Co to jest GFR?
GRF (lub eGFR) to skrót od pierwszych liter określenia: glomerular filtration rate (eGFR - estimated glomerular filtration rate). Opisuje on filtrację kłębuszkową w stosunku całego organizmu człowieka. Sprawdzanie tego parametru określane jest też jako przesączanie kłębuszkowe. Jest to wskaźnik, który szacuje jaka ilość krwi została przefiltrowana przez nerki.
Nerki to bardzo ważny narząd, który pełni w organizmie przede wszystkim funkcje wydalnicze, oczyszczające ustrój, czyli filtrujące (usuwa wraz z moczem niepotrzebne i szkodliwe substancje). Jednak mają one także wpływ na funkcjonowanie innych narządów i układów w ciele człowieka, m.in. regulują ciśnienie krwi i objętość płynów ustrojowych, a także gospodarkę kwasowo-zasadową.
Badanie poziomu GFR ma na celu ocenę tego jak pracują nerki u pacjenta. Wyniki zawsze rozpatruje się indywidualnie, według specjalnego wzoru.
Jeśli lekarz podejrzewa u pacjenta problemy z nerkami, czy nawet choroby nerek, najczęściej zleca wykonanie badania GRF. Wykonuje się je również po to, by zaordynować właściwy sposób leczenia.
Reklama
Wskazania do badania GFR
Badanie GFR wykonuje się wówczas kiedy zachodzi podejrzenie nieprawidłowego funkcjonowania nerek, występowania schorzeń związanych z nerkami oraz istnieje potrzeba opracowania najlepszej ścieżki leczniczej (dobranie leków oraz dawki) do danej choroby nefrologicznej.
W jakich przypadkach wiadomo, że należy przeanalizować GFR? Badanie tego współczynnika powinno się wykonać kiedy pojawią się objawy mogące sugerować choroby nerek. Należą do nich w szczególności takie symptomy jak m.in.:
- obrzęki (najczęściej na twarzy, ale też wokół nadgarstków i w innych częściach ciała),
- świąd skóry,
- przyciemnienie powłok skórnych.
Ponadto dochodzą do tego oznaki płynące z układu moczowego, takie jak mniejsza ilość oddawanego moczu, wzmożona częstotliwość wizyt w toalecie, uczucie pieczenia podczas mikcji, krew w moczu, a nawet krwiomocz. Ponadto mocz może się pienić i brązowieć.
Innymi objawami schorzeń pochodzących od nerek są:
- nadciśnienie tętnicze,
- ciągłe zmęczenie,
- osłabienie,
- bóle głowy i bóle lędźwiowe promieniujące do boków, pachwin, czy organów płciowych.
Chorzy na nerki mogą także odczuwać problemy z koncentracją, brak apetytu, kłopoty ze snem, skurcze mięśni oraz cierpieć z powodu nudności i wymiotów.
Reklama
Badanie poziomu GFR z krwi i moczu - na czym polega?
Jak przebiega badanie GFR? Ta analiza obejmuje badanie krwi i moczu.GFR pobiera się z żyły ze zgięcia łokciowego. W dniu wykonywania badania nie powinno się pić herbaty, ani kawy. Wynik GFR musi też uwzględniać:
- wiek,
- płeć,
- rasę,
- masę ciała pacjenta.
Dodatkowo należy zebrać mocz do probówki. Ta zbiórka moczu powinna być dobowa (24-godzinna).
Jak oblicza się poziomu GFR?
Badanie przesączania kłębuszkowego przebiega w ten sposób dlatego, że wskaźnik GFR wylicza się na podstawie stężenia kreatyniny znajdującej się w surowicy krwi oraz w moczu, a której wahania zmieniają się w ciągu doby.
Stosunek poziomu kreatyniny bytującej we krwi do tej mieszczącej się w moczu daje odpowiedź na pytanie czy nerki działają prawidłowo.
Przeciwwskazania do badania GFR
Nie istnieją szczególne przeciwwskazania do wykonania badania, nie są znane także skutki uboczne przeprowadzenia tej analizy, poza typowymi dolegliwościami, które mogą wystąpić po każdym pobraniu krwi z żyły, takimi jak siniak, krwiak, czasowa bolesność w miejscu wkłucia.
Reklama
Jakie są normy badania GFR?
Jak wygląda prawidłowy GFR? Norma dla tego wskaźnika powinna być ustalana indywidualnie dla danego pacjenta. Z reguły jednak ocenia się, że wynik oscylujący wokół 90 ml/min/1,73 m² jest zadowalający (dla kobiet: maksymalnie do 120 ml/min/1,73 m²; dla mężczyzn do 130 ml/min/1,73 m²).
Wartości między 60 a 89 ml/min/1,73 m² mogą świadczyć o upośledzeniu czynności nerek, jednak taki wynik powinien zinterpretować lekarz w oparciu o inne wyniki badań oraz dane dotyczące konkretnej osoby.
GFR we krwi plasujący się poniżej 60 ml/min/1,73 m² zazwyczaj oznacza upośledzenie pracy nerek. Natomiast wynik poniżej 30 ml/min/1,73 m² może wskazywać na poważną niewydolność nerek.
Dzięki badaniu klirensu kreatyniny, jak zastępczo określa się GFR, można określić w jakim stadium choroby nerek znajduje się pacjent. Wyróżnia się pięć takich faz:
- choroba nerek z wynikiem prawidłowym,
- wczesna postać przewlekłej niewydolności nerek,
- umiarkowana niewydolność nerek
- ciężka przewlekła niewydolność nerek,
- schyłkowa przewlekła niewydolność nerek (mocznica).
Reklama
Interpretacja wyników GFR - jak odczytywać wynik badania?
Odczytywanie wyniku badania GFR ułatwia kalkulator GFR. To „narzędzie”, dzięki któremu można wyliczyć poziom GFR, a zatem przekonać się o stanie nerek.
Obliczanie GFR jest czynnością, która leży po stronie lekarza (medyk najczęściej korzysta ze specjalnego wzoru MDRD, dla którego najważniejszym parametrem jest stężenie kreatyniny w surowicy krwi, ale podaje się tutaj także masę ciała, wiek, płeć i rasę pacjenta), czy też laboratorium wykonującego badanie.
Można jednak znaleźć w Internecie strony, na których znajdują się przeliczniki, gdzie wpisuje się znane dane, a witryna podaje gotowy wynik. Wątpliwości interpretacyjne powinno się konsultować z lekarzem.
Za niski poziom GFR może oznaczać, poza wymienionymi wcześniej schorzeniami, zastoinową niewydolność serca, niedrożność w obrębie nerki, czy infekcję dróg moczowych. Za wysokie stężenie GFR może natomiast wynikać m.in. z cukrzycy, ciąży, ale też spożywania dużej ilości mięsa.
Na wynik badania GFR wpływ ma także intensywna aktywność fizyczna oraz niektóre leki (np. antybiotyki, cymetydynę, czy diuretyki).
Reklama
Cena badania GFR
Badanie GFR można wykonać w każdym punkcie laboratoriów medycznych. Krew pobiera się między godz. 7.00-10.00, wskazane jest aby pacjent był na czczo, a ostatni posiłek był spożyty nie później niż o godz. 18 poprzedniego dnia. Nie zaleca się też wysiłku fizycznego.
Badanie GFR na NFZ wykonuje się na podstawie skierowania lekarza pierwszego kontaktu lub lekarza prowadzącego, badania można wykonać też prywatnie w prywatnych punktach pobrań. Ile kosztuje badanie gfr? Cena waha się od 7 do 15 zł.
