Czy biorąc antybiotyk można przebywać na słońcu?
Wakacje to czas, w którym wiele osób zażywa słonecznych kąpieli, by nacieszyć się nimi na cały rok. W Polsce, gdzie przez kilka miesięcy dni są krótkie i chłodne, niemal wszyscy są spragnieni słońca i w okresie letnim chętnie wystawiają ciało na działanie jego promieni.
Od lat wiadomo jednak, że słońce w nadmiarze nie jest zdrowe i należy zachować dużą ostrożność w opalaniu.
Okazuje się również, że ekspozycja na słońce nie jest wskazana podczas stosowania niektórych leków, w tym - antybiotyków.
Antybiotyki zwiększają wrażliwość skóry na promienie UV, dlatego opalanie podczas ich przyjmowania może być groźne.
Nie wszystkie leki przeciwbakteryjne wykluczają możliwość przebywania na słońcu, jednak przy przyjmowaniu niektórych ich rodzajów z opalania najlepiej w ogóle zrezygnować.
Promienie słoneczne nie mają raczej wpływu na skuteczność antybiotykoterapii, jednak przyjmowane leki mogą negatywnie działać na kontakt skóry ze słońcem i powodować groźne dla zdrowia powikłania.
Reakcja fototoksyczna może utrzymywać się jeszcze przez jakiś czas po zakończonej terapii, dlatego w niektórych przypadkach ze z opalania należy zrezygnować do kilku tygodni po odstawieniu leków.
Rodzaje antybiotyków a słońce
Które grupy antybiotyków wywołują nadwrażliwość skóry na słońce?
- Tetracykliny oraz ich pochodne. Substancje z tej grupy (zwłaszcza doksycyklina znana jako antybiotyk na boreliozę) zwiększają ryzyko reakcji fototoksycznych. Ich przyjmowanie podczas przebywania na słońcu może powodować od łagodnych zmian skórnych po poważne, objawami przypominające ostry stan zapalny.
- Fluorochinolony (takie jak sparfloksacyna, lomefloksacyna czy klinafloksacyna). Wywołują reakcję fototoksyczną i fotouczuleniową, co zwykle objawia się bardzo silnym rumieniem w miejscach eksponowanych na promienie słoneczne. Ponieważ substancja jest szybko wydalana z organizmu, mniejsze ryzyko powikłań niesie jej przyjmowanie w godzinach wieczornych.
- Sulfonamidy. Antybiotyki z tej grupy są coraz rzadziej stosowane, zatem i niepożądane reakcje skórne należą do sporadycznych.
- Cefalosporyny trzeciej generacji. Powodują rozszerzanie naczyń krwionośnych, a tym samym zwiększają wrażliwość skóry na promieniowanie.
- Makrolidy (w tym popularna azytromycyna). Związek między nimi a słońcem również jest niekorzystny dla zdrowia i zwiększa ryzyko poparzeń.
Spośród antybiotyków stosowanych najczęściej (np. przy infekcjach zapalnych dróg oddechowych) lekiem stosunkowo bezpiecznym przy opalaniu jest amoksycylina.
Zależność między tym lekiem a słońcem nie wywołuje reakcji fototoksycznych ani alergicznych, jednak przed przyjmowaniem antybiotyku latem należy rozwiać wątpliwości, konsultując się z lekarzem.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Przebywanie dziecka na słońcu podczas antybiotykoterapii
Relacja antybiotyk a słońce inaczej niż u pacjenta dorosłego traktowana jest u dziecka, szczególnie małego. Warto pamiętać, że skóra dzieci (zwłaszcza noworodków i niemowląt) jest zdecydowanie cieńsza, bardziej przepuszczalna i mniej odporna na działanie czynników zewnętrznych niż skóra osób dorosłych.
