Co to jest badanie histopatologiczne?
Histopatologia jest działem patomorfologii, w którym pod mikroskopem bada się tkanki dotknięte różnego rodzaju zjawiskami patologicznymi. Badanie histopatologiczne jest więc badaniem mikroskopowym pobranego wcześniej materiału tkankowego z ciała pacjenta. Materiał do badania można uzyskać w trakcie biopsji lub podczas operacji.
Ten rodzaj badania umożliwia dziś najdokładniejsze rozpoznanie zmian nowotworowych (pozwala odróżnić zmianę złośliwą od niezłośliwej), zmian zwyrodnieniowych i zapalnych. Pozwala także wybrać sposób leczenia i ocenić trafności zastosowanej terapii.
W przypadku zgonu i sekcji sądowo-lekarskiej badanie histopatologiczne daje odpowiedź na temat tego, co było bezpośrednią jego przyczyną.
Reklama
Jak wygląda badanie histopatologiczne? Rodzaje pobrań materiału
To w jaki sposób zostanie pobrany materiał do badania zależy od umiejscowienia podejrzanej zmiany i podejrzenia co do jej rodzaju. Materiał do badań można pobrać za pomocą:
- biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (inaczej BAC) – biopsję wykonuje się igłą o prawie najmniejszej średnicy, bo 0,4-0,6 mm. BAC jest wykorzystywana najczęściej do oceny cytologicznej i rozpoznawania rodzaju zmian małych, zlokalizowanych w tarczycy, piersi, guzków tkanek miękkich, powiększonych węzłów chłonnych, ślinianek. Często biopsję taką wykonuje się pod kontrolą USG lub mammografii.
- biopsji gruboigłowej – pobranie do badania histopatologicznego wykonuje się używając igły o średnicy 1,2 mm. Najczęściej jest wykorzystywana do diagnozowania zmian w nerkach, wątrobie, do rozpoznawania guzów w piersiach i prostacie. Biopsja gruboigłowa ma tę zaletę, że pobrany w ten sposób materiał można zbadać także pod kątem występowania antygenów, które odpowiedzialne są za rozwój choroby oraz sprawdzić wrażliwości zmiany chorobowej na lek.
- biopsji wiertarkowej – wykorzystywana, gdy do badania histopatologicznego trzeba oddać większy fragment tkanki, zazwyczaj fragmentów kości.
- biopsji otwartej – to metoda pobierania masy guzowej przy pomocy noża chirurgicznego bądź innego narzędzia. Materiał do badania można pobrać wycinając fragment guza lub wycinając całość. Biopsja otwarta wykonywana jest podczas znieczulenia miejscowego lub najczęściej ogólnego.
- biopsji śródoperacyjnej – materiał do badania pobierany jest w trakcie operacji i od razu przesyłany do pracowni patomorfologicznej. Diagnoza jest szybka (czas oczekiwania ok. 20 minut), a lekarz przeprowadzający operację dostaje informację jeszcze na sali operacyjnej. Dzięki temu wie z jaką zmianą ma do czynienia, umożliwia mu m.in. to potwierdzenie lub wykluczenie przerzutów nowotworowych do węzłów chłonnych, bądź innych tkanek.
- wyskrobiny – metoda stosowana przy łyżeczkowaniu jamy macicy.
Reklama
Ile trwa badanie histopatologiczne?
Tkanka pobrana do badania histopatologicznego musi być specjanie przygotowana do oceny pod mikroskopem. Można ją utrwalać i wybarwiać, co pozwala na dokładne zbadanie architektury zmiany i porównanie jej z sąsiednią, zdrową tkanką.
Ile trwa badanie histopatologiczne? Czas oczekiwania na wynik badanie histopatologicznego wynosi od kilku dni do kilku tygodni. Standardowe badanie trwa od 3 do 10 dni, wszystko zależy od placówki, w której wykonywane jest badanie. U pacjentów, u których istnieje podejrzenie choroby, oczekiwanie na wynik badania histopatologicznego może trwać znacznie dłużej i średnio trwa do 4-6 tygodni.
Co oznacza długie oczekiwanie na wynik histopatologiczny? Może być ono zależne od różnych czynników. Niekiedy może się wydłużyć na skutek konieczności wykonania procesów chemicznych jak barwienie wycinka.
Reklama
Wskazania do wykonania badania histopatologicznego
Badanie histopatologiczne zleca się najczęściej po tym, kiedy lekarz w trakcie badań natknie się na zmienioną tkankę, którą najczęściej lokalizuje się w trakcie:
- badania dermatoskopem,
- badania palpacyjnego,
- ultrasonografii,
- tomografii komputerowej,
- mammografii,
- rezonansu magnetycznego,
- badania rentgenowskiego,
- kolonoskopii,
- gastroskopii.
