Podstawowe badania serca
Jeśli chodzi o umieralność ludzi z powodu chorób serca i układu krążenia, statystyki wciąż są bezlitosne. Zawał serca co roku dotyka milionów ludzi na całym świecie. W Polsce choroby układu krążenia, wraz z nowotworami są jednymi z najczęstszych powodów zgonów. Ponadto okazuje się, że w przeważającej części choroby te są wynikiem nieprawidłowego stylu życia.
Szacuje się, odpowiednia profilaktyka może powstrzymać znaczną część przedwczesnych zawałów serca.
Niestety stres, brak ruchu, niezdrowa dieta czy otyłość sprawiają, że do lekarzy zgłasza się coraz więcej pacjentów skarżących się na nadciśnienie, kołatanie serca, duszności, ucisk w klatce piersiowej itp. U coraz większej części chorych lekarze diagnozują:
- arytmię serca,
- chorobę wieńcową i ostre zespoły wieńcowe,
- miażdżycę,
- nadciśnienie
- nerwicę serca.
Badanie serca nie zajmuje dużo czasu, nie jest bolesne ani inwazyjne, a jednocześnie może uratować zdrowie i życie, jeśli w porę wykryje nieprawidłowości. Im wcześniejsza diagnoza, tym większa szansa na skuteczne leczenie i uniknięcie poważnych problemów.
Jakie są badania serca, które warto wykonywać w ramach rutynowej profilaktyki? Ich rodzaje są różne, ale jeśli u pacjenta nie dzieje się nic wyraźnie niepokojącego, a chce on jedynie regularnie monitorować stan swojego zdrowia, wystarczą te najbardziej podstawowe, do których należą przede wszystkim:
- EKG (elektrokardiografia) - za pomocą elektrokardiografu rejestrowane są prądy czynnościowe mięśnia sercowego. To badanie serca, które powinno być wykonywane profilaktycznie u każdego dorosłego przynajmniej raz w roku. Choć nie pokazuje wszystkich zaburzeń pracy serca, to pozwala na podstawowe monitorowanie rytmu serca i wykrycie na przykład zaburzenia rytmu, zawału, niedokrwienia mięśnia sercowego. Przed badaniem na klatce piersiowej pacjenta mocuje się 6 przyssawek, a na kończynach metalowe elektrody, które przesyłają sygnał o impulsach do elektrokardiografu. Impulsy są rejestrowane i wynik ma postać wykresu – tzw. krzywej EKG.
- echo serca - to, jaki jest obraz anatomiczny serca i czy prawidłowo przebiega jego praca, pozwala ocenić badanie zwane echem serca, które wykorzystuje działanie ultradźwięków. W trakcie badania lekarz rejestruje echo serca za pomocą głowicy USG. Na badanie kierowani są pacjenci z podejrzeniem: wad serca, niewydolności serca, kardiomiopatii, nadciśnienia tętniczego, nadciśnienia płucnego, chorób aorty, choroby wieńcowej.
Regularne wykonywanie podstawowych rodzajów badań serca wystarczy, by wiedzieć, czy mięsień sercowy pracuje właściwie, czy też obecne są jakieś nieprawidłowości wymagające leczenia lub dalszej, poszerzonej diagnostyki.
Reklama
Jakie badania na serce?
Oprócz EKG i echa serca, współczesna medycyna proponuje pacjentem bardzo wiele jeszcze rodzajów badań kardiologicznych, bardziej szczegółowych i specjalistycznych.
Holter
Holter jest rodzajem badania elektrokardiograficznego i pozwala na rejestrowanie pracy serca podczas normalnych czynności dnia codziennego (przez co najmniej 24h ). Badanie jest zupełnie nieinwazyjne, wymaga jedynie od badanego prowadzenia zapisów na temat czynności, jakie wykonuje.
Pacjent powinien notować, kiedy uprawia sport, spożywa posiłek, odpoczywa, pracuje czy prowadzi samochód. Aparat Holtera nie przeszkadza w normalnym życiu. To małe urządzenie wyglądające jak przenośny odtwarzacz muzyki, które jest połączone przewodem z cewkami przyklejanymi do lewej piersi pacjenta.
