Przyczyny bólu ud i objawy im towarzyszące
Bolące uda to przypadłość, która może znacznie ograniczyć możliwości codziennego funkcjonowania. I choć objaw ten może być wynikiem wcześniejszego urazu, (jeżeli do takiego doszło) lub przeprowadzonego zabiegu, nie należy go lekceważyć.
Główną przyczyną bólu ud mogą być problemy unerwieniem lub uszkodzenie mięśni, a to daje już podstawy do konsultacji ze specjalistą, przede wszystkim z ortopedą. Właściwa diagnoza to skuteczne leczenie i rehabilitacja.
Objawy, które towarzyszą bólowi, mogą mieć różny charakter. Pacjenci mogą odczuwać:
- silny ból, który pojawia się nagle lub mniej intensywny, ale długotrwały ból;
- ból odczuwany podczas napięcia mięśnia;
- mniejsze możliwości funkcjonalne nogi;
- towarzyszące bólowi mrowienie i dużą wrażliwość na dotyk;
- ból występujący podczas siedzenia, chodzenia lub schylania się;
- objawy stanu zapalnego w okolicach bólu.
Bolące uda - gdy nie doszło do stłuczenia lub operacji - mają dwa podstawowe źródła objawów i są nimi:
- układ mięśniowy,
- układ nerwowy.
Gdy przyczyna bolących ud leży w układzie nerwowym, objawy może powodować największy nerw obwodowy, czyli nerw kulszowy. Ból w udzie jest wtedy ostry, a objawy w konsekwencji mogą doprowadzić nawet do blokady nerwu udowego. Źródłem takich dolegliwości mogą być neuropatie uciskowe, które są najczęściej występującą patologią nerwów obwodowych.
Przyczynę umiejscowioną w układzie nerwowym może mieć także wyjątkowo bolesne i ograniczające funkcjonowanie schorzenie, które należy do zespołów korzeniowych. Mowa o rwie udowej. Odczuwany jest wtedy silny, a nawet paraliżujący ból, który pojawia się w odcinku lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa, ale promienuje aż do uda.
W tej sytuacji przyczyną są podrażnione włókna korzeni nerwu udowego, dlatego ból często odczuwamy podczas chodzenia po schodach. Przyczyny rwy udowej leżą w złym trybie życia. Gdy zaniedbujemy kręgosłup albo nazbyt go przeciążamy, nietrudno o dolegliwości bólowe. W takim przypadku konieczna jest rehabilitacja kręgosłupa. Proces ten wspomóc można także zabiegami fizykoterapii.
Gdy jesteśmy przy nerwie udowym, warto podkreślić, że odpowiada on za pracę między innymi mięśnia czworogłowego. To silny i duży mięsień, którego głównym zadaniem jest prostowanie stawu kolanowego i stabilizacja kolan.
Ból ud od mięśnia czworogłowego może być wynikiem przetrenowania lub naciągnięcia, a nawet naderwania. W wyniku dużego wysiłku fizycznego już po kilkudziesięciu minutach mogą pojawić się tzw. zakwasy. Za ich przyczynę uznaje się mikrourazy w strukturze włókien mięśniowych.Takie bóle doskwierają głównie wtedy, gdy zaczynamy przygodę z treningami lub gdy wracamy do nich po dłuższej przerwie albo nie jesteśmy wystarczająco rozgrzani.
Ciało, a przede wszystkim mięśnie, nie są przygotowane do intensywnej pracy, co w konsekwencji prowadzi do zespołu opóźnionego bólu mięśniowego określanego jako DOMS. Objawy występują od 24 do nawet 72 godzin po treningu, zaś mogą utrzymywać się około tygodnia.
Naderwanie mięśnia objawia się z kolei silnym, nagłym i ostrym bólem. Konieczna jest wtedy pilna konsultacja w oddziale ratunkowym.
Reklama
Czy można odczuwać ból mięśni ud bez wysiłku?
