Co to jest TSH?
Hormon tyreotropowy, czyli TSH, jest wydzielany przez przedni płat przysadki mózgowej. Działa on na gruczoł tarczycy, pobudzając go do produkcji hormonów: trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Wynik TSH pozwala ocenić czy tarczyca funkcjonuje w prawidłowy sposób.
W przypadku stwierdzenia zbyt wysokiego lub zbyt niskiego poziomu TSH we krwi, zlecane są badania wolnych hormonów tarczycy: FT3 i FT4. Ich wyniki umożliwiają ostateczne potwierdzenie niedoczynności lub nadczynności tego gruczołu
Reklama
Wskazania do badania TSH
Poziom hormonu TSH warto sprawdzić wówczas, gdy podejrzewa się jakiekolwiek zaburzenia pracy tarczycy.
Do objawów niedoczynności tarczycy należą m.in.: zwiększona męczliwość, osłabienie i łamliwość włosów, nadmierna senność, częste odczuwanie zimna (nawet podczas ciepłych dni), częste zaparcia, problemy z koncentracją, sucha skóra, zaburzenia miesiączkowania, obrzęki i zwiększenie masy ciała.
Wśród objawów nadczynności tarczycy wymieniania się z kolei: spadek wagi, nadmierna potliwość, drżenie rąk, kołatanie serca, nerwowość i biegunki. Badanie krwi TSH jest przeprowadzane także w diagnostyce niepłodności u kobiet, a także podczas monitorowania efektów terapii hormonalnej.
Reklama
Na czym polega badanie TSH?
Materiałem niezbędnym do sprawdzenia poziomu TSH jest surowica kwi. Na badanie pacjent musi przyjść co najmniej 8 godzin po ostatnim posiłku, najczęściej na czczo, po przebudzeniu. Może wypić jedynie wodę. Następnie z żyły łokciowej pobierana jest krew. Na wyniki badań TSH czeka się zazczwyaj jeden dzień.
Do badania nie trzeba się w żaden sposób przygotować. Wystarczy zastosować się do zaleceń, czyli być na czczo, a także nie spożywać alkoholu przez 48h przed badaniem.
Należy uważać na niektóre antybiotyki, ponieważ mogą one przyspieszaćrozkład tyrosyny we krwi, a wówczas poziom TSH wzrasta i wynik badania jest niemiarodajny. Na wszelki wypadek, lepiej odczekać 7 dni od skończenia branantybiotyku do badania. Zaleca się również konsultację z lekarzem pierwszego kontaktu w tej sprawie.
Natomiast osoby przyjmujące preparaty lewotryksyny powinny zaczekać 24h od przyjęcia ostatniej dawki do wykonania badania. Inne leki raczej nie mają wpływu na wyniki, jednak w razie wątpliwosci należy zasięgnąć opinii lekarza.
Kobiety często zadanią pytanie, czy badanie poziomu TSH można wykonać w trakcie okresu. Warto wiedzieć, że faza cyklu miesiaćzkowego, nie ma istotnego znaczenia dla wyników badania.
Reklama
Jaka jest norma TSH?
Zakres normy TSH u osoby dorosłej wynosi od 0,32 do 5,0 mU/l. Informacje te podane są zazwyczaj razem z wynikiem badania, szybko więc można samemu sprawdzić czy poziom hormonu TSH jest prawidłowy. Pamiętajmy jednak, że wszelkie wyniki zawsze należy konsultować z lekarzem.
Reklama
Co oznacza niskie TSH?
Niski poziom TSH zazwyczaj oznacza nadczynność tarczycy, choć może również występować w przypadku wtórnej niedoczynności tarczycy zwiążanej nierzadko z niedoczynnością przysadki.
Schorzenie to występuje, gdy uszkodzona przysadka przestaje produkować hormon TSH, a tarczyca nie otrzymuje informacji, że w organizmie brakuje tyroksyny i trójjodotyroniny.
Za niskie TSH może również występować w chorobie Basedowa i podczas rozwoju wola guzkowego toksycznego.
Reklama
Co oznacza podwyższone TSH?
Wysokie TSH zazwyczaj sugeruje niedoczynność tarczycy. Dochodzi do niego, gdy przysadka mózgowa próbuje pobudzić tarczycę do wydzielania hormonów, ale gruczoł nie jest w stanie produkować ich odpowiedniej ilości. Za wysokie TSH może wskazywać także na tzw. niedoczynność trzeciorzędową.
Jeśli stężenie TSH jest podwyższone, a FT3 i/lub FT4 obniżone, wówczas możemy powiedzieć o pełnej niedoczynności tarczycy.
Reklama
Badanie TSH w ciąży
Jednym z obowiązkowych badań dla kobiet w ciąży jest właśnie badanie TSH. Poziom hormonów tarczycy jest bardzo ważny w tym okresie, ponieważ niedoczynność tego gruczołu może stanowić zagrożenie dla rozwoju płodu. Ta dysfunkcja tarczycy może równiez prowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu.
W czasie ciąży poziom TSH monitoruje się co 4 tygodnie. Po porodzie natomiast zalecane jest kontrolowanie TSH między 2-6 miesięcy. Konieczne jest to ze względu na możliwość wystąpienia poporodowego zapalenia tarczycy.
Badanie TSH u dzieci
Jeśli istnieją wskazania do badania TSH, wykonuje się je także u dzieci.
U niemowląt norma wynosi od 0.9 do 7.7, a u dzieci do rozpoczęcia dojrzewania poziom powinien być rzędu 0.6-55.
Ile kosztuje badanie TSH?
Cena badania poziomu TSH bez skierowania mieści się zazwyczaj w przedzialeod kilkunastu do dwudziestu kilku złotych. Skierowanie na to badanie może wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej – wówczas będzie ono bezpłatne, gdyż można otrzymać refundację na NFZ.
Około 20 złotych kosztują również badania F3 i F4. One także mogą zostać wykonane bezpłatne dzięki skierowaniu lekarza.
