Co to jest badanie EMG?
Kiedy pacjent skarży się na nieprawidłowości w pracy mięśni lub dokuczają mu rwące bóle, lekarz neurolog może skierować go na EMG. Co to za badanie?
W sprawnym mięśniu jony sodu i potasu są równomiernie rozłożone i bez problemu przenikają przez błonę komórki. W wyniku różnych zaburzeń może jednak dojść do polaryzacji ładunku elektrycznego wnętrza komórki w stosunku do błony komórkowej.
Żeby sprawdzić czy czynność elektryczna mięśnia jest prawidłowa wykonuje się badanie przewodnictwa nerwowego. Metoda ta pozwala także na zbadanie nerwów obwodowych.
Na czym polega i jak wygląda badanie EMG? W badaniu wykorzystuje się aparaturę zwaną elektromiografem, który wyposażony jest w specjalne elektrody mięśniowe, rejestrujące zmieniające się podczas badania bioprądy.
Pacjent leży na specjalnym łóżku przeznaczonym do badań, a lekarz wkłuwa elektrodę w mięsień. Badanie wykonuje się w spoczynku i podczas pracy mięśnia.
Najpierw bada się mięsień w spoczynku, potem pacjent musi delikatnie napiąć jeden mięsień, potem całą grupę mięśni w obrębie badanego miejsca.
W ramach badania EMG można wykorzystać różne metody diagnostyczne, w tym:
- EMG globalne - za jego pomocą bada się pobudliwość wszystkich grup mięśniowych kończyny, lekarz przyczepia elektrody do powierzchni skóry, które powodują rytmiczne skurcze mięśni.
- Próbę tężyczkową - pozwala ona na wykrycie nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej i wyładowań u osób z tężyczką. Na ramieniu badanego zakłada się opaskę uciskową, która doprowadza do miejscowego niedokrwienia, a w mięsień lekarz wkłuwa igłę z elektrodą.
- Próbę miasteniczną - to badanie transmisji nerwowo-mięśniowej, wykorzystuje się do niego powierzchniowe elektrody, które stymulują nerwy.
Czy badanie EMG boli? Metoda powierzchniowa jest całkowicie bezbolesna, natomiast w przypadku metody igłowej pacjent czuje ból najczęściej w momencie wkłuwania elektrody w mięsień.
Potem w trakcie badania i kurczenia się mięśni może być odczuwany dyskomfort. Elektromiografia jest dość nieprzyjemna i długa. Ile trwa? Wykonanie badania zajmuje ok. 40 min.
Czy badanie EMG jest wiarygodne? Tak, często jedynie elektromiografia jest w stanie wykryć przyczynę dolegliwości i pomóc lekarzowi postawić diagnozę.
Warto również pamiętać, że badanie EMG i ENG różnią się od siebie. Pierwsze z nich, jak już zostało wyjaśnione, polega na ocenie mięśni poprzez wkłuwanie specjalnej igły. Drugie zaś zajmuje się przewodnictwem nerwowym, czyli reakcją nerwów na bodźce elektryczne.
Reklama
Na czym polega badanie EMG kończyn dolnych?
Elektromiografię można przeprowadzać na różnych obszarach ciała, w zależności od tego, gdzie pojawiają się dolegliwości.
Wyróżnia się np. badanie przewodnictwa nerwowego kończyn dolnych, wykonywane między innymi w przypadku podejrzenia neuropatii cukrzycowej - powikłania cukrzycy upośledzającego pracę układu nerwowego.
Symptomami będącymi wskazaniem do EMG są przede wszystkim:
- utrata czucia w dystalnej części nóg,
- drętwienie lub mrowienie,
- uczucie pieczenia lub kłucia.
Objawy często pojawiają się najpierw w obrębie stóp, by później rozszerzać się na dalsze - wyższe części kończyn dolnych.
EMG ocenia przewodzenie nerwów oraz mierzy aktywność mięśni. Pozwala na określenie aktywności poszczególnych jednostek mięśniowych i ocenę balansu mięśniowego.
Podczas badania zwykle ocenia się mięśnie najpierw w momencie spoczynku, a w drugiej kolejności - podczas aktywności ruchowej.
Najczęściej badanie EMG nóg przeprowadza się na nerwie strzałkowym i piszczelowym. Jest ono także wykorzystywane przy diagnostyce napięcia mięśni w okolicach kręgosłupa oraz kończyn górnych.
Reklama
Badanie EMG nadgarstka
Neuropatią występującą najczęściej w obrębie kończyny górnej jest zespół cieśni nadgarstka. Do jej zdiagnozowania wykorzystuje się również badanie EMG z użyciem elektrod powierzchniowych.
Na ból nadgarstka skarżą się często osoby spędzające wiele godzin przy komputerze. EMG ręki staje się więc coraz powszechniejszym badaniem wśród pracowników biurowych.
Pozwala ono na analizę zmęczenia mięśniowego, które może być spowodowane długotrwałą pozycją statyczną. Praca przy komputerze bardzo często prowadzi także do zwyrodnień w obrębie nadgarstka, które objawiają się:
- okresowym drętwieniem, mrowieniem, pieczeniem kciuka, palca wskazującego i środkowego oraz połowy palca serdecznego;
- silnym bólem nadgarstka pojawiającym się w nocy, nasilającym się po uniesieniu ręki, a zmniejszającym się po jej opuszczeniu poniżej ciała;
- uczuciem sztywności palców;
- bólem promieniującym w stronę łokcia i barku;
- w skrajnych sytuacjach - wypadaniem przedmiotów z dłoni i ograniczeniem ruchów, zanikiem mięśni kłębu kciuka.