Szczególnie zaniepokoić powinien ból mięśni uda, gdy nie poprzedzał go wysiłek fizyczny. Jeśli przyczyną objawów nie są zakwasy, źródłem bólu może być infekcja wirusowa. Należy wtedy wykluczyć objawy chorób takich jak: przeziębienie, grypa, różyczka, a nawet zapalenie wątroby.
Objawy występują wtedy i nasilają się bez względu na porę dnia i intensywność funkcjonowania. Ból uda w nocy lub podczas siedzenia czy leżenia może wywołać z kolei infekcja bakteryjna. Najczęściej objawia się właśnie w stanie spoczynku. Takie objawy są skutkiem zakażenia powięzi mięśnia. Warto zwrócić uwagę czy w okolicach bólu powstaje zaczerwienienie i odczuwalne jest ciepło. To potwierdzi, że doszło do zapalenie.
Niezwiązany z wysiłkiem ból uda w nocy powinien skłonić do wizyty u lekarza specjalizującego się w chorobach naczyń krwionośnych. Taki objaw może bowiem wywoływać zakrzepica żylna. Czasem jest to również negatywny skutek operacji kończyn dolnych, a także ich złamania.
Ból mięśni ud, niepoprzedzony wysiłkiem, może być wywołany także przez reumatyzm, osteoporozę lub przez tzw. zespół przewlekłego zmęczenia.
Reklama
Co oznacza ból ud z przodu?
Dolegliwości bólowe kończyn dolnych można wyróżniać nie tylko na podstawie źródła bólu, ale również jego rodzaju. Piekący ból uda z przodu może oznaczać zakwasy lub poważniejsze schorzenie, jakim jest np. infekcja bakteryjna, a wtedy konieczna jest wizyta u specjalisty.
Na pewno konieczne jest obserwowanie intensywności dolegliwości i miejsca bólu, by nie doszło do negatywnych konsekwencji zaniedbania lub zbyt późnego leczenia. Gdy odczuwasz ból mięśni ud z przodu, a ból jest rwący, może to sugerować również dolegliwości w obrębie kręgosłupa, np. zapalenie stawów.
Reklama
Czego skutkiem może być ból ud z tyłu?
To rodzaj bólu, który występuje stosunkowo często w tej części ciała, ponieważ jest efektem przeciążenia. Gdy ból z tyłu uda jest rwący i odczuwany pod pośladkiem, to sygnał o neurologicznym podłożu dolegliwości.
Objawy nasilają się podczas długotrwałego siedzenia, chodzenia lub częstego schylania się. Przyczyną może być ucisk na nerw kulszowy, który jest znacznie obciążony. Jedynym skutecznym leczeniem bólu w udzie o podłożu neurologicznym jest odpowiednia rehabilitacja, która ma za zadanie przede wszystkim odciążyć uciskany nerw.
Rwący ból z tyłu uda może być także skutkiem urazu ścięgna podkolanowego. To efekt przeciążenia lub naderwania włókien mięśniowych. Objawy mogą wystąpić, gdy doszło do nagłego skręcenia lub wyprostowania uda. Mimo że źródłem bólu jest lokalizacja pod kolanem, ból jest promieniujący aż do uda i właśnie tak lokalizowany przez pacjentów.
Reklama
Piekący ból po zewnętrznej stronie ud
Ból uda, gdy jest kłujący lub piekący po zewnętrznej stronie, może być długotrwałą dolegliwością. Niestety, będzie się wiązać także z długą rehabilitacją. Podłoże takiego bólu stanowi przeciążony w tej okolicy układ nerwowy. Uciskany nerw po pewnym czasie traci swoje właściwości strukturalne, co przekłada się na intensywniejsze objawy, a nawet drętwienie, mrowienie czy blokady ruchów.