Przed takim badaniem na serce pacjent powinien wykąpać się (mężczyźni powinni ogolić skórę klatki piersiowej), nie wolno smarować ciała kremem ani balsamem. W trakcie badania nie należy kąpać się ani brać prysznica. Nie powinno się też przez cały czas noszenia holtera rozmawiać przez telefon komórkowy i korzystać z komputera, żeby urządzenia nie zaburzyły pracy aparatu.
EKG wysiłkowe
EKG wysiłkowe jest to badanie elektrokardiograficzne, w trakcie którego pacjent zostaje poddany fizycznemu wysiłkowi – maszeruje na bieżni czy też jeździ na cykloergometrze rowerowym. Próbę wysiłkową przeprowadza się po to, żeby precyzyjnie zdiagnozować chorobę wieńcową lub ustalić przyczyny zaburzeń rytmu serca.
Pozwala także określić rodzaj wysiłku fizycznego, który będzie bezpieczny dla osoby chorej na serce.
Echokardiografia przezprzełykowa
Echokardiografia przezprzełykowa to rodzaj badania echa serca, ale sonda wraz z głowicą ultrasonograficzną wprowadzana jest do przełyku.
Tę niekomfortową diagnostykę wykonuje się, gdy istnieje podejrzenie rozwarstwienia aorty, skrzepliny w jamach serca, zapalenia wsierdzia na sztucznych zastawkach lub zaburzeń funkcjonowania zastawki.
Koronarogarfia
Koronarografia jest bardziej inwazyjnym badaniem, które umożliwia ocenę pracy tętnic nasierdziowych. To inaczej angiografia tętnic wieńcowych, która polega na wprowadzeniu cewnika przez nakłucie w tętnicy udowej.
Przez cewnik lekarz wstrzykuje do tętnicy wieńcowej kontrast, dzięki któremu w badaniu rentgenowskim obraz widoczny jest na ekranie komputera.
Pacjent po koronarografii nie może od razu iść do domu. Powinien leżeć i pozostawać pod obserwacją przez kilka godzin.
Tomografia z kontrastem
Tomografia z kontrastem to mniej inwazyjna od koronografii jest tomografia komputerowa tętnic wieńcowych, inne badanie serca wykonywane z kontrastem.
Badanie to w przeciwieństwie do koronografii nie wymaga nakłuwania tętnicy i trwa jedynie godzinę.
Izotopowe badanie serca (scyntygrafia)
W izotopowym badaniu serca wykorzystuje się w nim podawaną dożylnie substancję promieniotwórczą (Tc-99-MIBI, Cardiolite), która gromadzi się w sercu. Gammakamera pokazuje stopień ukrwienia organu.
W trakcie badania wykonuje się próbę wysiłkową i badanie spoczynkowe - na badanie pacjent zgłasza się na czczo, ale musi zabrać ze sobą śniadanie, dzień przed badaniem i w dniu badania nie powinno się pić kawy ani herbaty, gdyż mogą one wpływać na wyniki.
Doppler
Doppler jest nieinwazyjnym badaniem serca jest badanie ultrasonograficzne – tzw. doppler. W trakcie badania lekarz jest w stanie na monitorze komputera zobaczyć czy przepływ krwi w żyłach i tętnicach jest prawidłowy, w którym miejscu krew płynie wolniej lub szybciej, a gdzie dochodzi do cofania krwi.
Do badania nie trzeba się wcześniej przygotowywać, jedynie, gdy badana jest aorta brzuszna i tętnice biodrowe pacjent nie może jeść 3-4 godziny przed badaniem.
Reklama
Jakie badania wykaże przebyty zawał serca?
To pytanie zadaje wielu pacjentów, obawiając się, że badania wychwytują tylko obecne nieprawidłowości, ale nie wykazują zawału, który został niezauważony.