Wszystkie te badania mogą potwierdzić, że zmiana wygląda na patologiczną, jednak jedynie badanie histopatologiczne da odpowiedź na pytanie o jej rodzaj i stopień zaawansowania choroby.
Jednym z częściej wykonywanych badań histopatologicznych jest badanie znamion w ramach profilaktyki raka skóry. Każde podejrzane znamię zakwalifikowane do wycięcia oddaje się do badania tuż po usunięciu. Wskazań do wycięcia pieprzyków jest kilka, w tym:
- zmiany w obrębie istniejącego znamienia, np. ich rozrost, świąd, krwawienie czy łuszczenie się zmiany, nieregularny brzeg, niejednolita barwa, uwypuklenie
- nowe znamiona, które szybko rosną i zmieniają kształt
- zmiany zlokalizowane w miejscach zgięciowych
- zmiany w miejscach narażonych na obtarcia
- zmiany w miejscach narażonych na promieniowanie UV
- zmiany na dłoniach i stopach
- zmiany w okolicach piersi
Natomiast badanie histopatologiczne szyjki macicy to ważne badanie w diagnostyce raka szyjki macicy, który jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Badanie zlecane jest najczęściej po tym, jak badanie cytologiczne jest złe, a lekarz zaobserwuje u pacjentki trudno gojące się nadżerki.
Reklama
Badanie histopatologiczne wyniki - interpretacja
Interpretację wyniku badania histopatologicznego zawsze trzeba zostawić lekarzowi zlecającemu diagnostykę (przeczytaj więcej: https://www.medme.pl/artykuly/histopatolog-czym-sie-zajmuje-na-czym-polega-badanie,87340.html). Wynik badania histopatologicznego pokazuje postać zmiany nowotworowej, a także:
- jej złośliwość,
- stopień zaawansowania,
- rokowania dla pacjenta,
- zmiany towarzyszące tkance nowotworowej (jak martwica, owrzodzenia czy zatory nowotworowe).
Wynik badania histopatologicznego żołądka
Wynik badania histopatologicznego żołądka jest istotny przy rozpoznawaniu chorób całego przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka i dwunastnicy). Badanie jest zlecane najczęściej po tym, jak lekarz wykona gastroskopię i zauważy jakieś niepokojące zmiany.
Lekarz musi rozszerzyć diagnostykę, jeśli podejrzewa, że stany zapalne górnych odcinków przewodu pokarmowego mogą mieć charakter nowotworowy lub jeśli chce potwierdzić istnienie wrzodów żołądka i zakażenie bakterią Helicobacter pylori. Przy interpretacji wyników badania histopatologicznego żołądka trzeba wziąć jednak pod uwagę także opis badania endoskopowego i przesłanki, które skłoniły lekarza do wykonania takiego badania.
Wyniki badania histopatologicznego jelita grubego
Podejrzane zmiany wykryte podczas kolonoskopii jelita grubego także są wskazaniem do badania histopatologicznego. Trzeba jednak pamiętać, że analiza wycinka z jelita może pomóc w diagnozie nie tylko zmian nowotworowych, ale także:
- zapaleń jelita (limfocytowego lub kolagenowego),
- uchyłków,
- polipów,
- celiakii,
- choroby Leśniowskiego-Crohna,
- wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Wycinki do badania pobiera się w trakcie kolonoskopii za pomocą specjalnych kleszczyków biopsyjnych.
Wynik badania histopatologicznego po łyżeczkowaniu
W szpitalach przeprowadza się też podstawowe badanie histopatologiczne po łyżeczkowaniu, które jest konieczną procedurą po poronieniu. Dzięki badaniu histopatologicznemu można określić przyczynę utraty ciąży, a także sprawdzić, czy zabieg łyżeczkowania został wykonany prawidłowo i sprawdzić, czy przyczyną poronienia nie był nowotwór.
Wyniki badań histopatologicznych po łyżeczkowaniu macicy pomogą wykluczyć np. nowotwór zwany zaśniadem groniastym, który prowadzi do rozrostu tkanek oraz zapaleń w macicy. Może się jednak zdarzyć i tak, że badanie histopatologiczne nie wykryje żadnego powodu poronienia.
Reklama
Cena badania histopatologicznego
Koszt badania histopatologicznego może być różny, a jest zależny m.in. od miejsca wykonywania badania, jak również od tego czy niezbędne jest barwienie.
Średni koszt badania jednego preparatu barwionego HE wynosi ok. 30 zł, z kolei cena barwienia preparatu histopatologicznego (HE), bez oceny to kilkanaście złotych.
Badanie wykonywane na CITO to koszt ok. 120 zł.
