Co to jest alergia wziewna?
Alergia wziewna to odpowiedź ustroju na oddziaływanie danego alergenu na organizm. Taki sposób reagowania układu odpornościowego na uczulający czynnik wziewny określa się jako nadmierny. Szacuje się, że z tym rodzajem alergii boryka się około 40% społeczeństwa.
Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych alergii nieokreślonej przypisano numer ICD-10 – T78.4. Co ciekawe, jeden z objawów alergii wziewnej – katar sienny – posiada swoje oznaczenie ICD-10. Numer J30.1 przydzielono katarowi siennemu wywołanemu pyłkami roślin, a J30.2 – oznacza katar sienny spowodowany innymi alergenami.
W najnowszej klasyfikacji ICD-11 numeracja uległa zmianie, a alergię wziewną znajdziemy w szeroko rozumianej grupie chorób układu oddechowego, na przykład w „Innym alergicznym zapaleniu błony śluzowej nosa”, z oznaczeniem CA08.03.
Oto 3 rodzaje alergii wziewnej, nawiązujące do czynnika alergizującego unoszącego się w powietrzu:
- alergia wywołana pyłkami roślin (m.in. drzew, traw i chwastów),
- alergia wywołana roztoczami kurzu (gnieżdżącymi się np. w dywanach, pościeli, zasłonach, itp.),
- alergia wywołana sierścią i innymi substancjami pochodzącymi od zwierząt (głównie kotów i psów, ale też m.in. królików, świnek morskich i koni).
Reklama
Przyczyny alergii wziewnej. Co może ją wywołać?
Alergie wziewne wywołuje kilka grup czynników, o których wspomnieliśmy wyżej. Do najczęstszych przyczyn alergii wziewnych należą pyłki roślin, czyli na przykład drzew, kwiatów, traw, zbóż (m.in. żyto) i chwastów.
Z uwagi na odmienny okres pylenia danej rośliny, poszukując źródła alergii wziewnej należy posiłkować się kalendarzem pylenia. Przykładowo w styczniu już zaczyna pylić leszczyna, następnie brzoza i olcha. W maju zaczynają pylić trawy, szczaw, babka i pokrzywa. A na początku lata mogą uczulać m.in. komosa, ambrozja i bylica.
Jednak alergia wziewna nie ogranicza się jedynie do pyłków. Mogą ją wywołać także inne czynniki, jak np. grzyby pleśniowe. Są one obecne w powietrzu przez cały rok, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków.
Dobrze rozwijają się w wilgotnych pomieszczeniach, typu łazienka, jak również w lodówce, klimatyzacji, czy przy ramach okiennych. Można mieć z nimi do czynienia także na dworze, ponieważ skrywają się m.in. w liściach i na powierzchni gleby.
Kolejna przyczyna alergii wziewnej to czynniki odzwierzęce, takie jak sierść, a ściślej rzecz ujmując ślina, mocz, łzy, złuszczony naskórek (np. łupież) oraz pióra.
W tym kontekście można zatem ogólnie mówić o alergii wziewnej na psa, kota, królika, mysz, ptaka, czy konia. Jednak to zawsze konkretny alergen, jak np. ślina kota, odpowiada za reakcję uczuleniową.
Alergię wziewną powodują również roztocza kurzu domowego, które obecne są w naszych domach, a szczególnie w pościeli, dywanach, wykładzinach, narzutach, czy tapicerkach mebli.
Warto wspomnieć także o alergii krzyżowej, która często występuje przy nadwrażliwości wziewnej. Przykładowo u osób uczulonych na pyłki zbóż, reakcję alergiczną może wywołać spożycie słonecznika, czy produktu z rzepaku.
Alergik cierpiący z powodu pyłków roślin może mieć również alergię krzyżową po zjedzeniu niektórych świeżych owoców i warzyw. Z kolei uczulenie na kocie alergeny może krzyżować się ze spożyciem mięsa wieprzowego.
Reklama
Objawy alergii wziewnej
Jak objawia się alergia wziewna? Znanych jest szereg różnych symptomów. Ze strony górnych dróg oddechowych przy alergii wziewnej najczęściej obserwuje się katar sienny, kichanie, zatkany nos, kaszel, chrypkę, czy ból gardła.
