Czym jest aparat Hyrax i do czego służy?
Hyrax jest stałym aparatem ortodontycznym, zakładanym przez ortodontę w gabinecie stomatologicznym. Wykorzystywany jest głównie do rozszerzenia szwu podniebiennego oraz szczęki.
Aparat na zęby Hyrax składa się z metalowej śruby umieszczonej na środku podniebienia, która jest przymocowana do zębów trzonowych i przedtrzonowych za pomocą pierścieni lub akrylowych nakładek.
Pacjent otrzymuje specjalny kluczyk, którym rozkręca śrubę zgodnie z instrukcją podaną przez lekarza.
W zależności od rodzaju wady, wieku i indywidualnych predyspozycji zalecenia te mogą się różnić.
Każde rozkręcenie śruby powoduje stopniowe rozsunięcie ramion aparatu, co z kolei wywiera nacisk na łuki zębowe i kości podniebienia.
W efekcie aparat ortodontyczny Hyrax prowadzi do rozszerzenia szwu podniebiennego, co umożliwia zwiększenie szerokości górnej szczęki. Proces ten pomaga w korygowaniu problemów takich jak zgryz krzyżowy, czy stłoczenie zębów.
Reklama
Jakie są wskazania do założenia aparatu Hyrax?
Aparat ze śrubą Hyrax jest stosowany w przypadkach, gdzie konieczne jest rozszerzenie górnego łuku zębowego.
Głównymi wskazaniami do jego założenia są:
- zgryz krzyżowy: jest to stan, w którym dolne zęby zachodzą na górne.
- brak miejsca na prawidłowe wyrzynanie się zębów stałych.
- wąskie podniebienie: może to powodować niewłaściwe ułożenie zębów oraz problemy z oddychaniem przez nos.
- stłoczenie zębów: mało miejsca w łuku górnym może być przyczyną stłoczenia zębów i ich nieprawidłowego ustawienia.
- asymetria twarzy: czasami wąskie podniebienie może do niej prowadzić.
- problemy z oddychaniem: przy małej przestrzeni w jamie ustnej, występują często zwłaszcza podczas snu.
- profilaktyka wad zgryzu: u młodszych pacjentów, aparat Hyrax może być używany profilaktycznie, aby zapobiec rozwinięciu się poważniejszych wad zgryzu w przyszłości.
Aparat Hyrax działa na zasadzie stopniowego rozszerzania szwu podniebiennego. Ortodonta zakłada aparat na górne zęby trzonowe i przedtrzonowe przy użyciu specjalnych pierścieni lub zamków.
W centralnej części aparatu znajduje się śruba, która jest stopniowo dokręcana przez pacjenta, zgodnie z zaleceniami ortodonty.
Dokręcanie śruby powoduje delikatne, rozszerzanie się podniebienia. Ekspansji trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
Po osiągnięciu pożądanego efektu, aparat pozostawia się w jamie ustnej jeszcze na jakiś czas, aby umożliwić stabilizację kości. Po zakończeniu leczenia pacjent może nosić aparat retencyjny, aby utrzymać uzyskane efekty.
Noszenie aparatu Hyrax wiąże się z pewnymi ograniczeniami a także wymaga obowiązkowego stosowania się do zaleceń ortodontycznych, aby zapewnić skuteczność leczenia i zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań.
Obostrzenia, które powinny być przestrzegane przez pacjenta to szczególne dbanie o higienę jamy ustnej, regularne wizyty u ortodonty oraz przestrzeganie zaleceń dotyczących aktywacji śruby.
Przed rozpoczęciem leczenia aparatem Hyrax, ortodonta przeprowadza szczegółowe badanie oraz konsultacje, aby upewnić się, że pacjent jest odpowiednim kandydatem do tego typu terapii i omówić wszystkie potencjalne ryzyka oraz korzyści.
Jednak jest kilka przeciwwskazań do noszenia tego aparatu, takich jak:
- zakończenie wzrostu kości: aparat ten jest najskuteczniejszy u dzieci i młodzieży, u których kości szczęki wciąż rosną. U dorosłych, u których proces wzrostu został zakończony, konieczne mogą być inne metody leczenia, np. chirurgiczne.
- choroby przyzębia: aparat może pogorszyć stan zapalny i prowadzić do dalszych problemów zdrowotnych.
