Co to jest ALT - aminotransferaza alaninowa?
Badanie ALT, czyli enzymu zwanego aminotransferazą alaninową, jest jednym z podstawowych sposobów diagnozowania uszkodzeń wątroby. ALT jest enzymem najczęściej występującym w wątrobie, ale znajdziemy go także w mięśniach szkieletowych, w mięśniu sercowym i nerkach.
U zdrowej osoby, której wątroba pracuje w odpowiedni sposób jego poziom powinien być nieznaczny. Zaburzenia funkcji tego organu powodują jednak, że aminotransferaza alaninowa jest uwalnia się do krwi w nadmiernej ilości, co jest widoczne w badaniu krwi (tzw. próby wątrobowe ALT).
Reklama
Kiedy wykonać badanie ALT?
Badanie ALT wykonuje się w trakcie badań przesiewowych lub wtedy, kiedy pacjent zgłosi lekarzowi niepokojące objawy, które mogą sugerować uszkodzenie wątroby.
Regularnie tego typu badanie powinny wykonywać:
- osoby z podejrzeniem wirusowego zapalenia wątroby
- pacjenci zażywający na stałe leki (zwłaszcza tabletki antykoncepcyjne, statyny, leki przeciwnowotworowe)
- cukrzycy
- osoby otyłe
- osoby nadużywające alkoholu
Wskazaniem do badania ALT jest każde zażółcenie skóry i błon śluzowych, które może świadczyć o upośledzeniu metabolizmu bilirubiny. Warto poprosić lekarza o skierowanie na badanie, jeśli czujemy się stale osłabieni, pojawił się problem z apetytem, nudności i wzdęcia, bóle brzucha po prawej stronie i skurcze mięśni.
Niepokojące jest również krwawienie z dziąseł i nosa. Panowie powinni zrobić badanie ALT, jeśli zauważyli u siebie zanik owłosienie pod pachami i w okolicy łona, a dodatkowo wystąpiła utrata libido, impotencja oraz ginekomastia.
Dla pań wskazaniem do badania ALT są zaburzenia miesiączkowania lub całkowita utrata miesiączki, a także bezpłodność. Lekarz zleci badania także wtedy, gdy pacjent ma ciemny mocz, odbarwiony stolec lub świąd skóry.
Reklama
Jakie sa normy ALT?
Nie ma powodów do niepokoju, jeśli poziom aminotransferazy alaninowej w surowicy krwi wynosi 5-40 U/I. To jest dopuszczalna norma ALT. Podwyższone ALT może świadczyć o tym, że zablokowane zostało prawidłowe wydzielanie lub przepływanie żółci produkowanej przez wątrobę.
Podwyższone ALT we krwi może wskazywać na:
- kamicę przewodu żółciowego (od 200 do 400 U/l)
- marskość wątroby (od 200 do 400 U/l)
- nowotwory wątroby (od 200 do 400 U/l)
- torbiel wątroby (od 200 do 400 U/l)
- ostre wirusowe zapalenie wątroby (od 400 do 4000 U/l)
- sepsę
- mononukleozę zakaźną
- zapalenie trzustki
- uszkodzenie wątroby, np. grzybami lub chemikaliami (od 400 do 4000 U/l)
- niewydolność krążenia (od 400 do 4000 U/l)
- martwicę mięśnia sercowego, np. po zawałach i zabiegach kardiochirurgicznych
- uszkodzenia mięśni szkieletowych
Wysokie ALT może wyjść także wtedy, gdy pacjent przyjmuje leki psychotropowe, leki obniżające cholesterol, po intensywnym treningu sportowym. ALT podwyższone bywa u kobiet ciężarnych i u noworodków (u dzieci może się wahać od 40 do 200 U/l.).
Reklama
Jak się przygotować do badania ALT?
By móc wykonać badanie ALT niezbędna jest próbka krwi żylnej pacjenta. W tym celu należy się udać do laboratorium na czczo, przede wszystkim w godzinach porannych.
Powinno się nie spożywać alkoholu, co najmniej 24 godziny przed pobraniem krwi. Ważne jest, by poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
Wynik ALT może pokazać z jakim schorzeniem wątroby pacjent ma do czynienia. Zawsze jednak należy skonsultować go ze specjalistą, gdyż niekiedy podwyższony ALT nie musi sugerować żadnej choroby, a jedynie pojawić się na skutek zbyt intensywnego wysiłku fizycznego.
Reklama
Próby wątrobowe ALT i AST
Badanie ALT często zleca się równocześnie z oznaczeniem aminotransferazy asparginianowej. ALT i AST to tzw. próby wątrobowe. Dla pełnego obrazu oprócz ALT i AST wykonuje się także badanie poziomu bilirubiny, fosfatazy alkalicznej i dehydrogenazy mleczanowej.
Badanie ALT i AST wykonuje się wspólnie, bo bardzo istotny jest stosunek aktywności AST do ALT, który określany jest mianem wskaźnika Ritisa. Przy chorobach wątroby zazwyczaj aktywność ALT jest wyższa niż AST, a stosunek AST do ALT jest niski.
Gdy wynosi mniej niż jeden pacjent może mieć przewlekłe wirusowe zapalenia wątroby, stłuszczenie wątroby, hemochromatozę, autoimmunologiczne zapalenia wątroby, rzadziej chorobę Wilsona, celiakię.
Wskaźnik AST/ALT jest zazwyczaj wysoki, gdy mamy do czynienia z alkoholowym zapaleniem wątroby, ostrym zapaleniem lub uszkodzeniem wątroby spowodowanym zamknięciem odpływu żółci, marskością wątroby.
