Co oznaczają białe plamy na skórze? Przyczyny
Białe plamy na skórze najczęściej są efektem zaburzeń pigmentacji o zróżnicowanym podłożu. Wymienić w tym kontekście można przede wszystkim bielactwo oraz zaburzenia autoimmunologiczne, hormonalne czy emocjonalne.
Powodują one uszkodzenia lub zaburzenia pracy melanocytów, a więc komórek odpowiedzialnych za produkcję naturalnego barwnika ludzkiej skóry, jakim jest melanina.
Chorobą, której istotnie polega na występowaniu jasnych plam na skórze, jest bielactwo (albinizm). Schorzenie to występuje u 0,5 do 2 proc. osób (w zależności od populacji). (Sokołowska-Wojdyło M.)
Jego bezpośredni patomechanizm polega na uszkodzeniu melanocytów, w efekcie czego dochodzi do tzw. hipopigmentacji, a więc niewystarczającego zabarwienia skóry. Etiologia tego zaburzenia nie jest znana.
Najbardziej rozpowszechniona hipoteza zakłada, że bielactwo ma charakter autoimmunologiczny, tzn. spowodowane jest nieprawidłową reakcją układu odpornościowego, który niszczy komórki własnego organizmu, w tym przypadku - melanocyty.
Istnieje jednak także teoria neurogenna, wedle której występujące na skórze przebarwienia to efekt działania substancji hamujących syntezę melaniny, uwalnianych z zakończeń nerwowych. Część naukowców przyczyn bielactwa upatruje też w aktywności wolnych rodników.
Odbarwienia skóry nie są jedynie objawem bielactwa, dlatego tak ważna jest konsultacja z lekarzem i poznanie przyczyny białych plam na skórze.
Gdy specjalista podejrzewa alibinizm, w ramach diagnostyki zbada również wzrok. Zmiany w tym narządzie mogą bowiem potwierdzić wstępną tezę.
Natomiast swędzące białe plamy które mają czerwoną obwódkę, mogą świadczyć o atopowym zapaleniu skóry (AZS), które nazywane jest także egzemą. Te wypukłe, suche krostki są alergiczną chorobą skóry, której nie należy ignorować.
Pojawiają się zwłaszcza na rękach i nogach w miejscach zgięć, które są najbardziej podatne potowi. Rozpoznanie AZS ułatwia zachodzenie tzw. demografizmu białego. Polega ono na tym, że po naciśnięciu naskórka, na ciele pozostają białe plamy.
Niestety białe plamy mogą pojawić się również jako efekt uboczny stosowania maści sterydowych, szczególnie jeśli skóra jest narażona bezpośrednio na kontakt z promieniowaniem słonecznym.
Co jeszcze oznaczają białe plamy? Mogą wystąpić w przebiegu takich schorzeń, jak:
- grzybica,
- łuszczyca,
- łupież,
a także na skutek poparzeń chemicznych i słonecznych i innych czynników środowiskowych.
Na białe plamy, które pojawiają się nagle, np. na nogach, należy uważać zwłaszcza w ciąży. Właśnie tak objawia się łupież pstry, który jest wynikiem infekcji grzybicznej.
W okresie ciąży każda choroba może wpłynąć negatywnie na rozwój płodu, dlatego konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym.
Białe plamy na skórze to problem nie tylko kosmetyczny, ale też często medyczny. W wielu przypadkach defekty te mają charakter odwracalny - ustępują na skutek leczenia bezpośredniego lub pośredniego (terapia chorób pierwotnych), miejscowego albo ogólnoustrojowego, .Zdarza się jednak, że przebarwienia pozostają na ciele do końca życia.
Reklama
Czy jasne plamy na skórze są groźne?
Przebarwienia występujące od osób chorych na bielactwo mają kształt owalnych, okrągłych lub nieregularnych plam.
Występują jednostronnie lub symetrycznie. Pojawiają się w szczególności:
- w miejscach eksponowanych na działanie promieni słonecznych, a więc na twarzy, szyi i dłoniach,
- pod pachami,
- wokół naturalnych otworów ciała,
- na błonach śluzowych.