Zespół objawów bólu uda z boku po zewnętrznej stronie określa się jako meralgie z parestezjami, czyli choroby nerwowe. Powstają, gdy nerw skórny boczny uda w okolicy więzadła pachwinowego jest podrażniony. Może dochodzić do tego w wyniku otyłości, ciąży, skrzywienia kręgosłupa, dny moczanowej, a nawet zbyt obciążających ćwiczeń i obcisłej odzieży.
W przypadku wystąpienia takich objawów należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Leczenie uzależnione jest od stopnia zaawansowania schorzenia. Specjalista może przepisać leki przeciwzapalne lub podanie glikokortykosteroidów w okolicę nerwu.
Skuteczne są również zabiegi fizjoterapeutyczne. Gdy ból uda z boku mimo leczenia nie ustępuje, konieczne może być przeprowadzenie zabiegu, którego celem jest odbarczenie nerwu.
Reklama
O czym warto pamiętać przy bólu wewnętrznej strony ud?
Ból uda po wewnętrznej stronie może oznaczać uszkodzenie mięśnia przywodziciela, czyli grupy pięciu mięśni zlokalizowanych po jego środkowej stronie. Częściej skarżyć się na tę dolegliwość mogą osoby uprawiające sport, ponieważ uszkodzenie tej grupy mięśni to tzw. kontuzja biegowa. W przypadku takiego bólu w udzie ulgę mogą przynieść okłady z lodu. Należy pamiętać, aby nie rozciągać uszkodzonego mięśnia.
Przyczyną bólu wewnętrznej strony uda nad kolanem mogą być: przepuklina pachwinowa, choroby żył, ale należy także sprawdzić czy nie doszło do złamania kości udowej. Ból może mieć różny charakter i umiejscowienie. Może być np. pulsujący, piekący lub kłujący.
Reklama
Ból ud a innych części ciała
Objawy bólowe mogą być odczuwane na większej powierzchni ciała lub w kilku lokalizacjach jednocześnie. Ból uda i pachwiny to charakterystyczne dolegliwości dla neuropatii. Dodatkowy objaw w tych schorzeniu to trudności ze zgięciem biodra. Ból w tych okolicach może jednak też oznaczać nadwyrężenie mięśni przywodzicieli.
Ból kolana promieniujący do uda lub łydki może oznaczać uraz, ale jeśli dolegliwości odczuwane są z tyłu kolana i uda, przyczyną może być zapalenie mięśnia podkolanowego i torbiel Bakera.
Warto także wspomnieć o bólu promieniującym do łydki, ponieważ może on mieć swoje źródło w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa. Przyczyną jest ucisk na korzenie nerwowe, a wtedy konieczna jest pilna konsultacja ze specjalistą, który zaleci właściwe leczenie mające odciążyć ten odcinek.
Czy ból ud w ciąży poiwnien niepokoić?
Kobiety ciężarne mogą często uskarżać się na ból ud. To dolegliwość występująca zwykle w wyniku ucisku rozwijającego się dziecka na nerw kulszowy, który zlokalizowany jest pod macicą lub ucisku na naczynia krwionośne.
Ból mięśni ud w ciąży występuje głównie przed porodem, gdy płód jest znacznie rozwinięty. Ciężarna powinna być świadoma, że jej miednica w tylnej części w tym czasie jest mocno usztywniona i ściągnięta. To prowadzi do napięcia mięśnia biodrowego, który staje się zbyt krótki, by prawidłowo funkcjonować.
Ból wynikający z obciążeń mięśni może być odczuwalny w części lędźwiowej kręgosłupa, pośladkach, biodrach, w tylnej części uda i goleni, na stopie, a nawet w okolicy odbytu. Te objawy mogą być nasilone w zaawansowanej ciąży.
Z kolei ból ud na początku ciąży może być spowodowany zatrzymaniem wody w organizmie. Ciężarne są szczególnie narażone na zakrzepicę, a to stanowi jej pierwsze symptomy.