Otóż zawał – nawet ten przebyty wcześniej – powinno wykryć nawet najbardziej podstawowe badanie, czyli EKG spoczynkowe. Niedotlenienie serca pozostawia po sobie wyraźny ślad i z reguły wychodzi w diagnostyce, nawet w badaniach z krwi.
Reklama
Jakie badania na serce z krwi?
Ryzyko choroby mięśnia sercowego i zawału można wykryć także w trakcie prostego badania na serce z krwi. Polega na pobraniu próbki z żyły umiejscowionej w dole łokciowym, zatem z punktu widzenia pacjenta nie różni się od zwykłej morfologii. Próbkę poddaje się analizie laboratoryjnej sprowadzające się do sprawdzenia stężenia białka zwanego troponiną I i T.
Im wyższy poziom tego białka we krwi, tym ryzyko jest większe. To badanie pozwala ocenić, do jak dużych uszkodzeń serca doszło oraz odróżnić zawał serca od bólu serca związanego z inną przyczyną, np. z nerwicą serca.
Badanie krwi w kierunku chorób serca zlecane jest najczęściej u pacjentów, którzy zgłaszają się do kardiologa z bólem w klatce piersiowej. Badanie powinno zostać wykonane możliwie najszybciej od wystąpienia dolegliwości, a potem jeszcze po 3-4 godzinach i kolejny raz w po 12 do 16 godzinach od pojawienia się pierwszego ucisku.
Oznaczanie poziomu troponiny jest nie tylko badaniem z krwi na zawał serca. Pozwala wykryć też takie nieprawidłowości, jak:
- niewydolność serca,
- migotanie przedsionków,
- zatorowość płucną,
- hipowolemię i inne.
Reklama
Wyniki badań serca
Ponieważ rodzajów badań serca jest wiele, różnie też wyglądają ich wyniki. Niektóre przedstawione są w formie opisu, inne – graficznie. Najczęściej wykonywane badanie, czyli EKG daje wynik w postaci elektrokardiogramu – wykresu odwzorowującego pracę serca, jej siłę, częstotliwość i rytmiczność. Odczytanie krzywej nie jest proste, wymaga fachowej wiedzy i doświadczenia.
Nawet, jeśli do wykresu dołączony jest opis, interpretowanie wyniku może nastręczać trudności i powinien dokonywać wyłącznie lekarz.
Wyniki badań serca takich jak EKG, echokardiografii lub badań obrazowych (w tym tomografii komputerowej) znane są od ręki, jednak czasem trzeba poczekać, aż specjalista dokładnie je opisze.
Z wynikami najlepiej udać się do lekarza, który na nie skierował. Tylko lekarz prowadzący, w oparciu o komplet wyników i pełny obraz kliniczny pacjenta, jest w stanie postawić właściwą diagnozę i zalecić odpowiednie leczenie.
Niestety również w przypadku diagnostyki serca sprawdza się zasada, że najdokładniejsze i najbardziej wiarygodne wyniki dają badania inwazyjne. Zaglądanie do narządu niejako od środka pozwala dokładniej ocenić jego budowę i z większą precyzją monitorować jego pracę.
Jeśli jednak pacjent czuje się dobrze i nie zgłasza żadnych niepokojących objawów, wystarczą podstawowe, nieinwazyjne badania.
Reklama
Cennik badań serca
Ceny wszelkich badań zależą w dużej mierze od miasta oraz placówki, w której się je wykonuje. W przypadku diagnostyki prowadzonej pod kątem chorób serca ogromne znaczenie ma również rodzaj przeprowadzanego badania.
Ceny badań serca wahają się w granicach:
- EKG spoczynkowe – 40-50 zł,
- Holter – 150-250 zł,
- próba wysiłkowa – 150-250 zł,
- scyntygrafia serca – 500-800 zł,
- koronarografia – ponad 1000 zł.
Niektóre z badań są więc bardzo kosztowne, ale warto pamiętać, że dla pacjentów chorych na serce są one refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Aby skorzystać z refundacji, trzeba mieć skierowanie od lekarza, jednak specjalistyczne badania jak scyntygrafia czy koronarografia zawsze wykonuje się na wyraźne zlecenie specjalisty.