Alergicy skarżą się też na łzawienie, swędzenie, pieczenie, zaczerwienienie i puchnięcie okolic oczu oraz na ból głowy i zatok. Odnotowuje się również powiększenie węzłów chłonnych.
Zdarzają się też objawy skórne, takie jak np. wysypka, czy pokrzywka, świąd skóry, zwłaszcza przy alergii krzyżowej. Gorączka występuje stosunkowo rzadko.
Nieczęsto także odnotowuje się pokarmowe objawy alergii wziewnych, takie jak biegunka, czy problemy z jelitami.
Następstwem alergii wziewnej, głównie u dorosłych, może być astma alergiczna.
Kobiety będące w ciąży także mogą być narażone na alergię wziewną, zwłaszcza jeśli wcześniej borykały się z jakimś uczuleniem.
Reklama
Alergia wziewna u dzieci
Alergia wziewna u dzieci dość często bywa mylona m.in. z przeziębieniem, zapaleniem ucha lub zapaleniem oskrzeli, ponieważ charakteryzuje się podobnymi objawami.
Odznacza ją jednak sezonowość występowania takich symptomów, jak katar, kichanie, kaszel, zatkanie nosa, chrypka, czy ból i zaczerwienienie gardła.
Do tego mogą jeszcze dochodzić problemy z zaczerwienionymi, swędzącymi, czy piekącymi oczami, a także trudności z oddychaniem i kłopoty z zasypianiem. Co więcej, na uczulenie nie pomogą preparaty przeciwprzeziębieniowe, ani antybiotyki.
Mali pacjenci najczęściej nadwrażliwie reagują na takie alergeny, jak pyłki chwastów, traw oraz drzew, pleśń, zarodniki grzybów, kurz, pszenica oraz wydzieliny zwierząt (m.in. ślina, sierść, naskórek, czy wełna).
Alergia wziewna u rocznego dziecka to rzadkość, zwykle pojawia się ona u dzieci, które ukończyły 2. rok życia.
Leczenie alergii wziewnej u dzieci to przede wszystkim eliminowanie lub maksymalne ograniczanie kontaktu z uczulającym czynnikiem. Lekarz może zdecydować o włączeniu leków antyhistaminowych oraz łagodzących symptomy alergii.
Alergia wziewna u niemowlaka
Alergia wziewna u niemowlaka to bardzo sporadyczna sytuacja, jeśli występuje, to w drugim półroczu pierwszego roku życia. Objawy tego rodzaju alergii u niemowlaka mogą sugerować zapalenie ucha, krtani, gardła, a także oskrzeli.
U takiego malca można zaobserwować przede wszystkim wodnisty katar, który nie chce minąć, chrypkę, kichanie, problemy z oddychaniem, kaszel i kłopoty z gardłem. Rzadsze objawy alergii wziewnej u niemowląt to np. rozdrażnienie, trudności z zaśnięciem, czy koncentracją.
Alergia wziewna u niemowląt może krzyżować się z uczuleniem na określone pokarmy, zwłaszcza warzywa i owoce. Przykładowo u dzieci uczulonych na pyłki babki, może dojść do reakcji alergicznej po zjedzeniu np. pietruszki, selera, czy arbuza.
Reklama
Testy na alergie wziewne. Jakie badania są potrzebne?
Diagnostyka alergii wziewnej powinna mieć miejsce w gabinecie u alergologa. Lekarz najpierw przeprowadza dokładny wywiad, podczas którego pyta m.in. o objawy uczulenia, czas występowania, stan zdrowia, choroby alergiczne występujące w rodzinie, przyjmowane leki etc.
W ten sposób specjalista chce ustalić, czy ma do czynienia z alergią wziewną czy pokarmową, bądź też kontaktową i czy w ogóle można mówić o uczuleniu. Następnie, jeśli uzna to za zasadne, zleci wykonanie testów na alergie wziewne.
