Aromaterapia - co to jest i na co pomaga? Jakie olejki wybrać?

Czym jest aromaterapia?

Aromaterapia, inaczej terapia zapachami, to w pełni naturalna metoda łagodzenia i usuwania wielu dolegliwości organizmu. Ciekawą definicję aromaterapii zaproponował Zygmunt Zdrojewicz wraz z innymi specjalistami z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Wskazują oni, że to dziedzina medycyny niekonwencjonalnej, która charakteryzuje się terapeutycznym wykorzystaniem specjalnie przygotowanych wyciągów z:

• kwiatów,
• liści,
• nasion,
• kory roślin,
• korzeni,

które traktuje się jako olejki eteryczne.

Już w kulturach antycznych Dalekiego i Środkowego Wschodu doceniano wpływ aromaterapii na organizm. Najstarsze doniesienia z historii aromaterapii sięgają 5 tysięcy lat wstecz i wskazują na to, że ludzie reprezentujący cywilizację Indus Valley, zdobyli umiejętność destylowania oliwy. Z kolei już w 3 tysiące lat przed naszą erą Egipcjanie wykorzystywali aromatyczne substancje do balsamowania zwłok. Cywilizacje Indii i Chin stosowali aromaterapię do celów religijnych i leczniczych. Natomiast Arabowie przyczynili się do rozpowszechnienia medycyny opartej właśnie na aromaterapii.

Aromaterapia kliniczna, która jest znana dzisiaj, sięga nieco bliższych czasów. Zawdzięczamy ją Rene-Maurice Gattefosse, który wyleczył swoje oparzenie ręki, zamaczając dłoń w olejku lawendowym.

W 1937 roku po raz pierwszy oficjalnie posłużono się terminem aromaterapii.

Warto wspomnieć, na czym obecnie polega aromaterapia. Tego typu dziedzinę wykorzystuje się w różnego rodzaju:

• inhalacjach,
• kąpielach,
• płukankach do ust,
• okładach leczniczych,
• masażach.

Różnorodne formy wykorzystania aromaterapii zachęcają wręcz do lepszego poznania jej zastosowania.

Reklama

Na co pomaga aromaterapia? Właściwości

Aromaterapia ma dwojakie działanie. Pierwszy mechanizm polega na pobudzeniu układu limbicznego przez układ węchowy. Z kolei drugi to efekt działania konkretnych właściwości wybranego olejku.

Tym samym aromaterapia ma różnorodne zastosowanie. Można wykorzystać ją do:

• leczenia zaburzeń układu oddechowego - katar, kaszel, przeziębienia, zapalenie oskrzeli, chore zatoki to dolegliwości, które można z jej pomocą zwalczyć;
• niwelowania zaburzeń snu;
• walki z bólami głowy, np. wynikającymi z migreny;
• terapii alergii;
• zmniejszania poziomu stresu - masaż relaksacyjny z aromaterapią pozwala nie tylko rozluźnić mięśnie, ale też wyciszyć umysł. Ma też działanie uspokajające i poprawia nastrój;
• leczenia nadciśnienia;
• poprawy stanu skóry, m.in. w kosmetologii do redukcji cellulitu, a także wielu innych zabiegów;
• profilaktyki zaburzeń nastroju, w tym depresji;
• poprawy koncentracji.

Terapia olejkami eterycznymi to nie tylko sposób na to, by poprawić stan zdrowia czy się zrelaksować, ale też rozwiązanie stosowane w wielu sypialniach. Olejki eteryczne to afrodyzjaki, który pobudzają pożądanie i zwiększa ochotę na zbliżenie.

Reklama

Jakie olejki do aromaterapii?

W zależności od tego, z jaką dolegliwością boryka się konkretna osoba, służyć jej będzie inny olejek eteryczny.

