Co to jest seminogram?
Seminogram (określany też jako spermiogram) jest to badanie pozwalające sprawdzić ilość i jakość plemników w spermie. Jest to niezwykle ważne badanie dla panów, którzy chcą zostać ojcami, ponieważ dla płodności mężczyzny kluczowe znaczenie ma ruchliwość plemników, ich ilość i budowa.
Wynik seminogramu daje lekarzowi ogromną wiedzę na temat potencjału prokreacyjnego pacjenta i pozwala zdiagnozować przyczyny problemów z płodnością. W trakcie jednego badania można określić:
- liczbę plemników na 1 ml nasienia,
- ogólną liczbę plemników,
- ich ruchliwość,
- budowę,
- odsetek żywych plemników,
- stopień zgrupowania plemników,
- czas upłynnienia,
- objętość, lepkość i wygląd ejakulatu,
- pH spermy.
Jako pierwszy rolę plemników w zapłodnieniu opisał w XIX wieku niemiecki embriolog Oskar Hertwig, zajumujący się badaniami nad biologią rozwoju i ewolucją człowieka. To on pierwszy zaobserwował, że zapłodnienie następuje wtedy, gdy plemnik wnika do komórki jajowej.
Standardy badania jakości nasienia zostały opisane i wprowadzone w życie przez Światową Organizację Zdrowia dopiero w 1980 roku. Od tego czasu badanie nasienia stało się podstawą w diagnostyce męskiej niepłodności. Badanie płodności u mężczyzn zleca się najczęściej wtedy, gdy para ma za sobą rok bezskutecznych starań o ciążę.
Reklama
Seminogram - przygotowanie do badania
Jak się przygotować do seminogramu? Żeby wynik badania nasienia był wiarygodny trzeba wiedzieć o kilku ważnych wskazówkach. Główną z nich to wstrzemięźliwość seksualna i powstrzymanie się od wytrysku, na 3-5 dni przed badaniem (niektórzy zalecają 2-7 dni).
Mężczyzna, któremy chce wykonać badania seminologiczne, powinien także:
- 3-5 dni przed badaniem nie pić alkoholu,
- poinformować lekarza o lekach przyjmowanych przez ostatnie 3 miesiące,
- przed pobraniem próbki umyć ręce i prącie wodą z mydłem,
- przed masturbacją oddać mocz, żeby oczyścić początkowy odcinek cewki moczowej z bakterii,
- oddać próbkę spermy do jałowego, sterylnego pojemnika,
- pacjent powinien także poinformować o ewentualnej utracie części ejakulatu.
Reklama
Seminogram - jak wygląda badanie nasienia?
Na potrzeby badanie seminologicznego pobiera się spermę pacjenta. Najczęściej odbywa się to w placówce medycznej, w specjalnym pokoju, gdzie mężczyzna marturbuje się, żeby oddać spermę do specjalnego, sterylnego pojemnika.
Dla wielu mężczyzn badanie spermy to jedno z bardziej krępujących badań. Wytrysk na zawołanie wywołany masturbacją w obcym miejscu czasem bywa prawdziwym wyzwaniem, zwłaszcza dla młodych niedoświadczonych mężczyzn. Gabinety, w którym pobiera się ejakulat mają najczęściej specjalne pokoje, w których dba się o intymność pacjenta.
Czasem zdarza się, że lekarz zezwoli na pobranie spermy w domu, trzeba wtedy jednak pamiętać o tym, że próbka w sterylnym pojemniku musi trafić w ciągu 30 minut do laboratorium. Warunkiem koniecznym jest także utrzymanie przez cały czas próbki w temperaturze zbliżonej do temperatury ciała i ochrona jej przed światłem.
Nie jest to łatwe, dlatego lekarze zalecają wykonanie badania w poradni, bo gwarantuje to, że wynik nie zostanie zafałszowany.
Nasienie powinno pochodzić z pierwszego wytrysku i nie może być pobrane z tradycyjnej prezerwatywy, która może być pokryta preparatem plemnikobójczym. Coraz częściej w niektórych klinikach są jednak dostępne specjalne prezerwatywy, które pozwalają na pobranie próbki w trakcie stosunku z partnerką.
Nie wykonuje się natomiast badania próbki, która została pobrana w trakcie stosunku przerywanego, bo można stracić w ten sposób pierwszą porcję spermy, która zawiera najwięcej plemników.
Reklama
Interpretacja wyniki seminogramu - jakie są normy w badaniu nasienia?
Próba z nasieniem trafia do laboratorium medycznego, gdzie odbywa się szczegółowa analiza mikroskopowa. Ile się czeka na wynik seminogramu? Wynik badania seminologicznego jest dostępny maksymanie w ciągu 2-4 dni roboczych od momentu oddania próbki do analizy.
Interpretacją otrzymanych wyników seminogramu powinien się zająć lekarz. Analiza składu nasienia odbywa się według obowiązujących norm. Od 2010 roku obowiązują normy przyjętne przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Pacjent nie powinien mieć problemów z płodnością, jeśli w badaniu nasienia:
- objętość ejakulatu wynosi ≥ 1,5 ml
- całkowita liczba plemników w ejakulacie wynosi ≥ 39 mln
- koncentracja plemników (liczba plemników w 1 ml nasienia) wynosi ≥ 15 mln
- ogólny odsetek ruchliwych plemników wynosi ≥ 40 proc.
- odsetek plemników o ruchu postępowym wynosi≥ 32 proc.
- odsetek plemników żywych wynosi ≥ 58 proc.
- pH wynosi ≥ 7,2
- morfologia plemników wynosi ≥ 4 proc.
W przypadku odchyleń od obowiązujących norm, sam wynik badania nasienia pozwala lekarzowi ocenić, z czego może wynikać niepłodność u pacjenta. Jeśli zły wynik seminogramu dotyczy:
- obniżonej liczby plemników w ejakulacie (tj. <20 mln/ml) - powodem może być tzw. oligozoospermia;
- nieprawidłowej ruchliwości plemników (<50 proc. plemników klasy A i B lub <25 proc. klasy A) - asthenozoospermia;
- nieprawidłowej budowy plemników (<30 proc. prawidłowo zbudowanych) - powodem może być teratozoospermia;
- braku plemników w spermie - azoospermia;
- brak właściwej objętości ejakulatu - hipospermia;
- braku ejakulatu - aspermia.
Dodatkowo lekarz może zlecić pacjentowi także rozszerzone badanie nasienia, które pozwala ocenić morfologię plemników. W dużym powiększeniu widać wtedy nie tylko budowę plemników, ale także można określić proporcję między plemnikami zbudowanymi prawidłowo i tymi, które są uszkodzone. Można zobaczyć również, czy uszkodzona jest główka plemnika, wstawki czy witki.
Reklama
Seminogram - cena
Koszt seminogramu różni się w zależności od punktu medycznego, w którym wykonuje się badanie. Co najważniejsze łączna kwota do zapłaty nie jest aż tak wysoka, jak w przypadku innych badań diagnostyki niepłodności. Badanie nasienia można wykonać w wariancie podstawowym oraz rozszerzonym.
Cena seminogramu w wariancie rozszerzonym waha się zazwyczaj od 200 do 250/300 zł. Wariant podstawowy badania nasienia kosztuje kiladziesiąt złotych mniej i mieści się granicach 100-200 zł.