Tego typu jasne plamy na skórze same w sobie nie są groźne. Należy jednak mieć na uwadze, iż bielactwo bardzo często współwystępuje z innymi chorobami, z których część stanowi zagrożenie dla życia.
Są to między innymi:
- schorzenia autoimmunologiczne, takie jak łysienie plackowate, niedoczynność i nadczynność tarczycy,
- schorzenia onkologiczne,
- cukrzyca,
- choroba Addisona (pierwotna niedoczynność kory nadnerczy),
- niedokrwistość sierpowata.
Natomiast białe plamki na penisie zazwyczaj oznaczają prosaki, kaszaki lub plamki Fordyce’a.
Reklama
Białe plamy na skórze u dziecka
Białe plamy mogą pojawić się nie tylko na ciele dorosłego, ale także u dziecka. Ich przyczyna może być jednak podobna i oznaczać m.in. infekcje grzybiczne czy bielactwo.
Zmiany barwnikowe pojawiają się na rękach, nogach i twarzy.
W związku z tym, że skóra dzieci jest delikatniejsza, o wiele łatwiej o białe plamy po opalaniu.
Białe plamy na skórze mogą wystąpić nawet na skórze niemowlaka i być pierwszymi oznakami egzemy.
Reklama
Białe plamy na skórze po opalaniu
Białe plamy na ciele mogą wystąpić po opalaniu. W tym przypadku istotą problemu również jest uszkodzenie melanocytów i związane z tym zaburzenie ich funkcji, jednak czynnik sprawczy jest wyraźnie zewnętrzny i łatwy do określenia - to promieniowanie ultrafioletowe.
Promienie słoneczne pobudzają aktywność melanocytów. Wytwarzana przez nie melanina chroni głębsze warstwy skóry przed falami UVB. Jeśli jednak ekspozycja na słońce jest zbyt silna, dojść może do hiper- lub hipopigmentacji.
Pierwszy z wymienionych przypadków oznacza trwałe zabarwienie ciała na kolor brązowy w wyniku wytworzenia zbyt dużej ilości melaniny.
Drugie zaburzenie skutkuje wystąpieniem białych plam, czego powodem jest utrata zdolności organizmu do wytwarzania właściwych ilości melaniny.
Nie ma jednak znaczenia, czy osoba opala się na słońcu czy w solarium. Białe plamy mogą pojawić się w ten sam sposób. W każdym miejscu na ciele, a także na skórze twarzy.
Reklama
Białe plamy na skórze głowy
U osób chorych na bielactwo, białe plamy mogą wystąpić na skórze głowy. W takim przypadku należy się liczyć z tym, że odbarwieniu ulegną również włosy, co będzie szczególnie widoczne u ich nasady.
Bywa, że w takiej sytuacji proces przedwczesnego siwienia wystąp już w trzeciej dekadzie życia.
Trzeba jednak pamiętać, że plamy na głowie niekoniecznie muszą być związane z zaburzeniami pigmentacji. Wyraźne rozjaśnienia prześwitujące między włosami mogą też świadczyć o rozwoju schorzeń typowo dermatologicznych, takich jak łuszczyca czy łupież.
Ich różnicowanie z bielactwem jest proste - w tym przypadku plamy pojawiają się na powierzchni skóry i nie są przebarwieniami, lecz różnego typu wykwitami, łuskami, skorupami etc.
Reklama
Co jeszcze mogą oznaczać białe plamy na skórze?
Białe plamy na skórze mogą oznaczać także grzybicę (najczęściej w postaci łupieżu pstrego). Jest to jeden z najbardziej typowych objawów skórnej postaci tej choroby, wywoływanej przez czynniki infekcyjne, a konkretnie przez:
- dermatofity Epidermophyton, Microsporum iTrichophyton,
- drożdżaki Candida albicans, Candida tropicalisczy Candida guuilliermondi.
