Produkowane w nadnerczach hormony DHEA (dehydroepiandrosteron) oraz powstający z DHEA DHEA-SO4 (siarczan dehydroepiandrosteronu) zostały nazwane eliksirem młodości, ponieważ najwyższe ich stężenie w organizmie człowieka występuje między 25. a 30. rokiem życia. U osób w wieku 70-80 lat ich poziom spada do 10-20 procent stężenia występującego u trzydziestolatków.
To właśnie z DHEA i DHEA-SO4 powstają hormony płciowe - testosteron i estrogeny. Dbają one o nasza witalność, kondycję fizyczną, intelektualną i seksualną.
Nie tylko dodają energii, ale także poprawiają pamięć, odnawiają układ immunologiczny, zapobiegają chorobie niedokrwiennej serca i nowotworom, zmniejszają podatność na stres, opóźniają procesy starzeniowe na skórze, pilnują, żeby nie odkładało się w organizmie zbyt dużo tłuszczu. Zdarza się niestety, że czasami organizm nie pracuje tak jak powinien i pojawia się niedobór tych hormonów lub ich nadmiar. Konieczna jest wtedy interwencja lekarska.
DHEA i DHEA-S04 – wskazania do badania
Nadmiar i niedobór tych hormonów może wskazywać nie tylko na naturalne procesy zachodzące w organizmie wraz z wiekiem, ale przede wszystkim na różnego rodzaju schorzenia wymagające leczenia. Badania pozwalają między innymi sprawdzić, czy w prawidłowy sposób pracują nadnercza, a także co jest źródłem zwiększonej produkcji androgenów - nadnercza, jajniki czy jądra. Badanie jest pomocne między innymi w diagnozowaniu chorób, którym towarzyszy wysokie DHEA, czyli:
- guzów kory nadnerczy
- nowotworów nadnerczy
- przerostu kory nadnerczy
- zespołu policystycznych jajników
- przedwczesnego dojrzewania chłopców, przed 9. rokiem życia (niższy głos, owłosienie łonowe, zwiększona masa mięśniowa, powiększenie prącia)
- przedwczesnego dojrzewania u dziewcząt (gdy gruczołu piersiowe powiększają się przed ósmym rokiem życia)
- wirylizacji u dziewczynek (obniżenie tonu głosu, trądzik i powiększenie łechtaczki)
- hirsutyzmu u dziewczynek (nadmierne owłosienie w miejscach typowych dla mężczyzn)
- przyczyn braku miesiączki
- niepłodności
- gdy noworodek płci żeńskiej ma obojnacze narządy płciowe
Reklama
DHEA i DHEA-S04 – jak przebiega badanie
Badanie polega na pobraniu próbki krwi, pacjent nie musi być na czczo, ale lepiej, żeby badanie zrobił rano, ponieważ właśnie wtedy DHEA wykazuje najwyższą aktywność (DHEA-SO4 wykazuje stałe stężenie we krwi przez całą dobę). U dorosłych próbkę pobiera się z żyły łokciowej u małych dzieci wykonując delikatne nacięcie lancetem.
Najczęściej równolegle wykonuje się także badanie stężenia innych hormonów, w tym:
- gonadotropiny (FSH)
- hormonu luteinizującego (LH)
- prolaktyny
- estrogenów
- testosteronu
Dodatkowe badania są konieczne, ponieważ może się okazać, że stężenie DHEA-S wyjdzie w normie, bo guz (lub nowotwór) nadnerczy nie wydziela hormonów. Może się tak zdarzyć również w zespole policystycznych jajników.
Reklama
DHEA – norma
Interpretację wyników zawsze trzeba zostawić lekarzowi zlecającemu badanie, ponieważ nie ustalono standardowych zakresów referencyjnych dla tych badań. Wyniki mogą się różnić w zależności od wieku pacjenta i jego płci. Także laboratoria mogą posługiwać się różnymi normami. Przeważnie stosowane są zakresy:
- DHEA dla obu płci: od 7 do 31 nmol/l (200-900 ng/dl)
- DHEA-S dla kobiet: 2-10 μmol/l (75 – 370 μg/dl)
- DHEA-S dla mężczyzn: 3-12 μmol/l (110 – 470 μg/dl).
Gdy wyniki pokazują niedobór hormonów DHEA i DHEA-SO4 można podejrzewać nieprawidłową funkcję nadnerczy (np. chorobę Addisona), infekcje grzybicze, wirusowe lub bakteryjne nadnerczy, niedoczynność przysadki mózgowej, niedoczynność tarczycy, choroby autoimmunologiczne. Wyniki mogą być zaniżone także przy długotrwałej antykoncepcji hormonalnej i długotrwałym stresie. Tymczasem według amerykańskich naukowców niewielki wzrost DHEA wskazuje, że ryzyko zgonu jest mniejsze o 36-48 procent.
Zobacz też: Badania od A do Z
Reklama
DHEA – uzupełnienie niedoborów
Zbyt niskie stężenie dehydroepiandrosteronu w organizmie można uzupełnić farmakologicznie. Zazwyczaj terapia jest skierowana do osób w wieku 40-50 lat, którzy chcieliby zachować jak najdłużej swoją sprawność. Właśnie po 40. roku życia następuje gwałtowny spadek wydzielania własnego DHEA. Warto o taką farmakoterapię zapytać lekarza, ponieważ hormon DHEA stosowany w odpowiednich ma korzystne działanie na organizm, w tym:
- stabilizuje rozchwianą gospodarkę hormonalną i łagodzi dokuczliwe objawy menopauzy (drażliwość, uderzenia gorąca i uporczywe bóle głowy)
- u mężczyzn łagodzi objawy andropauzy
- pomaga w zachowaniu wzorców pamięci, co może chronić przed rozwojem choroby Alzheimera
- zapobiega i leczy depresję
- przyspiesza procesy biochemiczne, które sprzyjają spalaniu tłuszczów i pobudzają syntezę protein
- poprawia libido i leczy zaburzenia erekcji u mężczyzn
- zwiększa intensywność doznań seksualnych u kobiet
- zwiększa masę mięśniową
- zwiększa gęstość kości i zapobiega osteoporozie
- chroni układ krążenia i działa przeciwmiażdżycowo obniżając poziom cholesterolu
- zwiększa wrażliwość na insulinę, poprawia tolerancję glukozy i przeciwdziała rozwojowi otyłości i cukrzycy
- wydłuża czas trwania fazy snu REM, dzięki czemu organizm lepiej się regeneruje w trakcie snu
Z badań kalifornijskich naukowców wynika dodatkowo, że podawanie hormonu DHEA potrafi znacznie złagodzić objawy starzenia się organizmu. Naukowcy podawali grupie pacjentów w wieku 40-70 lat hormon DHEA i placebo, po trzech miesiącach okazało się, że ci, którzy otrzymywali DHEA czuli się lepiej, byli bardziej sprawni fizycznie i psychicznie.
Czytaj też: Wysoki testosteron u kobiet. Kiedy zdecydować się na leczenie?