- zły stan higieny jamy ustnej: pacjenci, którzy mają trudności z utrzymaniem odpowiedniego poziomu higieny jamy ustnej, mogą być bardziej narażeni na powikłania, takie jak próchnica czy zapalenie dziąseł.
Czy aparat Hyrax jest dla dzieci czy dla dorosłych?
Aparat Hyrax może być stosowany zarówno u dzieci jak i dorosłych, jednak przeznaczony jest głównie w okresie, gdy kości szczęki są jeszcze w fazie wzrostu.
Aparat Hyrax u dzieci skuteczne rozszerza górny łuk zębowy, co pozwala na korektę wąskiego podniebienia oraz problemów ze zgryzem.
U dorosłych jest stosowany w pewnych przypadkach, zwłaszcza gdy istnieje potrzeba korekcji wąskiego podniebienia.
W przypadku osób, u których proces wzrostu kości szczęki skończył się, aparat może być stosowany w połączeniu z innymi metodami leczenia, takimi jak zabiegi chirurgiczne.
Ostatecznie, stosowanie aparatu Hyrax nie zleży od wieku, a decyzja o jego stosowaniu u zależy od wielu czynników, takich jak wiek, stan jamy ustnej, rodzaj problemu ortodontycznego oraz oceny dokonanej przez ortodontę.
Każdy pacjent jest oceniany indywidualnie, aby dobrać najbardziej odpowiednie i skuteczne rozwiązanie dla jego potrzeb.
Reklama
Jakie są efekty przed i po leczeniu aparatem Hyrax?
Budowa aparatu Hyrax pozwala na szeroki zakres leczenia wad zgryzu. Najczęściej wykorzystywany jest do zwężeń szczęki, ponieważ dzięki śrubie uzyskuje się nawet do 15 mm jej rozszerzenia.
Po tego typu leczeniu poprawiają się rysy twarzy pacjenta, a co najważniejsze zwiększa się przestrzeń dla języka, usprawniając funkcję mowy oraz żucia.
Pacjenci przed poszerzeniem szczęki często mogą mieć problemy z oddychaniem, połykaniem czy wyraźnym mówieniem ze względu na brak miejsca w jamie ustnej, może to skutkować w przyszłości trudnościami związanymi z układem pokarmowym.
Stosowanie aparatu Hyrax niekiedy jest pierwszym krokiem leczenia ortodontycznego, dlatego efekty końcowe będą składową wszystkich etapów, a czas zależny jest od wady zgryzu.
Śrubę Hyrax zazwyczaj zakłada się na okres 3 do 6 miesięcy, jednak należy pamiętać, że u osób dorosłych może to potrwać dłużej niż u dzieci.
Reklama
Jakie mogą być skutki uboczne po aparacie Hyrax?
Dzięki współpracy pacjenta z lekarzem, poprzez stosowanie się do zaleceń, w czasie leczenia aparatem Hyrax nie powinno dochodzić do efektów ubocznych.
Podczas leczenia można spodziewać się skutków ubocznych noszenia aparatu ortodontycznego Hyrax w jamie ustnej, m.in.:
-
często na początku pacjenci doświadczają dyskomfortu, co przekłada się na problemy z żuciem czy mówieniem, jednak większość przyzwyczaja się w ciągu 7 dni,
-
odczucia bólowe związane z rozszerzaniem śruby po kolejnych wizytach kontrolnych są spowodowane napięciem wynikającym z rozszerzania szczęki i ustępują w przeciągu kilku dni,
-
elementy metalowe aparatu mogą podrażniać błonę śluzową, aby temu zapobiec zaleca się stosowanie wosku ortodontycznego na części ostre i wystające.
Reklama
Ile kosztuje aparat Hyrax? Czy jest refundowany?
Leczenie aparatem typu Hyrax jest uzależnione od gabinetu stomatologicznego i może różnić się w zależności od miasta.
Obecnie (stan na czerwiec 2024) jest to koszt od 1400 do 2000 złotych za założenie aparatu, jednak należy pamięć o regularnych wizytach kontrolnych, których cena również może być inna zależnie od gabinetu.
Aparaty stałe, takie jak Hyrax, nie są objęte refundacją NFZ, obejmuje ona jedynie aparaty ruchome dla dzieci do 12. roku życia.
Narodowy Fundusz Zdrowia refunduje inne formy leczenia ortodontycznego dla dzieci, takie jak aparaty ruchome jednoszczękowe i dwuszczękowe, zapewniając dostępną opiekę ortodontyczną dla najmłodszych.
