Co to są paciorkowce?
Paciorkowce to bakterie, które wywołują wiele infekcji w organizmie, zazwyczaj atakują układ oddechowy, w tym gardło, ale potrafią doprowadzić też do stanu zapalnego w uchu, zatokach i stawach. Paciorkowce z grupy A wywołują między innymi zapalenie gardła, szkarlatynę i chorobę zwana różą.
U większości chorych zakażenie można sprawnie wyleczyć podając antybiotyki. Jeśli jednak choroba wcześniej przebiega bez objawów i pacjent jest nieleczony, mogą wystąpić skutki uboczne w postaci gorączki reumatycznej, która potrafi uszkodzić zastawki serca i stawy lub zapalenia kłębuszków nerkowych. Dlatego tak ważne jest w przypadku podejrzenia zakażenia paciorkowcem z grupy A wykonanie badania ASO.
Reklama
Co to jest ASO i po co je badać?
ASO to tzw. odczyn antystreptolizynowy, który pozwala na wykrycie w organizmie obecności przeciwciał przeciwko streptolizynie O, czyli antygenowi paciorkowca grupy A. Przeciwciała pojawiają się wtedy, kiedy pacjent przeszedł zakażenie paciorkowcem lub jest jego nosicielem.
Reklama
Badanie krwi ASO - wskazania do wykonania
Najczęściej zakażenia paciorkowcem z grupy A daje bardzo charakterystyczne objawy typowe dla anginy i infekcji górnych dróg oddechowych, takich, jak ból gardła, rozpulchnione migdałki, gorączka. Wskazaniem do badania jest także podejrzenie szkarlatyny, która objawia się wysypką na całym ciele, wymiotami, charakterystycznym osadem na języku. Zachorowanie na różę można podejrzewać, gdy pacjent ma mocno zaczerwienioną twarz i towarzyszą temu dreszcze.
Czasem badanie ASO zleca się dopiero wtedy, gdy pojawia się charakterystyczne objawy powikłań. Przy gorączce reumatycznej pojawiają się:
- wysoka temperatura;
- obrzęk stawów (zwłaszcza kostek, kolan, nadgarstków);
- bóle stawów;
- wysypka na skórze;
- pląsawica Sydenhama;
- kołatanie serca;
- bóle w klatce piersiowej.
Kłębuszkowe zapalenie nerek objawia się:
- zmęczeniem;
- spadkiem energii;
- obecnością krwi w moczu;
- skąpomoczem;
- bólami mięśniowymi;
- nadciśnieniem tętniczym;
- gorączką;
- wysypką.
Reklama
Jak wygląda badanie ASO? Jak się do niego przygotować?
Badanie ASO polega na laboratoryjnym badaniu krwi. Od pacjenta pobiera się próbkę zazwyczaj z żyły łokciowej i przesyła do analizy. Badanie wykonuje się na czczo, wcześniej pacjent powinien odstawić leki (antybiotyki i kortykosteroidy), które mogą zafałszować wynik analizy.
Żeby uzyskać wiarygodny wynik, badanie ASO trzeba powtórzyć kilka razy - układ odpornościowy produkuje przeciwciała ASO zwykle od 1 do 4 tygodni od momentu zakażenia bakterią. Pozwala to na dokładną diagnozę, w jakim stadium jest zakażenie (najwyższe ASO jest 4-6 tygodni od wystąpienia zakażenia) lub stwierdzenie, czy pacjent jest tylko nosicielem paciorkowca. Niestety na podstawie badania ASO nie da się przewidzieć, czy po przebytym zakażeniu u badanego wystąpi powikłanie, czy nie.
Reklama
Wyniki ASO - jakie są normy?
Pewien niewielki procent zdrowych osób ma naturalnie podwyższone ASO. Jeśli pacjent nie zalicza się do tej grupy, a wynik wskazuje, że w badaniach rośnie liczba przeciwciał przeciw streptolizynie O, to sygnał, że najprawdopodobniej infekcja wystąpiła niedawno. Spadające stężenie przeciwciał wskazuje, że infekcja prawdopodobnie ustępuje. Niski poziom przeciwciał ASO świadczy o tym, że badany w ostatnim czasie raczej nie przechodził zakażenia paciorkowcem grupy A.
Właściwy poziom ASO w surowicy krwi to od 10 do 200 IU/ml. Za wartości podwyższone uznaje się:
- dla dorosłych - 250 jednostek;
- dla dzieci powyżej 5. roku życia - 333 jednostek;
W nielicznych przypadkach powikłań zakażeń paciorkowcami grupy A wynik testu ASO może być ujemny. Dzieje się tak w przypadku, gdy pierwotna infekcja toczyła się w obrębie skóry i gdy pacjent nie wytwarza przeciwciał ASO.
Reklama
Wysokie ASO - czy zastosować leczenie?
Samo podwyższenie wskaźnika ASO nie jest jeszcze wskazaniem do leczenia, decyzję taką lekarz podejmuje dopiero po analizie objawów klinicznych. Wiele osób z podwyższonym ASO może być nosicielami paciorkowca, ale trzeba pamiętać, że nosicielstwo nie zwiększa ryzyka gorączki reumatycznej i nie wymaga leczenia.
