Bajpasy: co to takiego?
Pomostowanie aortalno-wieńcowe, czyli operacja polegająca na wszczepieniu specjalnych pomostów naczyniowych potocznie określana jest jako „bajpasy”. Ten poważny zabieg kardiochirurgiczny po raz pierwszy wykonano w latach 60-tych XX wieku. Dokonał tego dr Rene Favaloro z Argentyny. Obecnie na całym świecie rocznie przeprowadza się około 800 000 takich operacji.
Co to są bajpasy? Są to pomosty naczyniowe, odznaczające się niewielkimi rozmiarami, które są wszczepiane po to, by serce mogło prawidłowo funkcjonować: być odpowiednio ukrwione, odżywione i dotlenione. Bajpasy serca stosuje się w różnych schorzeniach kardiologicznych, najczęściej w zaawansowanej chorobie wieńcowej, zagrażającej życiu i zdrowiu pacjenta.
Kardiolog wraz z kardiochirurgiem po analizie wyników licznych badań, jakie musi przed ewentualnym zabiegiem przejść pacjent, podejmują decyzję o dopuszczeniu go do zabiegu. Choremu przeprowadza się m.in.:
- analizę drożności tętnic,
- EKG spoczynkowe,
- RTG klatki piersiowej,
- badanie ogólne moczu,
- morfologię krwi,
- próbę wysiłkową.
Ponadto osobę zakwalifikowaną do operacji szczepi się przeciwko zapaleniu wątroby typu B.
Reklama
W jakim celu zakłada się bajpasy?
Komu i po co zakłada się bajpasy serca? Operacja pomostowania aortalno-wieńcowego stanowi nierzadko ratunek dla osób po zawale serca, czy zagrożonych tym stanem. Poza tym wykonuje się ją u chorych na schorzenie niedokrwienne serca, zwłaszcza jeśli choroba jest oporna na leczenie.
Operacja na bajpasy zostaje zlecona przez lekarzy specjalistów po wnikliwej analizie wyników badań i testów oraz po stwierdzeniu m.in.:
- krytycznego zwężenia występującego w odcinku początkowym tętnicy międzykomorowej przedniej;
- zwężenia dominującej prawej tętnicy wieńcowej;
- zwężenia pnia lewej tętnicy wieńcowej powyżej 50 procent;
- zwężenia krytycznego trzech naczyń wieńcowych powyżej 70 procent;
- mocnego zamknięcia dużej tętnicy wieńcowej np. po operacji (jest to oceniane jako powikłanie pooperacyjne).
Zanim kardiolog i kardiochirurg zdecydują o zabiegu, uprzednio badana jest lokalizacja i typ zmian powstałych w tętnicach wieńcowych pacjenta.
W obecnych czasach ryzyko, jakie niesie ze sobą operacja wszczepienia bajpasów sięga 3-5 %, jednak wciąż ze względu na trudność jej przeprowadzenia, stanowi ona poważną operację.
Reklama
Operacja bajpasów. Jak przebiega?
Wstawienie bajpasów polega na utworzeniu sztucznych połączeń między tętnicą główną a tętnicami wieńcowymi w taki sposób, by ominąć miejsca zwężenia w tętnicy wieńcowej. Do wytworzenia tych połączeń – pomostów używa się podudziowej żyły odpiszczelowej, bądź lewej albo prawej tętnicy piersiowej wewnętrznej, czasem tętnicy promieniowej, pobranych z ciała pacjenta, a niekiedy – naczynia sztucznego.
Ile trwa operacja bajpasów? Lekarze przeprowadzają zabieg w ciągu około 5 godzin, pacjent jest w pełnym znieczuleniu. Po uśpieniu chorego rozcina się jego klatkę piersiową i dokonuje wszczepienia bajpasów jedną z dwóch metod: na bijącym sercu (ta technika jest trudniejsza dla chirurgów, jednak mniej ryzykowna dla pacjenta), z zatrzymaniem akcji serca i podłączeniem pacjenta do sztucznego aparatu – tzw. płucoserca (dla lekarzy stanowi to ułatwienie, jednak częściej zagraża zdrowiu operowanego, ponieważ może dojść do uszkodzenia różnych narządów i tkanek).
Reklama
Jak wygląda życie po bajpasach?
Życie po bajpasach początkowo jest zdominowane przez zabiegi rehabilitacyjne, poza tym pacjent musi się stosować do zaleceń dietetycznych i zdrowotnych przedstawionych przez lekarza oraz dożywotnio systematycznie zażywać przepisane leki (m.in. przeciwzakrzepowe).
Jeszcze będąc w szpitalu pacjent musi wykonywać proste ćwiczenia oddechowe przeciwdziałające odleżynom oraz powikłaniom w obszarze układu sercowo-naczyniowego. W kolejnym etapie chory jest uruchamiany pod względem fizycznym, by odzyskał samodzielność ruchową i sprawność. Wykorzystuje się tutaj m.in. bieżnię, rowerek stacjonarny, itp. W ostatniej fazie pacjent rehabilituje się sam prowadząc regularną lecz umiarkowaną aktywność fizyczną, taką jak np. codzienne spacerowanie, maszerowanie ze specjalnymi kijami (nordic walking), spokojne pływanie, czy jazda na rowerze.
O czym jeszcze trzeba wiedzieć, jeśli ma się wszczepione bajpasy? Powikłania są rzadsze albo nie występują, kiedy pacjent porzuca wcześniejsze nałogi i używki, zwłaszcza palenie papierosów, picie alkoholu, kawy, jedzenie fast-foodów, słodyczy, itp.
Istotnym elementem terapeutycznym jest właściwa dieta, bazująca na świeżych owocach i warzywach, chudych mięsach, a także nienasyconych kwasach tłuszczowych pochodzenia roślinnego (np. na oliwie z oliwek i oleju słonecznikowym). Poza tym pacjent po bajpasach powinien unikać spożywania soli, węglowodanów oraz smażonych i pieczonych potraw.
Reklama
Powikłania po bajpasach
Śmierć po bajpasach to, niestety, jedno z możliwych zdarzeń, jednak występuje ono dość rzadko. Może bowiem po operacji dojść do zawału serca, bądź udaru mózgu, które doprowadzają do zgonu pacjenta. Taka ewentualność istnieje zarówno w kilka miesięcy, jak i kilka lat po przeprowadzeniu zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego.
Jakie powikłania mogą jeszcze przynieść bajpasy? Ryzyko związane z przeprowadzeniem tej operacji dotyczy m.in. takich możliwych powikłań jak zapalenie płuc, zatorowość płucna, ostra niewydolność nerek, zakażenie rany oraz krwawienie z bajpasów. To ostatnie powikłanie wiąże się z koniecznością ponownego wykonania operacji.
Ewentualnym skutkom ubocznym bajpasów można próbować przeciwdziałać m.in. prowadząc zdrowy, wolny od nałogów i używek tryb życia, unikając stresu, przemęczania się i regularnie ćwicząc ciało.
