Co pokazuje biochemia krwi?
W trakcie biochemii krwi bada się osocze, które uzyskuje się poprzez odwirowanie pobranej od pacjenta krwi żylnej. W ponad 90 procentach osocze składa się z wody i rozpuszczonych w niej hormonów, enzymów, białek (albuminy, globuliny, fibrynogen), trójglicerydów, lipidów, kwasów tłuszczowych, glukozy, elektrolitów, soli mineralnych, zbędnych produktów przemiany materii, takich jak mocznik, i bilirubina oraz wielu innych substancji.
To dlatego biochemia krwi potrafi dokładnie pokazać, jak funkcjonują poszczególne układy i pracują konkretne narządy.
Reklama
Profile w badaniu biochemicznym krwi
Dla ułatwienia analizy danych i lepszego zdiagnozowania choroby badania biochemiczne podzielono na podstawowe profile:
- profil ogólny, w którym oznacza się: sód, potas, wapń, chlorki, fosfor, kwas moczowy, mocznik, kreatyninę, bilirubinę, AspAT, ALT, fosfatazę alkaliczną, GGT, albuminę, białko całkowite
- profil wątrobowy, w którym oznacza się: transaminazę alaninową asparaginianową (ALT i AspAT)
- profil nerkowy, w którym oznacza się: sód, potas, mocznik, kreatyninę
- profil sercowy, w którym oznacza się: transaminazę alaninową (ALT) i asparaginową (AspAT), kinazę kreatynową (CK), dehydrogenazę mleczanową (LDH), potas
- profil tarczycowy, w którym oznacza się: hormony TSH i T4
- profil lipidowy, w którym oznacza się: cholesterol, trójglicerydy (TG), cholesterol HDL, cholesterol LDL
- profil kostny, w którym oznacza się: białko całkowite, albuminę, wapń, fosfor, fosfatazę alkaliczną
Można też wykonać bardziej szczegółowe profile, np. profil alergiczny, reumatyczny, profil dla ciężarnych, dla dzieci, osoby dla kobiet i mężczyzn po 40. roku życia, profil przedoperacyjny.
Reklama
Normy badań biochemicznych
W badaniu biochemicznym krwi każdy składnik oceniany jest z osobna (dla każdego opracowano normy) oraz sprawdza się korelacje tych składników ze sobą. Normy mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonano badanie. Z tego powodu pacjent nigdy nie powinien sam analizować wyników badań. To od oceny lekarza zależy, czy już trzeba rozpocząć leczenie, czy wykonać ponowne badania krwi.
Przykładowe normy badań biochemicznych krwi wyglądają w ten sposób:
- albuminy (3,5-5,0 g/dl)
- ALT (5-40 U/I)
- AST (5-40 U/I),
- cholesterol (< 200 mg/dl inaczej < 5,2 mmol/l)
- frakcja cholesterolu HDL – dla mężczyzn (35-70 mg/dl inaczej 0,9-1,8 mmol/l),
- frakcja cholesterolu HDL dla kobiet (40-80 mg/dl inaczej 1,0-2,1 mmol/l)
- LDL (< 135 mg/dl inaczej < 3,5 mmol/l)
- trójglicerydy (50-180 mg/dl inaczej 0,55-2,0 mmol/l)
- LDH (120-230 U/l)
- fosfataza alkaliczna dla dorosłych (20-70 U/l)
- glukoza – w tym przypadku wartości referencyjne są także przypisane do wieku: dla noworodków – 2,8-4,4 mmol/l (50-115 mg/dl), dla dzieci – 3,9-5,8
mmol/l (70-105 mg/dl), dla dorosłych -3,9-6,4 mmol/l (70-115 mg/dl), - gamma-glutamylotransferaza dla kobiet (10-66 U/l)
- gamma-glutamylotransferaza dla mężczyzn (18-100 U/l)
- kinaza kreatynowa dla kobiet (40-285 U/l)
- kinaza kreatynowa dla mężczyzn (55-370 U/I)
- kreatynina (62-124 mmol/l inaczej 0,7-1,4 mg/dl)
- kwas moczowy (0,15-0,45 mmol/l inaczej 2,5-8,0 mg/dl),
- mocznik (5-6,4 mmol/l inaczej 15-39 mg/dl)
- azot mocznika (7-18 mg/dl)
- potas (3,5-5,0 mmol/l)
- sód (135-145 mmol/l)
- żelazo (50-175 µg/dl)
- chlor (95-105 mmol/l)
- fibrynogen (200-500 mg/dl)
- ferrytyna mężczyźni 15-200 µg/l
- ferrytyna kobiety 12-150 µg/l
Interpretacja wyników biochemii krwi nie jest prosta, bo na ich wpływ mają różne stany, które z chorobą nie mają nic wspólnego. Zmienione wyniki mogą pojawić się w ciąży, gdy pacjent przed badaniem nie będzie przestrzegał diety, na wyniki wpływa także intensywny wysiłek fizyczny oraz odwodnienie czy picie alkoholu.
Reklama
Biochemia krwi w ciąży
Nieinwazyjne badania prenatalne obejmują m.in. biochemiczne badania krwi. Te badania polegają na tym, aby pobrać krew kobiety ciężarnej i zbadać w niej stężenia pewnych składników i substancji. Poziom niektórych substancji obecnych w krwi przyszłej matki może bowiem świadczyć o określonych wadach płodu.
Połączenie badań biochemicznych kobiety w ciąży wraz z jej wiekiem umożliwia specjalnemu programowi komputerowemu obliczyć ryzyko wystąpienia wad wrodzonych płodu.
Badanie biochemii krwi ma charakter przesiewowy, co oznacza, że może je wykonać każda kobieta w ciąży. Tak wygląda to w krajach wysoko rozwiniętych. W Polsce wykonanie takich badań jest możliwe w ramach NFZ tylko wtedy, gdy lekarz podejrzewa wystąpienie poważnych wad letalnych płodu.
Badania biochemiczne krwi w ciąży zależą od jej trwania:
- test PAPP-A (test podwójny) - wykonuje się pomiędzy 10. a 14. tygodniem ciąży. Ppozwala na ocenę białka PAPP-A oraz hormonu beta hCG. To badanie pozwala na ocenę ryzyka wystąpienia takich zespołów jak: zespołu Downa, zespołu Edwardsa i zespołu Patau. Zaleca się wykonanie testu PAPP-A w połączeniu z USG genetycznym lub testem potrójnym;
- test potrójny - najlepiej wykonać go pomiędzy 16. a 18. tygodniem ciąży. Czułość testu jest wysoka i wynosi 60% w stosunku do zespołu Downa;
- test zintegrowany - ten test to połączenie wyników testu PAPP-A w 11.–13. tygodniu ciąży oraz testu potrójnego w 15.–20. tygodniu ciąży. Na tej podstawie dokonywane zostaje obliczenie łącznego ryzyka. To jedna z najlepszych metody nieinwazyjnych wykrywania wad płodu, której czułość wynosi ponad 90%.
Reklama
Cena biochemii krwi
Cena badań biochemicznych krwi jest bardzo zróżnicowana i zależy od ocenianego składnika oraz placówki w której będzie przeprowadzane badanie.
Nie są to jednak ceny nazbyt wygórowane. Przykładowo za ocenę poziomu glukozy, kreatyniny czy enzymów wątrobowych zapłacimy ok. 12-14zł.
Cena ulega zdecydowanemu zwiększeniu, gdy wykonuje się badanie biochemiczne w stosunku nie do kilku, a wielu składników.
