Czym jest alginian sodu?
Alginian sodu jest solą sodową kwasu alginowego, czyli naturalnego polisacharydu pozyskiwanego z morskich wodorostów, a w szczególności brunatnic wyrzucanych na brzeg Oceanu Atlantyckiego.
W algach stanowi ważny element ścian komórkowych, dla człowieka natomiast okazał się przydatny wszechstronnie.
Ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, od lat jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, kosmetycznym, papierniczym, tekstylnym a nawet petrochemicznym.
Jego wzór chemiczny to NaC6H7O6. Znany jest też jako E401 - takie oznaczenie ma alginian sodu występujący w roli substancji spożywczej.
Kwas alginowy został odkryty w latach osiemdziesiątych XIX wieku przez Edwarda Stanforda. Brytyjski chemik wyizolował go z alg brunatnych.
Natomiast komercyjne i masowe metody ekstrakcji tej substancji oraz produkcji alginianów sodowych zostały wdrożone kilka dekad później, w dwudziestoleciu międzywojennym.
Szczególne zasługi miał na tym polu norweski naukowiec Erik Alex Anderson, który z tych polisacharydów uzyskiwał różne materiały, takie jak żele, pianki, uszczelniacze.
Od tego czasu dziesiątki kolejnych badań prowadzonych przez chemików, biologów oraz inżynierów materiałowych pozwoliły znaleźć dla tej substancji dziesiątki kolejnych zastosowań.
Jednym z najciekawszych jest wykorzystanie do produkcji wyrobów medycznych używanych przy dolegliwościach układu trawiennego.
Reklama
Właściwości alginianu sodu
Alginian sodu jest związkiem chemicznym naturalnego pochodzenia. Zbudowany jest z kwasów 1,4-β-d-mannuronowego oraz i α-l-guluronowego.
Ma działanie żelujące, zagęszczające oraz emulgujące (łączące dwie niemieszalne substancje, z których przynajmniej jedna jest cieczą). Jest bezbarwny i bezwonny.
Występuje w postaci proszku, granulatu lub nitek. Jest nietrwały i w pełni biodegradowalny. Nie rozpuszcza się w alkoholu.
Natomiast jedną z najważniejszych jego cech jest dobra rozpuszczalność w wodzie. Dzięki temu może tworzyć hydrożele o różnej lepkości i konsystencji.
W procesie żelowania ważną rolę odgrywają jony wapnia, które są „zamykane” w zygzakowatych strukturach polisacharydu.
Co bardzo ważne, z punktu widzenia zastosowań farmaceutycznych, związek ten reaguje z kwasem solnym wytwarzanym w żołądku. Powstaje w ten sposób ochronna galareta, która neutralizuje kwaśne pH oraz pokrywa cienką warstwą błony śluzowe układu trawiennego.
Działanie leków zawierających tę substancję docenią więc pacjenci cierpiący na nadkwaśność żołądka i inne problemy związane z aktywnością soków żołądkowych.
Co więcej, alginian sodu powleka też fragmenty pokarmu, co ma szczególne znaczenie dla osób zmagających się z refluksem.
W przebiegu tego zaburzenia resztki pokarmowe są bowiem zarzucane z żołądka do przełyku. Jeśli są silnie zakwaszone, powodują zgagę, czyli uczucie silnego palenia. Żelujące i ochronne działanie alginianu sodu może przynieść znaczną ulgę w walce z odczuciem pieczenia.
Reklama
Zastosowanie alginianu sodu
W przemyśle farmaceutycznym alginian sodu jest wykorzystywany do produkcji leków na refluks i zgagę, a także nadkwaśność żołądka, chorobę wrzodową, uporczywe wymioty. Ale to zdecydowanie nie wszystkie jego zastosowania.
Już w latach czterdziestych XX wieku zaczęto związek ten używać do produkcji opatrunków na trudno gojące się rany. Współcześnie jego właściwości okazują się przydatne w bioinżynierii medycznej.