Interesujące zestawienie zaprezentował w swojej publikacji Zbigniew Zdrojewicz z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Przyjrzyjmy się teraz, jakie są naturalne olejki do aromaterapii i na pomagają. Ze względu na cenne właściwości, zastosuj na:

• bóle reumatyczne oraz reumatyzm - takie olejki eteryczne do aromaterapii jak: olejek tymiankowy, cytrynowy, z drzewa herbacianego oraz goździkowy;
• otyłość - olejek lawendowy, rozmarynowy lub jałowcowy,
• zaburzenia krążenia - olejek sosnowy lub lawendowy,
• nadmierne wypadanie włosów - takie naturalne olejki eteryczne jak: tymiankowy albo rozmarynowy;
• wzmocnienie odporności - aromaterapię z olejkiem z drzewa herbacianego, cytrynowego lub goździkowego;
• bezsenność - idealne zapachy do aromaterapii to olejek: z melisy, z lawendy, z pomarańczy;
• stres i uczucie przepracowania - olejek lawendowy albo cytrynowy.

Olejki eteryczne i aromaterapia wykorzystywana jest także w celach relaksacyjnych.

Przyjrzyjmy się też bliżej innym właściwościom olejków eterycznych. Prezentuje je poniższa tabelka. Dzięki niej znacznie łatwiej dobierzesz olejek do aromaterapii albo do sauny.

Pamiętaj, że oprócz tego, że masz wiedzę związaną z tym, jak działa konkretny olejek, warto też zdobyć informacje dotyczące łączenia różnorodnych substancji. Po co jednak je w ogóle łączyć ze sobą? Okazuje się, że wiele olejków eterycznych ma silniejsze działanie, gdy jest połączona z innymi niż gdy występuje samodzielnie.

Jak łączyć olejki w aromaterapii? Przede wszystkim skorzystaj z teorii klasyfikacji zapachów, która pozwoliła na przestrzeni lat tak grupować poszczególne rodzaje olejków, by pasowały do siebie. Połączenie ze sobą niepasujących olejków nie tylko osłabia ich zapach, ale przede wszystkim działanie.

Istnieje kilka klasyfikacji opartych na:

• rodzinie zapachów - wyróżniamy kilka rodzin, w ramach których można łączyć ze sobą olejki, by uzyskiwać określone zapachy. Pierwszą rodziną są tu olejki cytrusowe. Możesz je mieszać z zapachami miętowymi, pikantnymi i drzewnymi. Z kolei zapachy ziemne świetnie komponują się z zapachami drzewnymi i miętowymi. Zapachy pikantne z powodzeniem połączysz z kwiatowymi, cytrusowymi i drzewnymi;
• właściwościach terapeutycznych - tu połączenie polega na szukaniu takich substancji, których właściwości wzajemnie się nie wykluczają. Wśród zapachów, które mają np. działanie uspokajające wymienić można jaśmin, lawendę, bergamotkę i cytrynę. Tego typu olejki pasują do siebie. Z kolei jako afrodyzjak możesz jednocześnie zastosować olejki z mandarynki, gałki muszkatołowej czy drzewa różanego;
• szybkości parowania - najszybciej parują olejki cytrusowe, lawenda, eukaliptus, szałwia  i rozmaryn. Nieco więcej czasu potrzebuje na to: olejek z pieprzu czarnego, cynamon, olejek z igły jodły. Natomiast najdłużej - cedr, kadzidło czy waleriana. Olejki można mieszać w ramach różnych grup. Wymieszanie olejów z trzech różnych grup umożliwia uzyskanie bardzo ciekawego, urozmaiconego zapachu.

Reklama

Czy aromaterapia działa? Skuteczność

Choć jest niezwykle przyjemna, rozluźnia i pozwala na odstresowanie się, naukowcy od lat zastanawiają się, czy aromaterapia faktycznie działa na różne dolegliwości zdrowotne. Okazuje się, że badania naukowe w tym zakresie są mało dokładne i jeżeli już dostarczają jakichś danych, to niestety metodologia jest tu słaba, bo oparta np. na zbyt małej liczbie pacjentów.

Przykładowo, w 2013 roku Mehdi Jafarzadeh i współpracownicy opublikowali wyniki badania, które wykazały, że wdychanie pomarańczowego olejku eterycznego w trakcie leczenia stomatologicznego, zmniejsza ilość hormonu stresu w ślinie uczestników badania. Tyle, że badaniem objęto zaledwie 30 dzieci w wieku od 6 do 9 lat. Wynik więc nie odnosi się do całej populacji.

Inne badanie przeprowadził w 2020 roku Arslan ze współpracownikami. Wykazało ono, że zastosowanie lawendowego zapachu przed wyrwaniem zęba zmniejsza lęk. Tyle, że badanie zostało przeprowadzone na 126 osobach. Nie jest więc to próba reprezentatywna.

