Nerwica a bezsenność - jakie są przyczyny?
Bezsenność jest zaburzeniem snu o niezwykle zróżnicowanym podłożu. Jedną z jego przyczyn są różnego typu napięcia emocjonalne. Zarówno chroniczne, występujące w dłuższej perspektywie czasowej, jak też krótkotrwałe i incydentalne.
Bezsenność na tle nerwowym może być powodowana przez, takie czynniki jak:
- nerwica lękowa, czyli zespół lęku uogólnionego (GAD – general anxiety disorder). Jest to choroba, której istotą jest odczuwanie niepokoju w sposób stały, bez związku z konkretną sytuacją. Przyczyny tego zaburzenia są zróżnicowane, nie zawsze znane. Może to być traumatyczne doświadczenie, konflikt powinności i woli (stałe wykonywanie czynności, których wykonywać się nie chce), nieprawidłowe wydzielanie określonych neuroprzekaźników (na przykład nadmierna synteza adrenaliny, noradrenaliny i kortyzolu, czy niedobór serotoniny). Rolę mogą odgrywać także uwarunkowania genetyczne i osobowościowe. Nerwica lękowa manifestuje się na wiele sposobów. Do licznych jej objawów zalicza się między innymi trudności z zasypianiem, a także niską jakość snu, częste lub zbyt szybkie wybudzanie się;
- ekspozycja na czynniki stresujące, a więc bodźce wywołujące napięcie emocjonalne o przykrym, uciążliwym charakterze. Bezsenność ze stresu związana jest z wieloma procesami zachodzącymi w tym czasie w organizmie ludzkim. Jednym z nich nadprodukcja adrenaliny i noradrenaliny, które są nazywane hormonami walki i ucieczki. Stymulują one do działania, powodują przyspieszone bicie serca oraz wzrost ciśnienia tętniczego. Wszystko to utrudnia zasypianie. Dodatkowo sytuacje stresujące wzbudzają naturalny odruch rozmyślania o nich, analizowania, przeżywania. Często dzieje się to w końcowej fazie dnia, po ułożeniu się do snu, zagaszeniu światła. Pobudzenie układu nerwowego i systemu emocjonalnego może wówczas skutkować tzw. gonitwą myśli.
Reklama
Jak sobie radzić z bezsennością przy nerwicy?
Jak radzić sobie z bezsennością spowodowaną stresem? W pierwszej kolejności należy pamiętać o tym, że brak snu sam w sobie może być czynnikiem stresującym, tudzież wzbudzającym lęk.
Należy więc zrobić wszystko, by przestać się bać bezsenności, przerywając w ten sposób mechanizm błędnego koła. Poza tym niezwykle ważne jest dbanie o higienę snu.
W tym celu warto:
- utrzymywać stałe pory aktywności dziennej oraz nocnego wypoczynku;
- dbać o wygodę - łóżko powinno być starannie pościelone, materac i poduszka wygodne, kołdra gwarantująca komfort termiczny;
- zapewniać maksymalnie przyjazne do snu warunki - w sypialni powinno być ciemno i cicho (dla wielu osób niezwykle stresująca jest wieczorna krzątanina współdomowników, warto się od niej odciąć). Dobrze jest też utrzymywać stosunkową niską temperaturę oraz umiarkowaną wilgotność;
- unikać dodatkowej stymulacji - przed snem nie powinno się nadmiernie korzystać z urządzeń elektronicznych, zwłaszcza jeśli wymaga to znacznego zaangażowania (granie w gry, przeglądanie stron internetowych i mediów społecznościowych). Z tego samego powodu przeciwwskazane jest picie pobudzającej kawy, palenie papierosów czy spożywanie pikantnych potraw;
- wyciszać się, minimalizować wpływ stresu na bezsenność. Można w tym celu praktykować medytację, słuchać muzyki relaksacyjnej, korzystać z odprężających kąpieli etc. Nie należy rozmyślać o wydarzeniach będących źródłem napięć. Niewskazane jest zarówno ich rozpamiętywanie, jak i przewidywanie sytuacji, które mają nadejść następnego dnia.
Reklama
Jak leczyć bezsenność przy nerwicy?
W sytuacji, kiedy powyższe sposoby zawodzą, przy sporadycznych problemach z zasypianiem, można wspomóc organizm, sięgając po dostępne bez recepty środki farmakologiczne. Jak leczyć bezsenność przy nerwicy?
Do najczęściej stosowanych substancji należą:
- doksylamina,
- hydroksyzyna,
- melatonina.
Dwie pierwsze zaliczane są do grupy leków przeciwhistaminowych I generacji. Obydwie, oddziałując na receptory H1, zmniejszają napięcie lękowe oraz emocjonalne, ułatwiając wyciszenie.
Jednak z badań naukowych wynika, że jedynie doksylamina ma potwierdzone działanie nasenne, nie ma natomiast dowodów na to, by właściwości takie posiadała hydroksyzyna (M. Krzystanek).
Z tego też powodu doksylamina jest zarejestrowana jako lęk nasenny, druga zaś z wymienionych substancji - nie. Jeśli natomiast chodzi o melatoninę, jest ona syntetycznym odpowiednikiem hormonu snu, odpowiedzialnego za regulację rytmu dobowego.
Jeśli zatem zaleca się jej stosowanie, to głównie osobom z niedoborem tej substancji, a także pracującym w nietypowych, nocnych godzinach lub podróżującym samolotem na długich dystansach, przez wiele stref czasowych.
Należy pamiętać, że w przypadku nerwicy, bezsenność może mieć charakter długofalowy. W takim przypadku oraz każdym innym skutkującym trwałymi problemami z zasypianiem i jakością snu, należy się skonsultować z lekarzem.
Reklama
Konsekwencje bezsenności na tle nerwowym
Bezsenność powodowana przez stres, a także występująca w nerwicy lękowej, ma liczne konsekwencje, zarówno doraźne, jak też długofalowe.
W krótkiej perspektywie należą do nich między innymi zmęczenie psychofizyczne, nerwowość, drażliwość, nadmierne pobudzenie lub apatia, a także pogłębiające się problemy z zasypianiem (wspomniany wyżej mechanizm błędnego koła).
Efektem może też być osłabienie odporności, związane zarówno z przemęczeniem, jak i działaniem stresu.
Natomiast w perspektywie długofalowej, synergiczne oddziaływanie wszystkich tych czynników może powodować między innymi:
- wzrost ciśnienia tętniczego oraz związane z tym schorzenia układu sercowo-naczyniowego;
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe, biegunki, zaparcia, bóle brzucha, nudności;
- rozwój cukrzycy typu 2 (insulinoniezależnej);
- problemy natury psychicznej, w tym stany depresyjne oraz pogłębienie nerwicy lękowej.