Te przyczyny mogą wywoływać nie tylko ból, ale także skurcze ud w ciąży. Pomocne mogą okazać się wtedy proste ćwiczenia poprawiające krążenie. Warto też zwrócić uwagę na zbilansowaną dietę.
Diagnostyka bólu ud - jakie badania wykonać?
Aby skutecznie pozbyć się bólu, (a więc poznać i wyleczyć jego przyczynę, nie same objawy) ważna jest prawidłowa diagnostyka bólu ud. Istotne, by skonsultować objawy ze specjalistą w tej dziedzinie. Pierwsze kroki pacjent powinien jednak skierować do swojego lekarza POZ, który po zebraniu wywiadu i wstępnych badaniach - jeśli uzna, że jest taka konieczność - wystawi skierowanie do specjalisty.
Jeśli przyczyną bólu są urazy, pacjent będzie potrzebował konsultacji ortopedycznej lub pomocy rehabilitanta czy fizjoterapeuty. Jeśli z kolei objawy bólowe wynikają z chorób układu krążenia - pomocny będzie flebolog lub angiolog.
Fachową diagnostykę bólu, gdy ich przyczyna leży w stawach i kościach, przeprowadzi reumatolog. Być może konieczna będzie także pomoc neurologa, jeśli diagnostyka bólu ud ma zweryfikować także podłoże neurologiczne objawów.
Badania, które pomagają w diagnostyce bólu ud są przede wszystkim: rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, USG Dopplera, RTG, USG stawów. Pomocna może okazać się morfologia, czyli badanie krwi.
Badania obrazowe przeprowadzają przede wszystkim lekarze radiolodzy, ale mogą je wykonać także lekarze specjaliści, którzy posiadają do tego uprawnienia.
Należy pamiętać, że skierowanie na specjalistyczne badania obrazowe czy badania żył w celu diagnostyki bólu ud może wystawić jedynie specjalista. Lekarz pierwszego kontaktu nie ma takich uprawnień, może jedynie do takiego specjalisty skierować.
Leczenie bólu ud - jakie są sprawdzone metody?
Ból ud można zniwelować w domu z pomocą dostępnych w aptece środków farmakologicznych. Przy wyborze odpowiednich pomoże farmaceuta, który ma w tym zakresie wiedzę.
Leczenie bólu ud to przede wszystkim działanie przeciwobrzękowe i przeciwzapalne. W tym pomocne będą maści z heparyną jako substancją czynną. Działanie przeciwzapalne mają również: hesperydyna i diosmina.
Należy jednak pamiętać, że lek na ból ud może jednak tylko zlikwidować objaw, ale nie przyczynę.
Gdy bolą stawy i kości skuteczne w leczeniu bólu ud mogą być okłady. Stosuje się je z zimną lub ciepłą wodą. W aptece są dostępne również plastry rozgrzewające lub okłady żelowe do schłodzenia w lodówce.
Leki na ból ud mogą być za słabe, a wtedy z pomocą przychodzi fizykoterapia. Popularną i bezbolesną metodą leczenia bólu ud są ultradźwięki. Terapia przeprowadzana jest w gabinecie.
Pacjent kładzie się na leżance, a w miejscu bólu terapeuta przykłada głowicę urządzenia emitującego ultradźwięki i wykonuje okrężne ruchy w tym obszarze. Terapia nie powoduje bólu, a pacjent może odczuwać jedynie delikatne mrowienie. Ultradźwięki przenikają przez skórę do głębiej położonych struktur. Mają działanie przeciwbólowe i stymulujące procesy naprawcze. Taki zabieg trwa kilka minut.
Specjalista może zaproponować także elektrolecznictwo, np. prądy diadynamiczne o silnym działaniu przeciwbólowym i zmniejszającym napięcie mięśniowe.