Jedno z często przeprowadzanych badań na alergie wziewne stanowi panel 20 alergenów wziewnych. Do jego wykonania potrzebna jest niewielka próbka krwi pacjenta.
Testy te pozwalają sprawdzić, czy w ustroju znajdują się swoiste przeciwciała IgE wobec najczęściej występujących czynników alergizujących w tego rodzaju alergii.
Jeśli w testowanym miejscu na skórze pojawi się bąbel, rumień lub/i naciek o odpowiedniej średnicy, oznacza to występowanie uczulenia na dany alergen.
Reklama
Jak leczyć alergię wziewną?
Jak sobie radzić z alergią wziewną? Przede wszystkim starać się unikać kontaktu z czynnikiem uczulającym lub chociaż próbować drastycznie go ograniczyć.
Przykładowo, gdy pylą poszczególne rośliny na spacery warto wychodzić tylko wcześnie rano i/albo wieczorem. Wietrzyć sypialnię także należy w wspomnianych porach (np. po deszczu).
Co jeszcze może zalecić lekarz na alergię wziewną? Medycy często zalecają farmaceutyki, które są dedykowane przeciwdziałaniu objawom alergii.
Inną metodą leczenia alergii wziewnej jest odczulanie. Polega ono na takim działaniu czynnikiem alergizującym (coraz większymi dawkami) na daną osobę, by zmniejszać, a nawet całkowicie wyeliminować objawy uczuleniowe alergii wziewnej.
Należy podkreślić, że to, jak leczyć alergię wziewną, będzie uzależnione m.in. od czynnika uczulającego, siły reakcji alergicznej, wieku, stanu zdrowia i predyspozycji genetycznych danej osoby.
Reklama
Jakie leki na alergię wziewną?
Leki na alergię wziewną mają za zadanie złagodzić objawy alergiczne, jednak nie prowadzą one do wyeliminowania choroby.
Najczęściej stosowane są preparaty przeciwhistaminowe, które hamują końcowy etap reakcji uczuleniowej. Substancje czynne, które występują w środkach tego typu to m.in. klemastyna, bilastyna oraz azatydyna.
W razie potrzeby lekarz może zlecić glikokortykosteroidy, które mogą być przyjmowany doustnie, donosowo, dospojówkowo, miejscowo lub w postaci wziewnych leków na alergię.
Wśród farmaceutyków, którymi można się wesprzeć samodzielnie są leki na alergię wziewną bez recepty, posiadające w składzie np. ceteryzynę, feksofenasdynę, czy loratadynę.
Leki antyalergiczne bez recepty mogą mieć postać m.in. syropów, tabletek, aplikatorów do nosa lub gardła, bądź kropli.
Niektórzy na alergię wziewną stosują homeopatię, probiotyki, zioła, itp., które również można kupić bez recepty. Warto jednak pamiętać, że przyjmowanie jakichkolwiek preparatów na ten rodzaj uczulenia należy zawsze skonsultować z lekarzem.
Trzeba podkreślić, iż alergicy, którzy w przeszłości mieli poważne incydenty zdrowotne związane z reakcją alergiczną, powinni stale mieć przy sobie strzykawkę z adrenaliną, która stanowi najskuteczniejszy lek w momencie wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego.
Zioła na alergię wziewną, dieta i domowe sposoby
Możliwe jest też naturalne leczenie alergii wziewnej, które najczęściej stanowi wsparcie dla właściwej terapii.
W ramach domowych sposobów na uczulenie wylicza się takie metody, jak używanie oczyszczaczy i nawilżaczy powietrza (zwłaszcza w sypialni), częste i regularne pranie oraz wymiana pościeli, pozbycie się firan, dywanów oraz roślin doniczkowych.
Wśród innych naturalnych sposobów na alergię wziewną wymienia się również wietrzenie pomieszczeń po deszczu (a nie otwieranie okien w trakcie okresu pylenia alergenu).
Poza tym powinno się codziennie myć głowę i zmieniać ubrania na czyste (ponieważ cząsteczki pyłków przyczepiają się do włosów i odzieży). Na spacery lepiej udawać się wczesnym rankiem lub/i późnym popołudniem albo wieczorem.