Stany zapalne o podłożu grzybiczym obejmują różne części ciała, w tym między innymi owłosioną skórę głowy, brodę pachwiny, ręce, nogi i tułów.
Należy pamiętać, że grzybica jest chorobą bardzo zakaźną, z łatwością przenoszącą się z człowieka na człowieka, a także obejmującą coraz bardziej rozległe obszary ciała.
Dlatego obserwując białe plamy na skórze niezwłocznie należy się poddać diagnostyce pod kątem zakażenia grzybiczego, a po jego ewentualnym potwierdzeniu rozpocząć profesjonalne leczenie.
Reklama
Leczenie białych plam na skórze
Leczenie białych plam na skórze zależne jest od etiopatogenezy zaburzenia oraz skali problemu, które ocenić może najlepiej dermatolog.
W przypadku bielactwa, stosuje się:
- Glikokortykosteroidy - silne środki przeciwzapalne o działaniu miejscowym, będące lekami pierwszego rzutu w przypadku występowania niewielkich ognisk hipopigmentacji; przy dłuższym stosowaniu mogą powodować niebezpieczne skutki uboczne;
- Inhibitory kalcyneuryny(takrolimus, pimekrolimus), czyli leki immunomodulujące, tłumiące reakcje zapalne. Zalecane w sytuacji, gdy przebarwienia znajdują się w miejscach wrażliwych (twarz, szyja).
- Fototerapia UVB metoda często łączona z farmakoterapią. Leczenie światłem stymuluje melanocyty znajdujące się w korzeniach włosów do wzrostu, a następnie migracji w kierunku naskórka.
- Fototerapia PUVA wykorzystuje promieniowania UVA w połączeniu z substancjami foto-toksycznymi, takimi jak 8-metoksypsoralen czy 5-metoksypsoralen. Metoda ta jest powszechna przed laty, dziś stosowana coraz rzadzie.
- Laseroterapia - do stymulacji melanocytów używane są takie urządzenia, jak laser excimerowy lub helowo-neonowy.
- Leczenie chirurgiczne jest wykorzystywane w leczeniu tzw. bielactwa segmentowego o utrwalonym przebiegu. Operacje polegają na wykonaniu przeszczepów naskórka, zawiesiny żywych komórek lub wyhodowanych melanocytów.
Leczenie grzybicy wymaga zastosowania środków o działaniu miejscowym, a niekiedy także ogólnoustrojowym.
Należą do nich:
- preparaty grzybobójcze, pochodne imidazolu - ketonazol, itrakonazol, flukonazol, klotrimazol, biofonazol;
- leki z grupy alliloamin, takie jak terbinafina i naftina;
- antybiotyki grzybobójcze - gryzeofulwina, nystatyna.
Domowe sposoby na białe plamy na skórze
Jakiekolwiek zmiany barwnikowe należy skonsultować z lekarzem. Jednak jeśli białe plamy powstały po opalaniu, załagodzić może je ekstrakt z aloesu. Jest to jeden z bezpiecznych domowych sposobów na leczenie przebarwień. Innym jest ekstrakt z alg morskich.
Naturalne środki powinny być jedynie leczeniem uzupełniającym zmian chorobowych i należy je uprzednio skonsultować z lekarzem. Pomóc może:
- olejek z miodli indyjskiej - ma charakter przeciwgrzybiczny i przeciwzapalny, a także usuwa przebarwienia (należy codziennie smarować miejsca objęte zmianami skórnymi);
- miód - jest bogaty w przeciwutleniacze, a także nawilża i odżywia skórę (nakłada się go na twarz w formie maseczki na 30 minut, po czym należy ją zmyć);
- bazylia - jako środkiem przeciwbakteryjnym (można robić napoje z bazylii i pić je rano przed posiłkiem);
- ocet jabłkowy - usprawnia pracę jelit, co pomaga we wchłanianiu składników odżywczych i może prowadzić do zmniejszenia plam (1 łyżkę octu należy rozcieńczyć w wodzie i wypić 30 minut przed posiłkiem).