Związek ten używany jest do enkapsulacji, czyli powlekania (immobilizacji) różnych materiałów bioaktywnych: leków, enzymów, witamin, tłuszczów, olejów, a nawet zapachów.
W kosmetyce wykorzystuje się go jako składnik kremów do twarzy, masek do włosów oraz różnego typu preparatów pielęgnacyjnych.
Przemysł spożywczy używa tego związku jako zagęszczacza, stabilizatora lub substancji żelującej w produkcji między innymi galaretek, sosów, majonezów, dżemów, skoków czy wyrobów mlecznych.
Może być też substytutem tłuszczów, zmniejszając kaloryczność produktów, do których został dodany. Dzięki zdolności wiązania metali ciężkich i innych toksyn, bywa też stosowany do oczyszczania gleb.
Reklama
Czy alginian sodu jest szkodliwy?
Wiele osób pyta o szkodliwość alginianu sodu. Obawy te nie znajdują większego uzasadnienia w faktach. Być może część z nich związana jest z tym, że w przemyśle spożywczym oznaczony on jest symbolem E401, a tego typu kody budzą złe skojarzenia.
Warto więc podkreślić jeszcze raz, że jest to substancja pochodzenia naturalnego. Liczne instytucje opiniujące, Komitet Ekspertów FAO/WHO oraz amerykańska Agencja Żywności i Leków uznały ten związek za bezpieczny dodatek do żywności. Wątpliwości nie budzi też profil bezpieczeństwa w przypadku leków.
Warto podkreślić, że może być stosowany alginian w ciąży, a także przez dzieci. W obu tych przypadkach jest wprawdzie wymagana konsultacja medyczna, przyczyną nie są jednak jakiekolwiek kontrowersje, a niewystarczający poziom badań dotyczących tych szczególnych grup.
Co ważne, alginian nie jest wchłaniany do organizmu. Przyjmowany w zalecanych ilościach z reguły nie powoduje żadnych skutków ubocznych, sporadycznie tylko może prowokować biegunkę, zaparcie lub ból brzucha - są one jednak lekkie i szybko przemijające.
O pewnej szkodliwości można mówić jedynie w przypadku niestosowania się do zalecanych dawek. Przy znacznym ich przekroczeniu, związek ten może upośledzać wchłanianie białek oraz niektórych pierwiastków.
Dlatego tak ważne jest czytanie ulotek produktów. Zastrzeżenie to dotyczy jednak większości substancji używanych w farmakologii.
W przypadku zastosowań kosmetycznych, tak jak wszystkie związki pochodzenia naturalnego, może u niektórych osób powodować delikatne, miejscowe odczyny alergiczne.
Zaznaczyć też trzeba, że leków z alginianem sodu nie powinno się przyjmować dłużej niż 30 dni. Jeśli dolegliwości nie ustępują po takim czasie, zalecana jest konsultacja z lekarzem i wykonanie ewentualnie zleconych badań mających na celu ustalenie przyczyn.
Gdy są one poważne, konieczne może być wdrożenie innego leczenia.
Reklama
Gdzie kupić alginian sodu? Jaka jest cena?
Gdzie kupić preparaty z alginianem sodu przeznaczone do łagodzenia objawów nadkwasoty i zgagi? Ponieważ jest to wyrób medyczny, nie suplement diety, dostępny jest w aptekach.
Środki te sprzedawane są bez recepty w postaci mleczka do picia lub tabletek do ssania. Zarówno zawiesina doustna, jak też pastylki oferowane są w cenie kilkunastu złotych.
Innym produktem jest alginian sodu spożywczy lub też przeznaczony do zastosowań kosmetycznych i chemicznych.
Tego typu wyroby, w postaci proszku, dostępne są w sklepach z żywnością molekularną, a także chemicznych.
Koszty są zróżnicowane, zwykle jednak za opakowanie o pojemności 100 gram trzeba zapłacić około 20-30 złotych. Dostępne są też większe, nawet kilogramowe, które kosztują 150-200 zł.