Pamiętaj, że domowym sposobem na alergię jest przede wszystkim unikanie czynnika, który ją wywołuje.
Walkę z alergią wziewną mogą wesprzeć również zioła. Do roślin, które ograniczają wydzielanie histaminy należą m.in. rumianek, dziurawiec, skrzyp polny, czarnuszka siewna i zielona herbata.
Oprócz ziół dobrze jest wprowadzić odpowiednią dietę, która przy alergii wziewnej może dać skuteczny efekt.
Jadłospis powinien być wypełniony produktami naturalnymi, organicznymi, bez konserwantów i innych sztucznych dodatków, a także bez cukru, mleka, pszenicy, czy wieprzowiny.
Zanim jednak sięgniemy po naturalne metody leczenia alergii wziewnej, należy skonsultować je ze specjalistą.
Nieleczona alergia wziewna i powikłania
Nieleczona alergia wziewna może skutkować bardzo poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Nie należy liczyć na to, że objawy miną same. Wręcz przeciwnie, mogą nawracać i to za każdym razem w postaci silniejszych symptomów.
Nieleczona alergia wziewna może prowadzić m.in. do pogłębiania się stanu zapalnego wywołanego przez reakcję uczuleniową. Może zatem dojść np. do:
- uszkodzenia struktur błon śluzowych,
- nawracających infekcji górnych dróg oddechowych,
- anginy,
- zapalenia zatok,
- przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.
Następnym poważnym powikłaniem alergii wziewnej pozostawionej bez terapii jest astma oskrzelowa.
Co więcej, w wyniku braku podjęcia kuracji przeciwdziałającej alergii wziewnej może dojść do rozwinięcia się AZS (atopowego zapalenia skóry) albo innego stanu zapalnego skóry.
Nie należy zatem bagatelizować nawet najbardziej łagodnych objawów alergii wziewnej.
Alergia wziewna a szczepienie
Pacjentom z alergią wziewną zaleca się szczepienia, w tym te sezonowe (np. szczepienia przeciwko grypie), ponieważ można dzięki nim uniknąć ciężkiego przebiegu niektórych chorób, szczególnie dotykających górnych dróg oddechowych.
Zgodnie z wynikami wielu badań szczepienia nie wpływają na zwiększenie objawów alergii wziewnej, czy innego rodzaju uczuleń oraz rozwoju astmy oskrzelowej.
Mogą się jednak pojawić po szczepionce odczyny alergiczne, takie jak wysypka, pokrzywka, a także ból, opuchlizna i swędzenie w miejscu wkłucia. Przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia jest ciężka reakcja anafilaktyczna po poprzednim podaniu szczepionki.
Jeśli chodzi o szczepienie na COVID-19, alergia wziewna nie stanowi przeszkody do jego wykonania. Nie szczepi się jedynie alergików, którzy w wywiadzie mają przeszłe zdarzenie anafilaktyczne. Decyzję o tym, czy dana osoba może być zakwalifikowana do konkretnego szczepienia podejmuje lekarz.
Czy z alergii wziewnej się wyrasta?
Na pytanie, czy z alergii wziewnej się wyrasta, należy odpowiedzieć przecząco. Zdarzają się jednak okresy, w których objawy alergiczne wyciszają się, czasami nawet na kilka, czy kilkanaście lat.
W odpowiednio leczonej alergii wziewnej mogą mijać pewne symptomy, ponieważ organizm dobrze reaguje na odczulanie, unikanie kontaktu z alergenem, leki etc.
Poza tym układ odpornościowy człowieka zaczyna przyzwyczajać się do kontaktu z czynnikiem uczulającym. Jednak alergia jako taka całkiem nie przechodzi.
O wyrastaniu z uczulenia można mówić w przypadku dzieci, które cierpią na alergię pokarmową. Jak to możliwe? Po prostu po jakimś czasie dziecięcy ustrój uczy się reagować „normalnie” na dany produkt, bądź grupę produktów.
Niestety to, że choroba nie zamanifestowała się w wieku dziecięcym nie oznacza, że nie „odezwie się” w dorosłym życiu.