Jeśli badanie cieśni nadgarstka potwierdzi obecność zespołu, lekarz zaleca pacjentowi podjęcie odpowiedniego leczenia. W stanach łagodnych przeważnie stosuje się fizjoterapię, w cięższych - leczenie operacyjne, którego celem jest zlikwidowanie ucisku na nerw pośrodkowy.
Często przeprowadza się również EMG nerwu łokciowego, by sprawdzić, czy jego uszkodzenie nie wywołuje objawów w okolicach dłoni. Przyczyną w tym wypadku jest tzw. „łokieć tenisisty”.
Reklama
Jak przygotować się do badania EMG?
Przede wszystkim lekarz powinien wiedzieć, jakie leki przyjmuje pacjent. Przygotowanie do badania EMG może wymagać ich odstawienia na kilka dni.
Niewskazane jest przyjmowanie leków obniżających krzepliwość krwi, a także antykoagulantów doustnych.
Dodatkowo, należy umyć miejsce, które będzie poddawane badaniu. Wystarczy je później wysuszyć. Używanie kremów bądź innych kosmetyków do skóry jest niewskazane, gdyż może zaburzyć wyniki.
Reklama
Jak wygląda prawidłowy wynik EMG?
Wyniki badania EMG mają formę wykresu zwanego elektromiogramem. Na pierwszy rzut oka może on przypominać elektrokardiograf, czyli wynik badania pracy serca (EKG), również przedstawiający amplitudy, częstotliwości i okresowości.
Normy badania EMG zależne są między innymi od wieku pacjenta. Wskaźniki zmieniają się także w stosunku do rozwoju fizycznego osoby badanej, dlatego odczytywanie wyników nie jest proste. Ich interpretacji powinien zatem zawsze dokonywać lekarz.
Niekiedy do postawienia diagnozy potrzebny jest cały komplet różnych badać, dlatego pacjent nie powinien robić tego samodzielnie na podstawie opisu z badania EMG. Do prawidłowej interpretacji wyników elektromiografii potrzebna jest często fachowa wiedza i doświadczenie.
Wynik EMG w granicach normy z reguły świadczy o dobrym przewodnictwie nerwowym w badanym obszarze, jednak tylko lekarz - w oparciu o pełen obraz kliniczny pacjenta - może wykluczyć podejrzewane nieprawidłowości.
Złe wyniki natomiast mogą być podstawą do rozpoczęcia leczenia lub poszerzenia diagnostyki o kolejne badania, np. rezonans lub USG.
Reklama
Powikłania po badaniu EMG
Jak po każdym badaniu, również po EMG wystąpić mogą pewne skutki uboczne. Czy zatem elektromiografia jest bezpieczna?
Badanie EMG nie jest szkodliwe dla osób, które nie znajdują się w grupie przeciwwskazań. Zazwyczaj występuje jedynie ból lub osłabienie mięśnia, jednak powinno trwać maksymalnie kilka godzin.
Badanie EMG może natomiast wpłynąć negatywnie na osoby, które mają rozrusznik serca. Innym przeciwskazaniem są wszczepione metalowe elementy blisko chorego miejsca.
Reklama
Gdzie można zrobić badanie EMG?
Nie każda placówka medyczna posiada własną pracownię EMG, dlatego pacjent kierowany na badanie przewodnictwa nerwowego powinien uzyskać od lekarza kierującego informację, gdzie może je wykonać.
Badanie EMG na NFZ może zostać wykonane, jeśli pacjent posiada skierowanie od lekarza rodzinnego lub specjalisty. Placówki, które mają podpisaną umowę z NFZ-em, przeprowadzają je bezpłatnie w ramach refundacji funduszu.
Ich listy można szukać z Internecie lub skontaktować się ze swoją przychodnią celem zasięgnięcia informacji.
Prywatnie badanie EMG można zrobić odpłatnie w każdej placówce posiadającej odpowiedni sprzęt i wykwalifikowany personel.
Zaletą takiego rozwiązania jest krótki zazwyczaj czas oczekiwania.
Ile kosztuje badanie EMG?
Koszty związane z badaniami różnego rodzaju mogą się różnić w zależności od placówki oraz miasta, w którym jest ono wykonywane. Z reguły w dużych miastach są one wyższe.
Cena badania EMG może też różnić się w zależności od jego rodzaju oraz obszaru, jaki objęty jest diagnostyką.
Badanie jednego mięśnia metodą jakościową to koszt około 50 zł, natomiast za metodę SF-EMG pojedynczego włókna mięśniowego zapłacić trzeba ponad 500 zł.
Ceny elektromiografii są zatem bardzo różne. Jeśli konieczne jest wykonanie kosztownego badania, albo jest ono tylko jednym z wielu elementów szerszej diagnostyki.
Warto skorzystać z refundacji Narodowego Funduszu Zdrowia. Pacjent, otrzymując skierowania od lekarza, powinien zapytać go, gdzie może wykonać badanie bezpłatnie.
