Co to są bataty?
Bataty, czyli słodkie ziemniaki (pełna poprawna nazwa - wilec ziemniaczany, łac.: pomoea batatas L. Poir.) stanowią cenne źródło węglowodanów oraz witamin i minerałów, a także substancji takich, jak beta-karoten czy luteina. Dietetyczne oraz zdrowotne właściwości batatów w szczególności cenione są przez diabetyków oraz osoby uprawiające sport, szukające efektywnych źródeł energii.
Główne cechy batatów, to:
- relatywnie niska kaloryczność,
- niski indeks glikemiczny,
- lekkostrawność,
- duża zawartość wysokoenergetycznej skrobi,
- silne działanie przeciwutleniające.
Jakie składniki i w jakiej ilości oraz proporcjach zawarte są w słodkich ziemniakach? W jaki sposób właściwości batatów przekładają się na efekty prozdrowotne? W jakich przypadkach warto ten produkt włączyć do codziennego menu?
Reklama
Właściwości odżywcze batatów
Właściwości odżywcze batatów związane są przede wszystkim z dużą zawartością węglowodanów, w tym skrobi, ale też sacharozy, glukozy i fruktozy, a także błonnika pokarmowego. Z danych U.S. Departmet of Agriculture (czyli amerykańskiego ministerstwa rolnictwa) wynika, że 100 gramów produktu zawiera:
- 77,28 g wody,
- 1,57 g białek,
- 0,05 g tłuszczów,
- 20,12 g węglowodanów, w tym:
- 12,65 g skrobi,
- 3,0 g błonnika,
- 2,52 g sacharozy,
- 0,96 g glukozy,
- 0,70 g fruktozy.
Zerowa praktycznie zawartość tłuszczów sprawia, że bataty, mimo dużych ilości węglowodanów, należą do produktów relatywnie niskokalorycznych – 100 gramów słodkich ziemniaków dostarcza 86 kilokalorii (359 kJ). To o 10 więcej, niż zwykłe ziemniaki, ale dla porównania można podać, że 100 gramów chleba to około 250 kcal, a czekolady – 500 kcal. Poza tym, oprócz kaloryczności, pod uwagę bierze się także inne wartości, a te przedstawiają się w przypadku batatów bardzo korzystnie.
Reklama
Wartości odżywcze batatów dla cukrzyków i sportowców
Wartości odżywcze batatów należy rozpatrywać także pod kątem parametru, jakim jest indeks glikemiczny. Jest to wskaźnik określający wzrost stężenia glukozy we krwi po spożyciu posiłku. W przypadku batatów IG wynosi 56, a więc o około 30 procent mniej, niż zwykłych ziemniaków po ugotowaniu. Z tego powodu bataty, są rekomendowane przez diabetologów, jako idealne rozwiązanie dla osób cierpiących na cukrzycę. Mimo, że są słodkie, badania wykazują, iż zmniejszają poziom insulinoodporności u cukrzyków – stanowią zatem doskonałą alternatywę dla zwykłych ziemniaków.
Niski indeks glikemiczny, w połączeniu z dużą zawartością cukrów prostych sprawiają, że bataty są też idealną propozycją dla sportowców o okresie okołotreningowym. Stanowią bowiem cenne źródło wolno uwalnianej energii niezbędnej do regeneracji organizmu po wysiłku.
Reklama
Właściwości zdrowotne batatów
Właściwości zdrowotne batatów związane są przede wszystkim z dużą ilością przeciwutleniaczy, takich jak beta-karoten, czy witamina C.
Jeśli chodzi o parametry szczegółowe - w 100 gramach produktu znajduje się:
- 337 mg potasu,
- 30 mg wapnia,
- 55 mg sodu,
- 61 mg żelaza,
- 25 mg magnezu,
- 47 mg fosforu,
- 2,4 mg witaminy C,
- 0,8 mg kwasu pantotenowego(witaminy B5),
- 0,55 mg niacyny (witaminy B3),
- 0,21 mg witaminy B6,
- 0,26 mg witaminy E,
- 8509 µg beta karotenu.
Znajduje to wymierne przełożenie na działanie prozdrowotne batatów na licznych polach, między innymi w profilaktyce antynowotworowej, a także leczeniu astmy i innych schorzeń.
Reklama
Właściwości batatów w leczeniu chorób
Oprócz witaminy C oraz beta karotenu, który jest prekursorem witaminy A, niektóre odmiany batatów zawierają też inne substancje o silnym działaniu przeciwutleniającym, takie jak likopen (bataty czerwone) czy antocyjany (bataty fioletowe).
Wszystkie one istotnie wpływają na obniżenie ryzyka zachorowania na nowotwory, w tym w szczególności:
- raka szyjki macicy u kobiet,
- raka prostaty u mężczyzn,
- raka pęcherza, jelita grubego oraz nerek u obu płci.
Warto w tym kontekście wspomnieć o działaniu przeciwzapalnym, które wykorzystywane może być w leczeniu chorób układu oddechowego (w tym astmy), a także schorzeń stawów o podłożu reumatoidalnym.
Właściwości batatów mają też istotne znaczenie w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia, między innymi poprzez zapobieganie twardnieniu ścian naczyń krwionośnych.
Składniki zawarte w batach oddziałują także korzystnie na układ pokarmowy, ułatwiając trawienie oraz pełniąc funkcje ochronne dla żołądka i jelit – w ograniczonym zakresie mogą być stosowane pomocniczo nawet w leczeniu choroby wrzodowej. Innego rodzaju prozdrowotne właściwości batatów związane są z zawartością luteiny, barwnika z grupy karotenoidów, który chroni oczy przed działaniem wolnych rodników a także destrukcyjnym wpływem światła słonecznego.
Dodatkowo należy wspomnieć, że dzięki dużej zawartości wody (ponad 75 procent składu), bataty korzystnie wpływają na poziom nawodnienia organizmu.