Jednym z najgroźniejszych dla dziecięcej skóry czynników jest właśnie słońce i emitowane przez nie promienie UV. Wrażliwa, cienka skóra w łatwy sposób może ulec poparzeniu, dlatego dzieci powinny być zawsze chronione przed słońcem poprzez krótki czas ekspozycji, używanie kremów z wysokim filtrem itd.
Szczególną ostrożność należy zachować również, stosując antybiotyki u dziecka przebywającego na słońcu.
Leki wywołują u najmłodszych podobną reakcję, jak u osób dorosłych, jednak może być ona dużo bardziej nasilona i szybciej prowadzić do groźnych powikłań.
Pojawienie się objawów takich jak rumień, podrażnienie, przebarwienie u dzieci nie może być lekceważone i zawsze wymaga niezwłocznej konsultacji z lekarzem.
Reklama
Jakie są skutki uboczne opalania przy stosowaniu antybiotyków?
Co może się stać, kiedy równocześnie z opalaniem przyjmowany jest jeden z wymienionych wyżej antybiotyków? Sytuacja taka zwiększa ryzyko wystąpienia fotodermatozy, czyli nieprawidłowej reakcji skóry na promieniowanie UV.
Najczęściej na skutek łączenia słońca z antybiotykiem pojawiają się:
- odczyn fototoksyczny. Polega na wywołaniu reakcji zapalnej (niekiedy bardzo silnej) w miejscach ekspozycji na słońce. Powstawanie na skutek promieniowania i czynnika drażniącego (w tym wypadku leku) związków toksycznych w skórze powoduje występowanie takich objawów jak zaogniony rumień, zaczerwienienie, obrzęk, łuszczenie się skóry. Nasilenie objawów w dużej mierze zależy od indywidualnej wrażliwości skóry, dawki przyjętego antybiotyku, czasu przebywania na słońcu. Symptomy mogą pojawić się od kilku do kilku godzin po rozpoczęciu opalania.
- odczyn fotoalergiczny. Powstaje w wyniku ekspozycji skóry na czynnik alergizujący - w tym wypadku promieniowanie UV. Skutkuje pojawieniem się tzw. wyprysku kontaktowego, który ma postać wysypki lub grudkowych wykwitów. Zmianom powstałym na skutek połączenia antybiotyku i słońca towarzyszy często bolesne pieczenie lub uporczywy świąd. Uczulenie na słońce po antybiotyku zdarza się rzadziej niż wystąpienie odczynu fototoksycznego.
Reklama
Jak chronić się przed słońcem przy antybiotykoterapii?
Kiedy konieczne jest przyjmowanie leków z wymienionych wyżej grup, wpływających na wrażliwość skóry, warto unikać tradycyjnego opalania. Kiedy jednak terapia przypada na sezon urlopowy i całkowite uniknięcie słońca nie jest możliwe, należy możliwie najlepiej chronić się przed szkodliwym promieniowaniem UV.
Co należy robić przed wychodzeniem na słońce, przyjmując antybiotyk?
- Zakładać lekką, przewiewną odzież z długimi rękawami i nogawkami, zakrywającą jak największe partie ciała.
- Odsłoniętą skórę smarować kremami z wysokim filtrem UV (minimum 50). Dobrze zaopatrzone drogerie i apteki oferują dermokosmetyki z SPF powyżej 100. Przy antybiotykoterapii warto zaopatrzyć się w kremy tak skutecznie chroniące skórę przed słońcem.
- Zakrywać głowę. Skóra głowy również narażona jest na poparzenia, dlatego przy przyjmowaniu antybiotyków należy zawsze pamiętać o czapce z daszkiem lub słomkowym kapeluszu.
- Przebywać w cieniu. Na plażę najlepiej zabierać parasol lub namiot i skrywać się w jego cieniu, szczególnie, gdy słońce świeci najmocniej (między godzinami 10 a 16).
- Zrezygnować z solarium. „Sztuczne” opalanie przy zażywaniu antybiotyków zwiększających fotodermatozy jest w ogóle niewskazane.
