Dlaczego boli skóra głowy?
Boląca skóra głowy jest objawem towarzyszącym różnym typom łysienia, występuje też w przebiegu kilku groźnych schorzeń i zaburzeń dermatologicznych, neurologicznych, zakaźnych a nawet psychicznych. W nomenklaturze medycznej zjawisko to określa się mianem trichodynii.
Jego podłoże jest złożone i nie do końca poznane, naukowcy zakładają jednak, iż bezpośrednim czynnikiem wyzwalającym uczucie palącego bólu jest wydzielanie tzw. substancji P. Jest ona uwalniana z zakończeń nerwów czuciowych, stanowiąc mediator stanów zapalnych, powodując wzmożoną wrażliwość skóry na bodźce zewnętrzne, a także przyczyniając się do wypadania włosów.
Ponieważ zapalenie obejmuje tkanki otaczające mieszki włosowe, dolegliwość ta często odczuwana jest i określana jako „ból włosów”.
Ból skóry na głowie najczęściej występuje w przypadku takich problemów zdrowotnych, jak:
- łysienie telogenowe, związane z zaburzeniem równowagi między ilością włosów wypadających i wzrastających, m.in. na podłożu hormonalnym;
- łysienie plackowate, związane przede wszystkim z nieprawidłową pracą układu odpornościowego, charakteryzujące się występowaniem punktowych ognisk utraty włosów;
- łysienie androgenowe, będące następstwem nadaktywności dihydrotestosteronu (DHT), czyli jednego z męskich hormonów płciowych;
- hiperestezja, czyli przeczulica skórna – nadwrażliwość na bodźce bólowe;
- trichotillomania – zaburzenie psychiczne prowadzące do wyrywania włosów;
- łojotokowe zapalenie skóry, związane z nadaktywnością gruczołów wydzielających sebum;
- grzybica owłosionej skóry głowy;
- zakażenia pasożytnicze (wszy);
- nadmierna ekspozycja na stres, prowadząca do zwiększonego napięcia mięśni czaszki oraz zaburzeń psychosomatycznych;
- bruksizm, czyli mimowolne nocne zgrzytanie zębami, także wpływające na napięcia mięśniowe w obrębie głowy.
Reklama
Ból skóry głowy przy dotyku
Gdy skóra głowy boli przy dotyku i nie ma to związku z bezpośrednim urazem w ostatnim czasie, należy pacjenta zdiagnozować pod kątem przeczulicy. Hiperestezja jest zaburzeniem neurologicznym, którego istotą jest nadwrażliwość określonych zmysłów.
W tym przypadku wzmożoną pobudliwością wykazują się receptory czuciowe zlokalizowane na owłosionej skórze głowy (ale problem ten może dotyczyć każdego innego miejsca ciała). W efekcie doznanie intensywnego bólu pojawia się w odpowiedzi na delikatne nawet bodźce sensoryczne, które dla innych osób byłyby całkowicie obojętne i niezauważalne.
Przyczyny przeczulicy są zróżnicowane. Niekiedy występuje ona jako samoistne niegroźne zaburzenie lub anomalia, ale często ma związek z innymi schorzeniami, takimi jak między innymi:
- cukrzyca;
- neuropatia obwodowa (uszkodzenie nerwów);
- stwardnienie rozsiane;
W leczeniu hiperestezji kluczowa zatem jest terapia schorzeń podstawowych, często wymagająca stosowania zaawansowanych środków farmakologicznych.
Reklama
Ból skóry na czubku głowy
Ból skóry głowy na czubku bardzo często jest symptomem trichodynii spowodowanej łysieniem telogenowym. Pod pojęciem tym rozumie się szczególny typ łysienia nie związany z kondycją włosów, lecz zaburzeniem faz ich rozwoju.
Należy pamiętać, że cykl życia włosa trwa około 5 lat i obejmuje:
- fazę anagenu, czyli wzrostu;
- fazę telogenu, czyli spoczynku i związanego z tym osłabienia, a następnie wypadania.
W normalnej sytuacji stare, wypadające włosy zastępowane są nowymi, trwa więc nieustanny proces wymiany. Na co dzień w fazie wzrostu znajduje się około 90 procent włosów, zaś spoczynku – 10 procent. Są jednak sytuacje, w których proporcje te zostają zaburzone. Jeśli większy odsetek włosów wchodzi w stan spoczynku, dochodzi do przerzedzania się fryzury. Co ciekawe, problem ten najczęściej dotyczy kobiet.
Przyczyny łysienia telogenowego są zróżnicowane, a należą do nich:
- zmiany hormonalne (np. związane z przyjmowaniem lub odstawieniem tabletek; antykoncepcyjnych, ciążą, przekwitaniem, zaburzeniami pracy tarczycy);
- niedobory witamin i składników mineralnych;
- stres chroniczny lub pourazowy;
Łysienie telogenowe i związany z nim ból są dojmujące, ale odwracalne, często samoistnie, w ciągu około 6 miesięcy. W terapii często najskuteczniejszym środkiem okazuje się więc czas.
Reklama
Ból skóry głowy z tyłu
Ból skóry głowy z tyłu także bywa związany z łysieniem telogenowym, ale też może mieć zupełnie inne podłoże. W części potylicznej bardzo często lokalizuje się wszawica, a więc stosunkowo powszechne zakażenie pasożytnicze, zwłaszcza u dzieci oraz osób bytujących w złych warunkach sanitarnych.
Wszy są owadami pasożytującymi w ludzkiej skórze i żywiącymi się krwią człowieka. Ich ukąszenia powodują świąd i piekący ból. Z czasem skórę na potylicy, a nawet na karku, mogą zacząć pokrywać twarde grudki.
Wszawicę leczy się farmakologicznie, stosując preparaty zawierające takie substancje czynne, jak:
- permetryna (silny środek owadobójczy);
- dimetikon, cyklometikon (olej silikonowe);
- ocet jabłkowy (kwas jabłkowy);
W zastosowaniu są też bardzo drobne grzebienie, którymi należy wyczesywać skórę głowy, w ten sposób fizycznie eliminując dużą część zagnieżdżonych w niej pasożytów.
Reklama
Ból skóry głowy w jednym miejscu
Dolegliwości bólowe zazwyczaj rozsiane są na większym obszarze skóry, zwłaszcza w przypadku takich chorób, jak grzybica, łojotok, czy łysienie telogenowe. Są jednak sytuacje, gdy występuje punktowy ból głowy w jednym miejscu.
Bardzo często w ten właśnie sposób objawia się wspomniana wyżej przeczulica. Może to być także objaw łysienia plackowatego, będącego chorobą autoimmunologiczną, w przebiegu której układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki własnego organizmu. W tym przypadku dochodzi do niszczenia mieszków włosowych.
Powstałe w ten sposób przerzedzenia włosów przypominają kształtem niewielkie, wyraźnie ograniczone placki. Problem ten najczęściej dotyka osoby przed 30 rokiem życia. Choroba jest bardzo trudna w leczeniu – terapia musi być dobierana indywidualnie pod kątem każdego pacjenta.
W zastosowaniu są takie substancje, jak:
- Minoksydyl, który zwiększa przepływ krwi przez tzw. łożysko naczyniowe skóry
- Cyklosporyna – lek immunosupresyjny, czyli obniżający aktywność układu odpornościowego
- Glikokortykosteroidy, czyli silne leki sterydowe o działaniu przeciwzapalnym
- Psoralen – substancja zwiększająca wrażliwość na promieniowanie ultrafioletowe, podawana pacjentom poddanym fototerapii.