Zaburzenia krążenia, przewlekłe bóle mięśni, zwyrodnienia stawów czy zapalenie tkanek nerwowych można leczyć także prądami Traberta. Te mają również działanie przyspieszające zrastanie, np. złamanej kości udowej.
Bóle kręgosłupa, które nierzadko są źródłem bólu ud, można leczyć terapią prądów interferencyjnych, których zadaniem jest stymulacja nerwów w obszarze kręgosłupa.
Jakie ćwiczenia na ból ud warto wykonywać?
Ból nóg w udach można złagodzić dzięki ćwiczeniom rozluźniającym mięśnie w tej okolicy. Wystarczy poświęcić kwadrans, by poczuć ulgę. Ćwiczenia na bolące uda są proste i bez problemu można je wykonywać w domu.
Jednak nawet takie proste ćwiczenia należy wcześniej skonsultować z lekarzem, by mieć pewność, że pomagamy sobie, a nie szkodzimy. Diagnoza dolegliwości jest kluczowa, by dobrać odpowiednie leczenie i łagodzenie bólu.
- W przypadku rwy kulszowej należy unikać siedzenia. Można położyć się wygodnie z nogami uniesionymi do góry. Pomocne są ciepłe kompresy na nogi, krótkie spacery i delikatne rozciąganie mięśni.
- Abyy złagodzić ból przedniej części ud skuteczne będą ćwiczenia rozciągające tę partię mięśni. Przykładowe ćwiczenie: stań prosto, nogi rozstaw na szerokość bioder, powoli przyciągaj piętę do pośladka, wytrzymaj tak kilkanaście sekund.
- Ból tylnej części uda uśmierza rozciąganie tej partii mięśni. Pomocne mogą być skłony na wyprostowanych nogach.
Ćwiczenia na bóle ud nie w każdym przypadku mogą być wystarczająco skuteczne.
Gdy dolegliwość powodują zakwasy można sięgnąć po domowe sposoby. Wystarczy nasmarować ciężkie bolące uda octem, a jeśli kogoś odstrasza zapach, skuteczne jest naprzemienne polewanie ud wodą ciepłą i zimną.
Profilaktyka bólu uda - jak mu zapobiegać?
Świadoma aktywność fizyczna to podstawa w profilaktyce bólu uda. Dolegliwości ze strony mięśni i stawów po treningu to niestety częsta przypadłość, która wynika z przetrenowania. Wszystkie błędy należy wyeliminować, by zapobiegać bólowi uda, a nie go leczyć. Są to m.in.:
- zbyt intensywne ćwiczenia obciążające mięśnie,
- brak rozgrzewki mięśni przed aktywnością,
- niekorzystne warunki do treningu, np. duszne i nieprzewietrzone pomieszczenie,
- źle dobrane obuwie.
Podstawowa zasada w profilaktyce - dostosuj długość i intensywność wysiłku do swoich możliwości. Ważne jest także, by zapewnić sobie odpoczynek po treningu, który pozwoli zregenerować się osłabionym mięśniom, kościom i stawom.
Profilaktyka bólu uda to także odpowiednia dieta. Silne działanie przeciwzapalne mają zawarte w czerwonych owocach przeciwutleniacze, dlatego warto do diety włączyć, np. wiśnie. Sok ze świeżo wyciśniętych wiśni albo po prostu świeże owoce będą miały bardzo dobre działanie. Łagodząco na stany zapalne działają też śliwki, borówki i morele.
Zadbaj o prawidłowe nawodnienie organizmu. Jeśli dostarczasz zbyt mało wody, organizm jest osłabiony, ospały, odczuwasz brak energii, a ciało jest skłonne do uszkodzeń.
Dokładna ilość wody, którą należy każdego dnia zapewnić organizmowi, zależy od masy ciała, wieku, płci i stanu zdrowia. Przyjęło się jednak, że zdrowa dorosła kobieta powinna wypić każdego dnia 2 litry wody. Mężczyzna powinien zwiększyć tę dawkę o pół litra.
