Czym jest amylaza?
Co to jest amylaza? To enzym, w dodatku jeden z najważniejszych, jakie występują w ludzkim organizmie. Za jego produkcję odpowiada głównie trzustka, jednak wytwarzany jest także przez ślinianki (gruczoły produkujące ślinę), wątrobę, komórki mięśniowe oraz leukocyty.
Amylaza pełni funkcję swoistej „rozdrabniarki”, która rozkłada cukry złożone, takie jak, np. skrobia, czy glikogen, do cukrów prostych. Jej produkcja rozpoczyna się w momencie włożenia pokarmu do ust i uruchomienia procesu przeżuwania jedzenia.
Amylazę bada się kiedy zachodzi podejrzenie nieprawidłowego działania trzustki, wątroby, nerek oraz innych organów, a także kiedy u pacjenta występują ostre bóle nadbrzusza (niekiedy promieniujące do dolnej części pleców).
W związku z tym, że wraz ze wzrostem amylazy w surowicy krwi rośnie amylaza w moczu, można wykonać jedno lub drugie badanie diagnostyczne, czyli pobrać próbkę krwi lub zebrać próbkę moczu. Na ogół wyżej ceniona pod względem łatwiejszej dostępności jest analiza amylazy w moczu.
Reklama
Badanie amylazy
Amy, jak skrótowo w oznaczeniach laboratoryjnych oznacza się amylazę, analizuje się przede wszystkim po to, by sprawdzić funkcjonowanie narządów oraz komórek, które zajmują się produkcją tego enzymu.
Jeśli podejrzewa się występowanie u pacjenta schorzeń dotyczących wątroby (o czym mogą świadczyć takie symptomy jak np. wzdęcia, uczucie ciężkości odczuwane w nadbrzuszu po posiłku, bezsenność, krwotoki z nosa i dziąseł oraz problemy z trawieniem potraw smażonych, tłustych i alkoholu) także zleca się wykonanie badania amylazy.
Amylaza w surowicy lub w moczu powinna być sprawdzona, kiedy zaistnieją wątpliwości co do prawidłowej pracy ślinianek, z uwagi na pojawienie się takich oznak jak np. suchość w ustach, czy obrzęk ślinianek.Poza tym poziom amylazy daje informację o skuteczności leczenia chorych na różne schorzenia związane z trzustką, takie jak np. zapalenie trzustki w stopniu ostrym, czy przewlekłym.
Na potrzebę przeprowadzenia analizy mogą wskazywać m.in. takie objawy jak nagły lub nawracający ból w górnej części brzucha, wymioty, gorączka, zaparcia lub – przeciwnie – biegunka, przyspieszenie akcji serca, spadek wagi, czy zmiany skórne.
Reklama
Jak przebiega badanie amylazy w moczu?
Jak badana jest amylaza? Badanie tego enzymu przy wykorzystaniu próbki moczu nie wymaga specjalnego przygotowania. Najlepiej zebrać mocz poranny, po nocnym odpoczynku, przed spożyciem posiłku. Przedtem jednak powinno się starannie umyć ręce oraz organy płciowe, szczególnie zewnętrzne ujście cewki moczowej i do sterylnej probówki oddać środkowy strumień moczu.
Należy przy tym uważać, aby nie w żaden sposób zabrudzić, ani nie dotykać wewnętrznej strony pojemnika na mocz. Próbkę należy w ciągu godziny dostarczyć do punktu laboratoryjnego. Niekiedy lekarz prosi o odstawienie konkretnych medykamentów (np. leków moczopędnych, kortykosteroidów, czy pigułek antykoncepcyjnych) oraz alkoholu przed wykonaniem badania. W razie wątpliwości w tej kwestii, warto zwrócić się po opinię do medyka.
Pytając kolokwialnie: ile kosztuje taka amylaza? Cenaanalizy amylazy w moczu nie jest wygórowana i wynosi między 7 a 10 zł, w zależności od cennika danego punktu laboratoryjnego. W przypadku zlecenia tego badania przez lekarza opłacanego przez NFZ, badanie jest nieodpłatne.
Reklama
Badanie amylazy w surowicy
Jeśli interesuje nas jaka jest amylaza we krwi, możemy ją zbadać udając się do właściwego punktu pobrań. Bezpośrednio przed badaniem nie powinno się jeść, ani pić niczego, poza niewielką ilością wody. Ostatni posiłek można spożyć osiem godzin wcześniej.
Zatem na to badanie należy przyjść na czczo. Do analizy amylazy w surowicy krwi potrzeba niewielkiej ilości materiału pobraniowego. Wykorzystuje się do tego najczęściej krew żylną pochodzącą ze zgięcia łokciowego.Koszt badania amylazy w surowicy krwi wynosi ok 10 zł.
Jeśli taka analiza jest objęta skierowaniem lekarskim w ramach kontraktu z NFZ, pacjent nie ponosi żadnej opłaty. W sytuacji, gdy u pacjenta występują dolegliwości bólowe (dotyczące nadbrzusza), warto poszerzyć diagnostykę m.in. o USG trzustki i przewodu trzustkowego oraz o panel enzymów trzustkowych (takich jak amylaza, lipaza i fosfataza). Jednak decyzję o wykonaniu tych badań powinien podjąć lekarz.
Reklama
Normy badania amylazy
W takim razie najwyższy czas, aby dowiedzieć się jak wygląda prawidłowa amylaza. Norma, jeśli chodzi o badanie tego enzymu w moczu, wynosi <650 U/l. Jeśli amylaza we krwi mieści się w przedziale między 25 a 125 U/l, jej wynik uznaje się za dobry. Nie zawsze jednak wyniki amylazy znajdują się w upragnionych normowych widełkach. Niekiedy obserwuje się takie zjawiska jak podwyższona amylaza w moczu czy we krwi, czy zbyt mała ilość amylazy.
Podwyższona amylaza może zwiastować takie choroby i stany jak m.in.:
- zapalenie pęcherzyka żółciowego;
- kamica żółciowa;
- zapalenie otrzewnej;
- ostry stan przewlekłego zapalenia trzustki;
- kwasica ketonowa w cukrzycy;
- niedrożność jelit lub przewodu wyprowadzającego sok trzustkowy;
- pęknięcie wrzodu dwunastnicy albo żołądka;
- ciąża pozamaciczna;
- choroba nowotworowa (nowotwór trzustki, nowotwór tarczycy, nowotwór jajnika, nowotwór gruczołu krokowego, nowotwór płuc).
Z kolei niski poziom amylazy może być spowodowany np. schorzeniami wątroby, nerek, mukowiscydozą, czy przyjmowaniem niektórych leków.
