiu i pogorszenie jakości snu. Na skórze pojawiają się zaczerwienienia i wysypka, często o charakterze grudkowo-plamistym.
Objawy ze strony układu oddechowego
Główne objawy alergii na roztocza - oprócz tych widocznych na skórze - to objawy ze strony układu oddechowego. Są to przede wszystkim:
- katar sienny i wodnisty wyciek z nosa,
- nieżyt nosa i uczucie zatkania,
- napady kichania i świąd nosa,
- napady duszności i świszczący oddech,
- kaszel, szczególnie w nocy.
Inne objawy alergii na kurz
Ogólnoustrojowe objawy alergii na kurz obejmują przede wszystkim:
- przewlekłe zmęczenie,
- zaburzenia koncentracji,
- uporczywe bóle głowy,
- bezsenność lub nadmierna senność,
- ogólne rozdrażnienie,
- pogorszenie samopoczucia po przebudzeniu.
Oprócz wymienionych symptomów u niektórych pacjentów pojawiają się również objawy przypominające zapalenie spojówek, czyli zaczerwienienie i łzawienie oczu, ich nadmierna tkliwość lub bolesność.
Reklama
Diagnostyka alergii na roztocza
Prawidłowa diagnostyka alergii na roztocza wymaga kompleksowego podejścia. Pierwszym krokiem jest dokładny wywiad lekarski, podczas którego specjalista stara się ustalić, kiedy pojawiły się pierwsze objawy, czy występuje ich sezonowość oraz jakie czynniki wpływają na ich nasilenie.
Kolejnym etapem są testy skórne, które stanowią podstawową metodę diagnostyczną. Polegają one na naniesieniu na skórę pacjenta ekstraktów alergenowych roztoczy i obserwacji reakcji miejscowej. Jest to metoda szybka, bezpieczna i pozwalająca na natychmiastową ocenę wyniku.
W przypadku niejednoznacznych wyników lub potrzeby dokładniejszej diagnostyki wykonuje się badania krwi. Oznacza się poziom przeciwciał IgE całkowitych oraz IgE swoistych dla konkretnych alergenów roztoczy. Coraz częściej stosowana jest również diagnostyka molekularna, pozwalająca na oznaczenie uczulenia na poszczególne komponenty alergenowe.
Reklama
Leczenie alergii na roztocza
Jakie leki stosować przy alergii na kurz i roztocza? Skuteczna terapia wymaga kompleksowego podejścia. Podstawą są leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają wydzielanie histaminy i łagodzą objawy uczulenia. Dostępne są w różnych formach: tabletek, kropli czy syropów, co pozwala na dobór najbardziej odpowiedniej formy dla konkretnego pacjenta (zależnie od jego wieku i innych czynników).
Niektóre z takich leków hamujących alergię na kurz można kupić bez recepty, inne są dostępne wyłącznie na receptę. Zależy to od zwartej w nich substancji oraz jej stężenia.
Kortykosteroidy miejscowe, stosowane głównie w postaci sprayu do nosa, skutecznie zmniejszają stan zapalny i obrzęk błony śluzowej. Należy jednak pamiętać, że ich stosowanie powinno odbywać się pod kontrolą lekarza. W przypadku silnego zatkanego nosa można okresowo stosować leki obkurczające naczynia krwionośne, jednak nie dłużej niż kilka dni.
Odczulanie przy alergii na roztocza
Najbardziej skuteczną metodą leczenia przyczynowego jest immunoterapia swoista, czyli odczulanie. Polega ona na podawaniu stopniowo zwiększanych dawek alergenu, co prowadzi do wytworzenia tolerancji immunologicznej. Jest to proces długotrwały, trwający zwykle 3-5 lat, ale może przynieść trwałą poprawę i zmniejszenie objawów alergii.
Immunoterapia może być prowadzona metodą iniekcji podskórnych lub w formie tabletek podjęzykowych, gdzie dany alergen podawany jest w odpowiednio dobranych, stopniowo zwiększanych dawkach. Kwalifikacja do odczulania wymaga dokładnej diagnostyki, w tym określenia profilu uczulenia.
Domowe sposoby na alergię na kurz
Podstawą jest systematyczne ograniczanie populacji roztoczy w najbliższym otoczeniu. W sypialni warto stosować pokrowce antyalergiczne na materace i poduszki oraz regularnie prać pościel w temperaturze powyżej 60°C, która skutecznie zabija roztocza. Należy również eliminować miejsca gromadzenia się kurzu, takie jak dywany czy zasłony.
Warto pamiętać również, że roztocza są całkowicie nieodporne na promienie UV, dlatego eksponowanie pościeli czy materaców na słońce skutecznie pozwala się ich pozbyć.
Kluczowe znaczenie ma też utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza - poniżej 50% oraz temperatury nieprzekraczającej 21°C. W tym celu warto rozważyć zakup osuszacza powietrza lub klimatyzatora. Regularne wietrzenie pomieszczeń i używanie odkurzacza z filtrem również przyczynia się do zmniejszenia liczby roztoczy.
Reklama
Nieleczona alergia na roztocza
Alergia na roztocza kurzu domowego, mimo że jest jedną z najczęściej występujących alergii wziewnych, często pozostaje niezdiagnozowana lub niewłaściwie leczona. Pacjenci nierzadko lekceważą pierwsze symptomy alergii, uznając je za zwykłe przeziębienie lub przemijające dolegliwości. Taka postawa może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Nieleczona alergia na roztocza może prowadzić do stopniowego pogarszania się stanu zdrowia i rozwoju poważnych powikłań. W pierwszej kolejności dochodzi do nasilenia się dotychczasowych objawów - nieżyt nosa staje się bardziej uporczywy, a dolegliwości ze strony układu oddechowego coraz bardziej dokuczliwe. Przewlekły stan zapalny błony śluzowej nosa może prowadzić do jej przerostu, powstawania polipów i przewlekłego zapalenia zatok przynosowych.
Szczególnie niebezpieczny jest rozwój astmy oskrzelowej, która często jest następstwem nieleczonej alergii na roztocza. Szacuje się, że u około 40% pacjentów z przewlekłym alergicznym nieżytem nosa rozwija się astma oskrzelowa. Jest to proces określany mianem marszu alergicznego, gdzie nieleczona alergia górnych dróg oddechowych stopniowo zajmuje również dolne drogi oddechowe.