Dowodem na to, że w bardzo wielu sytuacjach próby w badaniach są niereprezentatywne, jest chociażby zestawienie 22 badań naukowych nad aromaterapią stworzone przez Márcię Reginę Rigon. Poszczególne badania były publikowane w latach 2000 - 2021. W testach brało udział od 16 do 195 pacjentów. Zwykle taka liczba jest zbyt mała, by potwierdzić, jak konkretny olejek wpływa na całą populację.

Reklama

Sprzęt i akcesoria do aromaterapii

W zależności od tego, jak będzie przeprowadzana aromaterapia, wymaga ona nieco innych akcesoriów.

Dużą popularnością cieszy się m.in. kominek zapachowy. Taki kominek do aromaterapii użytkuje się w prosty sposób. Wystarczy do jego górnej części nalać odpowiednią ilość wody, do której wkrapla się kilka kropel olejku. Cały czas należy też monitorować ilość wody, by nie doprowadzić do jej wyparowania.

Na uwagę zasługują także inne rozwiązania, w tym takie urządzenia do aromaterapii jak:

• dyfuzor do olejków eterycznych - taki sprzęt pozwala roztoczyć przyjemną mgiełkę w powietrzu. Na rynku dostępne są m.in. ultradźwiękowe dyfuzory do aromaterapii, które pozwalają na cichą pracę. Co ciekawe, wiele dyfuzorów zapachowych do aromaterapii ma też funkcję nawilżacza powietrza;
• podgrzewacze do olejków - znacznie tańsze rozwiązanie niż wymienione powyżej urządzenia. Wystarczy wyposażyć się w zestaw do aromaterapii składający się ze świecy i naczynia. Olejek z dodatkiem wody wlewa się na górę podgrzewacza, a płomień świecy ogrzewa jego zawartość, wydzielając miły zapach;
• nebulizator - urządzenie rozpyla olejek eteryczny pod wpływem działania wysokiego ciśnienia. Taki sprzęt działa na zasadzie zimnej dyfuzji i nie potrzebuje do swojej pracy wody, przez co nie zmienia wilgotności powietrza w pomieszczeniu;
• lampa - dzięki obecności palnika takie lampy wypełniają wnętrze wybranym zapachem.

Obecnie odchodzi się od oczyszczaczy powietrza z aromaterapią, gdyż olejki mogą skutecznie zatkać filtry oczyszczające.

W ostatnim czasie wiele osób sięga po biżuterię do aromaterapii - naszyjnik lub bransoletka może być wyposażona w zawieszkę na kilka kropel olejku eterycznego, który np. wprawi noszącego w dobry nastrój.

W wielu aptekach można też zakupić plastry do aromaterapii, które nakleja się np. na koszulkę. Przypisuje się im działanie łagodzące objawy przeziębienia, np. kataru czy kaszlu.

Reklama

Aromaterapia w domu. Gdzie jeszcze?

Olejki eteryczne można stosować w zaciszu domowym. Nie należy natomiast przesadzać z ilością użytego olejku do aromaterapii w domu, gdyż nadmiar tego typu składników może przynieść efekt odmienny od oczekiwanego, np. podrażnić błonę śluzową gardła czy wywołać alergię. Do domowej aromaterapii zastosujesz przedstawione powyżej sprzęty i akcesoria.

Efektami olejków eterycznych możesz cieszyć się:

• pod prysznicem,
• w pokoju,
• w prywatnej saunie,
• w ogrodzie.

Decydując się np. na ciekawe zawieszki, możesz prowadzić też aromaterapię w samochodzie. Sposobem na mini aromaterapię jest także korzystanie z biżuterii, która pozwala zabrać ulubiony zapach ze sobą.

Oczywiście, w SPA i salonach odnowy biologicznej wielu zabiegom towarzyszy aromaterapia. Warto porozmawiać o takiej możliwości.

Reklama

Aromaterapia dla dzieci

Małe dzieci nie powinny stosować olejków eterycznych samodzielnie, z uwagi na ryzyko np. wypicia takiego płynu. Aromaterapia dla dzieci powinna być przeprowadzana zawsze pod nadzorem dorosłych.

Decydując się na zastosowanie jakiegokolwiek olejku eterycznego, zwłaszcza u maluchów w tym noworodków i niemowląt, trzeba pamiętać o kilku zasadach. Po pierwsze, musisz sprawdzić, jak dziecko reaguje na konkretny środek. =

U alergików i astmatyków olejki eteryczne mogą nasilać objawy, dlatego należy na to uważać. Poza tym nie należy stosować olejku bezpośrednio na skórę dziecka, ponieważ może to doprowadzić do jej podrażnienia.

Aromaterapia dla niemowląt zawsze powinna być prowadzona pod nadzorem lekarza. Ponadto, na rynku dostępne są plasterki do aromaterapii, które udrażniają zatkany nos. Taki plaster naklejany jest na ubranie, co w założeniu minimalizuje ryzyko ewentualnego podrażnienia skóry.

Aromaterapia w ciąży

Zdania w kwestii aromaterapii w ciąży są podzielone. Według niektórych ciąża to przeciwwskazanie do tego typu zabiegów. Dla innych aromaterapia nie stanowi zagrożenia dla kobiety spodziewającej się dziecka, o ile nie wykorzystuje się w jej przeprowadzeniu olejków o działaniu toksycznym dla płodu.

Na takiej liście znajdują się m.in. olejki z:

• oregano,
• nasion marchwi,
• anyżu,
• brzozy,
• szałwii,
• pietruszki.

Ponadto, aromaterapia podczas porodu może działać rozluźniająco na kobietę, przez co może łagodzić jej dolegliwości bólowe. Aromaterapia pobudza układ limbiczny w mózgu, który odpowiada za wspomnienia i emocje. Oddziałując na tę część mózgu zmniejsza się poziom lęku i niepokoju. Zastosowanie olejków eterycznych może więc pomóc przetrwać poród.

Na stronie jednego ze szpitali prowadzących prywatnie porody widoczne są nawet wskazówki związane z tym, jak wykorzystywać aromaterapię na porodówce. Oto kilka podpowiedzi:

• na zdenerwowanie przy porodzie - mieszanka do wąchania z olejku lawendowego, geraniowego oraz z drzewa różanego;
• na zmęczenie długim porodem - mieszanka z oleju z kadzidłowca, olejku cytrynowego i miętowego.

Kurs aromaterapii

Zawód aromaterapeuty nie jest w Polsce w żaden sposób regulowany. Oznacza to, że tym tytułem może posługiwać się praktycznie każdy, kto będzie miał taką ochotę. Nie są więc w zasadzie wymagane żadne kursy czy studia podyplomowe, by przeprowadzać aromaterapię.

Warto jednak zwrócić uwagę, że obecnie na rynku edukacyjnym dostępny jest certyfikowany kurs aromaterapii, na który decydują się m.in. pracownicy salonów odnowy w celu podnoszenia swoich kwalifikacji i zdobycia szerszej wiedzy o działaniu różnych olejków. Na takim kursie dowiadują się także, jak używać olejków eterycznych, by korzystnie wpływać na organizm i psychikę swoich klientów.

Obecnie ten zakres wiedzy poszerzają także kosmetolodzy cz masażyści, którzy wykorzystują elementy aromaterapii podczas różnych zabiegów.

Przeciwwskazania do aromaterapii

Choć aromaterapia może wpływać pozytywnie na ciało i ducha, to jednak wdychanie intensywnego zapachu nie jest dla wszystkich. Na liście przeciwwskazań do aromaterapii znajdują się:

• choroby autoimmunologiczne,
• alergie,
• astma,
• zmiany skórne,
• ciąża w przypadku określonych olejków,
• karmienie piersią,
• nadciśnienie,
• padaczka.

Niektórzy, np. kościół katolicki, upatrują w aromaterapii zagrożeń duchowych, ale dzieje się tak dlatego, że postrzegają ją jako element np. praktyk okultystycznych czy wprowadzania się w trans. Jednocześnie dla katolików nie ma zakazu związanego z samą aromaterapią dopóki nie ma to związku z innymi, niż katolickie, praktykami religijnymi.

Aromaterapia to jeden ze sposobów na lepsze samopoczucie. Nawet jeżeli badania naukowe jednoznacznie nie przemawiają za jej pozytywnym wpływem na organizm, warto z niej korzystać, gdy poprawia humor i relaksuje.